گزارش|واردات، واسطه گری و الگوی غلط کشت؛ آفت کشاورزی ترکیه

– اخبار بین الملل –

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، شاید شنیدن خبری در مورد دادن پیاز و سیب زمینی به دام ها به جای علوفه و یونجه، همچون یک لطیفه عجیب باشد. اما در جهانِ واقعی ما، چنین چیزی جوک و لطیفه نیست و واقعاً در روزهای اخیر، صدها تن پیاز و سیب زمینی در ترکیه به خاطر بهای اندک، بر دست کشاورزان ماند و به جای میادین میوه و تره بار، سر از دامداری ها درآورد.

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

اتفاقی که برای هزاران سیب زمینی کار و پیازکار ترکیه ای افتاده، تنها بخشی از مشکلات و نواقص سیاست های کشاورزی و امنیت غذایی این کشور را به نمایش می گذارد و در چندین حوزه دیگر نیز مشکلات جدی دارد.  

از احتکار تروریستی تا حراج دردمندانه

روزنامه ملی گازته از مشهورترین روزنامه های ترکیه برای وصف این وضعیت دردناک، امروز چنین تیتری به کار برد: «پیاز را به گوسفندان دادند، سیب زمینی را به گاوها.»

ماجرا از این قرار است که قیمت پیاز و سیب زمینی در واحد کیلو، حتی از ۱ لیره هم پایین تر آمده و تمام میادین میوه و تره بار ترکیه از این دو محصول مهم اشباع شده است.

به همین خاطر، نه برداشت مقرون به صرفه است، نه حمل به میادین. در نتیجه، سیب زمینی کارها و پیازکارها، ناچارند برای جبران بخشی از ضرر خود، این دو محصول را با قیمت ناچیز، به دامداری ها بفروشند.

این در حالی است که سال گذشته در همین مقطع، هر کیلو پیاز یا سیب زمینی در ترکیه، حتی به مرز ۱۰ لیره رسید. در نتیجه تجار، صدها تُن پیاز و سیب زمینی را احتکار کردند تا سود بیشتری به جیب بزنند. اما مقامات دولتی، تحت تاثیر فشارهای اجتماعی ناشی از ایام کرونایی، به تندی با این مساله برخورد کرده و محتکرین را «تروریست اقتصادی» قلمداد کردند. آنان ده ها انبار را تخلیه کردند و با استفاده از امکانات شهرداری ها، میادین موقتی توزیع پیاز و سیب زمینی ایجاد کردند تا این دو قلم مهم آشپزخانه، با قیمت اندک به دست مصرف کننده برسد. اما چه شد که پیاز و سیب زمینی ۱۰ لیره ای که انبار به انبار احتکار می شد و چنان عزیز شده بود که همه به خاطر  آن سر و دست می شکستند، حالا به چنین حال و روزی افتاده است؟ به باور کارشناسان، بین کشاورز و متولیان دولتی، ارتباط و هماهنگی وجود ندارد و انتخاب الگوی کشت، بدون در نظر گرفتن میزان نیاز و شرایط بازار و تغییرات اقلیمی است.

در کنار فقدان ارتباط زنجیره ای بین متولیان کشاورزی و انجمن ها و تعاونی های روستایی کشاورزی، آفت واسطه گری نیز، نه تنها کشاورزان، بلکه مردم عادی را نیز با مشکلات بزرگی روبرو کرده است.

روزنامه آیدنلک، در چند گزارش مبسوط به این موضوع پرداخته که برخی محصولات کشاورزی، از محل تولید تا بازار، روند واسطه گری عجیبی را پشت سر می گذارند و خیلی وقت ها، محصولی که به نرخ ۱ لیره از کشاورز خریداری شده، با قیمت ۱۰ لیره، یعنی با ۱۰ برابر قیمت، به دست مصرف کننده می رسد.

این روزنامه با استفاده از نظرات برخی از کارشناسان، این پیشنهاد را مطرح کرده که انجمن ها و تعاونی های کشاورزی و روستایی، با حمایت دولت، ساز و کاری به وجود بیاورند که واسطه ها حذف و محصول تولید شده با حداقل سود، به دست مردم برسد.

واردات، آفت جانِ کشاورزی ترکیه

یکی از انتقاداتی که به طور مداوم در رسانه های احزاب مخالف دولت اردوغان مطرح می شود، این است که در دو دهه اخیر و در دوران اقتدار حزب عدالت و توسعه، ترکیه سال به سال، گندم و مواد غذایی بیشتری وارد کرده و افزایش واردات، منجر به کوچک شدن سفره کشاورزان شده است.

کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق در این مورد گفته است:«کار ما به جایی رسیده که نه تنها گندم و برنج و جو، بلکه حتی پنبه و کاه و یونجه را از خارج وارد می کنیم. چرا مسئولین دولتی، به استراتژی کشاورزی نمی اندیشند؟ با ادامه این روند در آینده ای نزدیک، به جایی می رسیم که دیگر پدیده ای به نام کشاورزی نداشته باشیم.»

علی اکبر ییلدرم از تحلیل گران اقتصاد کشاورزی ترکیه نوشته است: «ترکیه کشوری است که از لحاظ اقلیمی، منابع انسانی، آب و اراضی، از ظرفیت های بسیار ارزشمندی برای کشاورزی برخوردار است و نباید این ظرفیت ها را نادیده گرفت. اگر این ظرفیت ها، فدای واردات شوند، چنین چیزی کشاورزان ما را ناامید می کند و آنان دست از کار خود شسته و وارد حوزه های دیگر خواهند شد.»

بر اساس اطلاعات موجود، ترکیه در حال حاضر از کشورهایی همچون قزاقستان و روسیه، گندم وارد می کند و واردات گندم که در سال ۲۰۰۲ میلادی در سطح ۱۱۶ هزار تُن بوده، در اواخر سال ۲۰۱۹ میلادی به ۱۰ میلیون تُن رسیده است.

البته بکر پاکدمیرلی وزیر کشاورزی ترکیه در این مورد، دفاعیات خاصی دارد. او می گوید: «منکر این نیستم که از برخی کشورها گندم می خریم و از اوکراین نیز تخم آفتابگردان وارد می کنیم. اما واقعیت این است که بخش قابل توجهی از این اقلام وارداتی، فرآوری شده و با ارزش افزوده به چرخه صادرات باز می گردد.»

آمارها نشان می دهد که صادرات ماکارونی ترکیه به بازارهای جهانی در سال ۲۰۲۰ میلادی، با افزایش ۲۵ درصدی به رقم ۱ میلیارد دلار، نزدیک شده است. اما در دیگر حوزه ها چنین نیست و از گوشت قرمز گرفته تا بسیاری از انواع محصولات غذایی لبنی و غیرلبنی، از محل واردات تامین می شود.

برخی اقلام وارداتی صنایع غذایی و کشاورزی ترکیه و مبدا واردات از این قرار است:

گندم: روسیه، آلمان، فرانسه، اوکراین.

برنج: هندوستان، پاکستان، میانمار، آمریکا، روسیه، چین، یونان، اوکراین، بلغارستان.

جو: انگلیس، کرواسی.

کاه: گرجستان.

پنبه: آمریکا، یونان، ترکمنستان و هندوستان.

کره و پنیر: فرانسه، هلند، ونزوئلا.

سیب: شیلی.

لوبیا: آمریکا، کانادا، پرو، چین، اتیوپی، مصر، بنگلادش، تایلند، اوکراین، ایران، آرژانتین، قزاقستان و مولداوی.

سیر: چین.

سویا: آرژانتین.

چایی: سریلانکا

باقالی: ایتالیا.

عدس: کانادا، سوریه و آمریکا.

ذرت: آمریکا، آرژانتین، برزیل.

دام سنگین: آرژانتین، اروگوئه و فرانسه.

گوشت قرمز: چک، فرانسه، برزیل، بوسنی.

گردو: آمریکا.

پیاز: ایران.

هندوانه و خربزه: ایران، سوریه و یمن.

تحلیل گران اقتصادی ترکیه بر این باورند که واردات محور شدن کشاورزی ترکیه، دلایل متعددی دارد اما اصلی ترین دلایل عبارتند از:

۱.کاهش تمایل  و اشتیاق نسل جدید به کشاورزی و تداوم مهاجرت روستائیان به شهرها.

۲.کمبود اراضی.

۳.چند برابر شدن هزینه های تولید به ویژه هزینه برق در دامپروری ها و هزینه سوخت ماشین آلات کشاورزی.

۴.ورود رانت های مالی به حوزه واردات با استفاده از امتیازات ویژه.

در پایان باید گفت، اگر چه ترکیه در چند سال اخیر، در حوزه هایی همچون صنایع دفاعی، موفقیت های نسبی قابل توجهی کسب کرده اما عدم توجه کافی به کشاورزی و امنیت غذایی، می تواند در آینده، این کشور را با مشکلات جدی، روبرو کند.

انتهای پیام/