خراسان رضوی هنوز یک پایانه گل استاندارد صادراتی ندارد

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، تولیدات کشاورزی دارای تنوعات بسیار زیادی هستند؛ از انواع گوشت قرمز و سفید گرفته تا گل و گیاهان آپارتمانی و ماهی‌های زینتی همه و همه در رده تولیدات کشاورزی قرار می‌گیرند. مشکلات زیادی تولیدکنندگان محصولات کشاورزی در خراسان رضوی را تهدید می‌کند و در این میان تولید گل‌های تزئینی به علت مهجور بودن و قرار گرفتن در رده‌ کالاهای لوکس از سایر تولیدکنندگان دارای چالش‌های بیشتری است.

با توجه به جایگاه خراسان رضوی در موضوع تولید گل‌های تزئینی و اهمیت این محصولات خبرنگار خبرگزاری تسنیم در مشهد مقدس گفت‌وگویی با مهدی سمنگانی رئیس اتحادیه تولیدکنندگان گل و گیاه خراسان رضوی داشته که مشروح آن را در زیر می‌خوانید.

تسنیم: از چه جهت مبارزه با قاچاق گل و گیاه تزئینی در کشور ما دارای اهمیت است؟

سمنگانی: باید دقت داشت که مسائل قرنطینه‌ای در مورد گیاهان بسیار پیچیده بوده و ما اگر در مورد آنها دقت لازم را به عمل نیاورده و کالاهایی را به داخل کشور بیاوریم که آفت‌های مختلف را دارند ممکن است که برای پوشش گیاه و امنیت غذایی را به خطر انداخته و آفت‌هایی در میان پوشش گیاهی ما اپیدمی می‌شود که ممکن است مشکلات زیادی را برای تولیدات نباتی ایجاد کند. متأسفانه این نوع از محصولات بدون مجوز وارد کشور شده و در نتیجه موارد بهداشتی در موردشان رعایت نمی‌شود.

تسنیم: قبلاً راجع به قاچاق گل رز صحبت کرده بودید در این زمینه آیا اقدامی برای مقابله می‌توان صورت داد؟

سمنگانی: گل رز که هم اکنون چند سال است با معضل قاچاق در فصل زمستان روبه‌رو است، این اتفاق از ابتدای زمستان به مدت ۲ تا ۳ ماه رخ می‌دهد و علت آن هم این است که این گل‌ها را از کشور کنیا که در نیم‌کره جنوبی قرار دارد وارد می‌کنند.

این کشور با توجه به موقعیت جغرافیایی خود در هنگام زمستان در کشور ما فصل تابستان را تجربه کرده و به همین علت قیمت تمام شده گل رز تولید شده در آن پایین می‌آید؛ البته باید این را در نظر داشت که علت اینکه در طول ۸ ماه از سال قاچاق گل رز در داخل کشور ما اتفاق نمی‌افتد این است که قیمت تمام شده این گل در این ایام سال از بازار جهانی پایین‌تر است اما در فصل زمستان به علت اینکه به هزینه‌های تولید موضوع تأمین انرژی برای گرمایش هم اضافه می‌شود و قیمت گل بالاتر می‌رود که در این مدت گل قاچاق وارد می‌شود و ضربه بزرگی به تولیدکننده وارد می‌کند.

تسنیم: جایگاه خراسان رضوی را در حوزه تولید گل و گیاه سنتی تحلیل کنید. 

سمنگانی: ما هم‌اکنون در بخش تولید قوی هستیم و گلخانه‌های ما به تمام فناوری‌های روز مجهز هستند؛ جهاد کشاورزی خراسان رضوی رویکرد مناسبی از سال‌های پیش در مورد توسعه گلخانه‌داری داشته که این مسئله روند گسترش این نوع از کشاورزی را تسهیل  کرده است. گلخانه‌های استان خراسان رضوی هم اکنون نسبتاً مدرن هستند اما علت اینکه ما در تجارت جهانی گل جایگاهی نداریم این است که زیرساخت صادراتی مناسب این امر هنوز فراهم نشده است.

