مردم از افزایش قیمت مواد غذایی در آستانه ماه رمضان شوکه شدند

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، این روزنامه حامی دولت ابتکار از سایه گرانی روی سفره‌های خالی مردم گزارش داده است: با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان سبد غذایی ویژه این ماه، جزو دغدغه خانوار‌های ایرانی در شرایط تورم اقتصادی محسوب می‌شود. این روز‌ها قیمت برخی از مواد غذایی با شیب تندی در حال افزایش است و خانوار‌ها را بیش از پیش نگران می‌کند. طبیعی است که در این شرایط بیشترین فشار بر روی اقشار کم‌درآمد و متوسط باشد. در این میان اگر قیمت برخی از این کالا‌ها را با سال گذشته مقایسه کنیم متوجه تغییر جدی قیمت‌ها خواهیم شد.

بار دیگر شاهد گران شدن برخی کالا‌ها که در سبد خانوار‌ها نقشی اساسی و مهم دارد هستیم این در حالی است که ماه رمضان آغاز شده و گرانی اقلام مورد استفاده خانوار‌ها بیش از گذشته به چشم می‌آید. اخیراً بازار کالا‌هایی همچون شکر، ماکارونی، برنج، تن ماهی و… دچار آشفتگی و نوسان قیمتی شده و این در حالی است که برخی مسئولان از عدم افزایش قیمت کالا‌های پرمصرف در آستانه ماه رمضان خبر داده بودند، اما اکنون به دلایل مختلفی شاهد واکنش متفاوت بازار هستیم. عده‌ای ضعف سیستم‌های نظارتی را مشکل اصلی بازار‌ها می‌بینند و در مقابل برخی از صاحب‌نظران، کم‌فروشی و گران‌فروشی بعضی از فروشندگان را دلیل عمده گرانی‌های اخیر می‌دانند و می‌گویند به دلیل نوع رفتار آن‌ها امروزه کالا‌هایی همچون تن ماهی و یا ماکارونی در مراکز خرید پیدا نمی‌شود و به نوعی می‌توان گفت که این محصولات نایاب شده‌اند. البته در این میان نقش مصرف‌کنندگان، نوع رفتار و خرید‌های هیجانی آن‌ها و تاثیرش در آسیب رساندن به بازار را نمی‌توان نادیده گرفت. ابراهیم نکو، دبیر دوره نهم کمیسیون اقتصادی مجلس و کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره دلایل گرانی‌های اخیر در بازار کالا‌های اساسی به «ابتکار» می‌گوید: از گذشته تا کنون در ماه مبارک رمضان نسبت به ماه‌های دیگر مردم با اشتیاق بیشتر و فلسفه‌ای پربارتر در کنار یکدیگر جمع می‌شوند، به همین دلیل است که هر نوع واکنش بازار در این ماه از حساسیت بالاتری برخوردار می‌شود و نظر‌ها را به خود جلب می‌کند. حال با توجه به این مسئله اگر ماه رمضان با آسیب‌هایی مواجه شود به شدت در خانواده‌ها تاثیر روانی خواهد گذاشت. در این شرایط شوق و اشتیاق آن‌ها به‌خصوص نوجوانان برای استقبال از ماه مهمانی خداوند کمتر می‌شود. من معتقدم که مسئولان در وهله اول نسبت به اهمیت این ماه در تاثیرگذاری برای پاکسازی آلودگی‌های ذهنی اقشار مختلف به‌خصوص جوانان باید اقدامات اساسی را در دست اجرا قرار دهند. به‌عنوان نمونه می‌توانند بسته‌های حمایتی و تشویقی را در این ماه برای خانوار‌ها در نظر بگیرند. وی می‌افزاید: در روز‌های اخیر شاهد افزایش قیمت برخی از کالا‌های اساسی بودیم، اگر بخواهیم دلایل این گرانی‌ها را بررسی کنیم باید بگویم که ضعف سیستم نظارتی می‌تواند یکی از دلایل آن باشد که همین ضعف باعث می‌شود فاز دومی در بازار شکل بگیرد؛ منظور از فاز دوم همان گران‌فروشی و یا کم‌فروشی کاسبانی است که به‌دنبال منفعت و سود بیشتری هستند.

نکو با تاکید بر اینکه گران‌فروشی نتیجه ضعف سیستم‌های نظارتی است، می‌گوید: ما باید بدانیم که گران‌فروشی نمی‌تواند تاثیری در کوچک شدن سفره‌های مردم داشته باشد مگر اینکه نظارت کافی وجود نداشته باشد. به عبارتی دیگر عدم نظارت است که باعث شکل‌گیری مسائل مختلف از جمله گران‌فروشی و کم‌فروشی کاسبان می‌شود.

این کارشناس اقتصادی معتقد است که مصرف‌کنندگان گفته‌اند برخی از سیستم‌ها را در حد شعار می‌دانند و دراین‌باره می‌گوید: متاسفانه باید گفت که مردم در حال حاضر احساس می‌کنند با شعار‌هایی از سوی رسانه‌ها مواجه هستند و به صحبت‌های برخی از سیستم‌های نظارتی تنها به شکل شعار نگاه می‌کنند. اخیراً رئیس جمهوری دستور داد که برخی از وزارتخانه‌های تخصصی برخورد‌های جدی با گران‌فروشی داشته باشند، اما بازار نتیجه معکوس نشان داد و افراد بلافاصله شاهد بودند که در سطح بازار قیمت برخی از کالا‌ها نه تنها حفظ نشد بلکه افزایش قیمت بالایی را تجربه کردند. همانطور که قبلاً به آن اشاره کردم در بحث افزایش قیمت کالا‌های مصرفی افراد نباید تنها گران‌فروشی و کم‌فروشی فعالان بازار اقتصادی را مد نظر قرار داد. طبیعی است که برخی از افراد وقتی فرصتی را به دست بیاورند برای کسب سود بیشتر تلاش می‌کنند و اگر سیستم‌های نظارتی ضعفی نداشته باشد قطعاً دیگر شاهد اینگونه رفتار‌ها از سوی فروشندگان نخواهیم بود. نکو با اشاره به تاثیرپذیری بازار از نوع واکنش مصرف‌کنندگان می‌گوید: ما باید به این موضوع که نوع رفتار مصرف‌کنندگان به شکل خرید‌های هیجانی در مواقع گرانی برخی از کالا‌ها تاثیری بر بازار‌های اقتصادی می‌گذارد هم توجه کنیم. ما نمی‌توانیم انکار کنیم که بخش عمده‌ای از مشکلات کنونی به رفتار مصرف‌کنندگان و خرید‌های هیجانی‌شان برمی‌گردد. هنگامی که افراد احساس می‌کنند ممکن است یک کالایی در روز‌های آینده افزایش قیمت بیشتری را داشته باشد، شروع به تشکیل صف‌های طویل می‌کنند تا بتوانند کالای مصرفی خود را با قیمت پایین‌تری تهیه کنند. وی می‌افزاید: در این شرایط سوء‌مدیریت سیستم‌های نظارتی و اشتیاق مصرف‌کنندگان برای احتکار کالا‌های اساسی مشکلات موجود را به وجود خواهد آورد که می‌تواند به ضرر بازار‌های اقتصادی تمام شود.

این کارشناس اقتصادی احتکار را تنها با ابعاد بزرگ در انبار‌ها نمی‌بیند و دراین‌باره می‌گوید: ما باید بدانیم که احتکار تنها مختص انبار‌ها نیست، هنگامی که خانواده‌ها بیشتر از نیاز و مصرف‌شان کالایی را ذخیره کنند باعث احتکار می‌شوند. اما در این بین یک واقعیت وجود دارد و آن‌هم این است که این نوع احتکار کردن‌ها و هجوم افراد برای انباشته کردن کالا‌های اساسی از روی ناچاری نیست بلکه به دلیل وجود بی‌اعتمادی بین مصرف‌کننده و دولت است و افراد در این شرایط از هر فرصتی استفاده می‌کنند تا در بازار‌های مختلف کمتر متضرر شوند. به همین دلیل وقتی کالایی را حتی با یک واحد ارزان‌تر ببینند برای خرید آن اقدام خواهند کرد و این بین صاحب‌نظران و مسئولان باید مراقب اینگونه رفتار‌ها از سوی مصرف‌کنندگان باشند.