ما نه تنها در مشهد مقدس و استان خراسان رضوی بلکه در سراسر کشور هنوز یک پایانه گل استاندارد صادراتی نداریم که حداقل یک پایانه گل با استانداردهای مورد نیاز در شرق کشور مورد نیاز است متأسفانه چنین امکانی هنوز به وجود نیامده است.

بازار گل در شهر مشهد هنوز همان بازار سنتی گل فتح آباد است که سابق بر این  بازار میوه و تره‌بار بوده و حالا تغییر کاربری داده و تبدیل به بازار گل شده و بخش عمده‌ای از واحدهای آن نیز به فروش گل مصنوعی مبادرت دارند در صورتیکه بازار گل باید سردخانه‌ها و سالن‌های حراج استاندارد داشته باشد.

مهم‌تر از این موضوع این است که ما سیستم حمل و نقل مناسب برای گل نداریم در نظر بگیرید در کشوری مانند هلند بازار گل تا فرودگاه فاصله بسیار کمی دارد و ظرف ۱۰ دقیقه گل با استفاده از پروازهای چارتر به همه دنیا ارسال می‌شود و ما در مشهد و ایران پرواز اختصاصی و یا نیمه اختصاصی برای گل نداریم که بتواند هوای خنکی را برای این محصول فراهم کند تا بتوان آن را به کشور و یا حتی شهر دیگری ارسال کرد.

همچنین حضور ما در نمایشگاه‌های بین‌المللی به عنوان تولیدکننده بسیار کمرنگ است در این بخش حوزه حاکمیتی می‌تواند یک سال از تولیدکنندگان حمایت کند که این افراد در نمایشگاه‌های بین‌المللی حضور داشته باشند و ما به عنوان ایرانی بتوانیم کالاهای باکیفیت خود را به سایر کشورهای دنیا معرفی کنیم.

صادراتی که هم‌اکنون از استان خراسان رضوی صورت می‌گیرد به کشور ترکمنستان و با یک روش کاملا سنتی است به این ترتیب که در شهر مشهد گل رز در یک وانت بارگیری شده و به مرز باجگیران انتقال داده می‌شود و بعد از آن خریدار ترکمن لب مرز آمده و گل‌ها را داخل کارتون قرار داده و زمینی به شهرهای مختلف این کشور مانند عشق آباد می‌برد.

افق مناسبی در موضوع صادرات گل وجود ندارد و علت آن نیز کمبود زیرساخت‌ها است؛ با وجود اینکه ایران از نظر کمیت هفدهمین کشور تولیدکننده گل در دنیا است و محصولات ما کیفیت بسیار مناسبی دارند.

با توجه به اینکه فرصت کشاورزی ایران کشت گلخانه‌ای و توسعه این نوع از روش‌های تولید است؛ دولت می‌تواند برای کمک به تولیدکنندگان در این حوزه بخشی از اعتبارات توسعه کشت گلخانه‌ای را صرف بازاریابی در بازارهای بین‌المللی کند تا تولیدکنندگان بتوانند فرصت صادرات و حضور در بازارهای جهانی را داشته باشند.

تسنیم: آیا تولیدات گل‌های زینتی در خراسان رضوی مطابق با پسند بازار هست؟ 

سمنگانی: حتی می‌توان گفت که تولیدات ایرانی نسبت به متوسط گل‌های تولید شده در کشوری مانند هلند نیز کیفیت بالاتری دارد اما تولیدکننده ما دستش به آن بازارها نمی‌رسد در نظر بگیرید تنها برای اینکه یک تولیدکننده بتواند به کشوری مانند هلند سفر کند باید وقت و هزینه زیادی را صرف گرفتن ویزا و برنامه‌ریزی سفر داشته باشد و اگر این روندها تسهیل شود در فروش محصولات اثر بسیار زیادی دارد؛ در این زمینه بخش خصوصی نمی‌تواند کاری کند بلکه دولت باید ورود داشته باشد.

تسنیم: آیا از نحوه کمک‌های دولتی به تولیدکنندگان راضی هستید؟ چه مشکلاتی در حوزه گرفتن تسهیلات و تأمین نقدینگی وجود دارد؟

سمنگانی: در بخش احداث گلخانه‌ها تسهیلات مناسب وجود دارد که البته نرخ بالا است و ما عقیده داریم در حوزه کشت گلخانه‌ای باید سودی که بانک برای تسهیلات در نظر می‌گیرد کاهش داشته باشد؛ اما مشکل اساسی در این حوزه از تولید به بعد است که دولت یک باره تولیدکننده را رها می‌کند که همانطور که گفته شد باید در حوزه ساخت پایانه‌ها و مواردی شبیه به این ورود داشته باشد.

تسنیم: هم اکنون که فصل سرما نزدیک می‌شود آیا تعاملی با دولت و کمیسیون‌های بخش مبارزه با قاچاق کالا برای پیشگیری از ورود گل قاچاق به داخل استان داشته‌اید؟

سمنگانی: جلسات مختلفی با اصناف، تعزیرات و دبیر کمیسیون قاچاق کالا و ارز داشته‌ایم و حتی با وزارت جهاد کشاورزی نیز نامه‌نگاری‌هایی انجام شده که استان خراسان رضوی پیشتاز این موضوع بوده است.

هم اکنون سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز پای کار آمده و بازار گل مشهد مقدس تا کنون چند بار مورد بازرسی قرار گرفته اما نیاز است که این مسئله قدری جدی‌تر پیگیری شود چراکه موضوع تشخیص گل قاچاق یک مسئله تخصصی است و با اینکه اتحادیه یکی از متخصصان این حوزه که دارای مدرک دانشگاهی هم هست را به عنوان بازرس ویژه مبارزه با قاچاق گل معرفی کرده اما در بازرسی‌های این حوزه از وی استفاده نشده و این ظرفیت بلااستفاده باقی مانده و به همین علت امکان دارد که افرادی که به امر بارزسی مبادرت دارند نتوانند گیاه قاچاق را تشخیص دهند؛ اگر تعامل بخش بازرسی دستگاه‌های دولتی با اتحادیه بیشتر شود می‌توان به صورت بسیار جدی به مبارزه با مسئله قاچاق گل پرداخت.

تسنیم: در حوزه تقویت بازار داخلی چه چالش‌هایی وجود دارد؟

سمنگانی: ما باید بتوانیم سیستم عرضه را اصلاح کنیم که گل ارزان‌تر به دست مردم برسد؛ هم اکنون گل قیمت بالایی دارد و این در حالی است که تولیدکننده ما محصول خود را ارزان می‌فروشد؛ متأسفانه سیستم خرده فروشی ما به مانند سایر محصولات کشاورزی قیمت کالا را بالا می‌برد.
باید گفت بهایی که بابت تولید هر شاخه گل به تولیدکننده پرداخت می‌شود شاید در حدود یک پنجم میزانی است که مردم آن را می‌خرند در این راستا اگر ما بتوانیم با توسعه پایانه‌ها و بازارهای فروش مستقیم واسطه‌ها را حذف کرده و کاری کنیم که قیمت نهایی گل برای مصرف کننده کاهش یابد قطعاً فرهنگ استفاده از گل بهتر جا می‌افتد و همه خانواده‌ها از این کالا نیز درون سبد مصرف خود استفاده می‌کنند.

تسنیم: شما فکر می‌کنید در مشهد چند بازار عرضه مستقیم گل نیاز دارد؟

سمنگانی: کلانشهری مانند مشهد مقدس حداقل سه بازار عرضه مستقیم گل نیاز دارد ما اقدامی را با سازمان میادین شهرداری انجام داده‌ایم و آن هم طرح ساماندهی فروشندگان گل در سطح شهر مشهد بوده که در قالب آن اتحادیه شرکتی را به عنوان نماینده خود معرفی کرده و سازمان میادین میوه و تره‌بار شهرداری مشهد مقدس نیز با آنها قرارداد بسته‌اند و ما شاهد ارتقا بسیار مناسب گل‌های فروشندگان مجاز بر سر چهارراه‌ها هستیم.

البته تعدادی از افراد هم به صورت غیرمجاز اقدام به فروش گل می‌کنند که آنها باید جمع‌آوری شوند اما تعدادی که شناسنامه‌دار بوده، لباس فرم مشخص دارند و کارت شناسایی برای آنها در نظر گرفته شده بهترین گل با کیفیت صادراتی را با نازل‌ترین قیمت به دست شهروندان می‌رسانند که این حرکت سبب شده که فرهنگ گل ارتقا پیدا کرده و فردی که سابق بر این یک شاخه گل پلاسیده را به قیمت ۵۰۰۰ تومان خریداری می‌کرده امروز یک شاخه گل بسیار مرغوب و در حد فوق ممتاز را به قیمت ۴۰۰۰ تومان می‌خرد و این موضوع سبب تشویق مردم برای خرید بیشتر گل می‌شود.
اگر مشابه این اقدامات را بیشتر داشته باشیم و دستگاه‌ها اقداماتی شبیه به این را با همکاری تولیدکنندگان گل و گیاه داشته باشند ما می‌توانیم فرهنگ گل را به شدت تقویت کنیم.

تسنیم: دسته گل‌هایی که در سوپرمارکت‌ها به فروش می‌رسند هم با همکاری شما توزیع می‌شوند؟

سمنگانی: خیر متأسفانه این موضوع توسط یک شرکت خصوصی انجام می‌شود و به هیچ عنوان مورد تأیید اتحادیه تولیدکنندگان گل و گیاه خراسان رضوی نیست به این دلیل که در وهله نخست این گل‌ها در داخل شهر مشهد مقدس و استان خراسان رضوی تولید نمی‌شود بلکه در شهرهای دیگر تولید و بسته‌بندی شده و این فاصله‌ای که از آن می‌گذرد تا آنها به شهر مشهد برسند کیفیت گل را کاهش می‌دهد.

مسئله دوم این است که گل‌هایی که در این حالت به فروش می‌رسند فاقد کیفیت لازم بوده و قیمت تمام شده آنها هم از میزان فروش بسیار پایین‌تر است به بیان دیگر اگر این اقدام به دست تولیدکنندگان گل و گیاه در داخل استان سپرده شود می‌توانند با قیمت کمتر و کیفیت بالاتر آن را انجام دهند.

همچنین در داخل استان توان این وجود دارد که این طرح با تولیدات داخلی انجام شود با این حال باید گفت این روش یک مزیت دارد و آن اینکه خرید گل را تسهیل کرده به بیان دیگر فردی که ممکن است امکان این را نداشته باشد که برای خرید گل به گلفروشی مراجعه کند در هنگام تأمین ارزاق عمومی خود گل را نیز خریداری کند اما بحث این است که باید این محصول در داخل شهر مشهد تأمین شود تا تولیدکننده داخل استان از عواید آن سود ببرد.

همچنین باید این را در نظر داشت وقتی گلی از تهران به مشهد آورده شود سیستم حمل و نقل آن جعبه بغل اتوبوس بوده و گلی است که چند روز از عمر آن گذشته و مصرف کننده دیگر نمیتواند آن را تا مدت زمان طولانی نگاه دارد و در واقع این فرآیند به ضرر مصرف کننده می‌شود.

تسنیم: ظرفیت تولید گل در خراسان رضوی چه قدر است؟

سمنگانی: هم اکنون ۵۰ هکتار گلخانه گل تزئینی شاخه بریده در خراسان رضوی داریم که این میزان ظرفیت مناسبی را ایجاد کرده همچنین کیفیت تولیدات استان خراسان رضوی بسیار مناسبی بوده به گونه‌ای که در داخل بازار گل تهران بالاترین قیمت گل مربوط به تولیدات مشهد مقدس بوده و گلخانه‌ها استان اکثرا پیشرفته‌ترین سیستم‌های کشت را در خود پیاده‌سازی کرده‌اند.