گزارش تسنیم|فرصت‌سوزی ۳دولت برابر ایده نجات‌بخش امام خامنه‌ای/طرحی که اقتصاد بیمار و ۸۰۰هزار بیکار را نجات می‌داد ولی متوقف شد/برآورد سالانه ۱۶هزار میلیارد تومان درآمد برای مردم

– اخبار اقتصادی –

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم ، در ادامه سیاست راهبردی مقام معظم رهبری برای قوی شدن اقتصاد از داخل برای بی اثر کردیم تحریم ها که مهمترین معضل این روزهای اقتصاد و تنها راه حل هم هست، امسال هم ایشان بر راهبرد حمایت از تولید داخل برای قوی شدن اقتصاد تاکید کردند و بر همین اساس، سال ۹۹ به عنوان سال جهش تولید نامگذاری شد.

اما متاسفانه این دولت هم در ادامه کم توجهی عمومی دولت ها به مساله تولید داخل و قوی شدن اقتصاد با تکیه بر توان داخلی برای بی اثر کردن تحریم ها، خیلی به مساله جهش تولید در سال جاری نپرداخته است، در همین راستا، امام خامنه ای در جلسه اخیر شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا، ضمن تاکید مجدد بر جهش تولید، بر توجه بیشتر مسئولان به این موضوع به ویژه در سه حوزه خودرو، انرژی و کشاورزی تاکید کردند. 

توسعه بخش کشاورزی یکی از کلیدی ترین راه حل ها برای تحقق جهش تولید با هدف خودکفایی و بی اثر کردن تحریم ها، تامین امنیت غذایی، افزایش حجم تولید و اشتغال زایی، کاهش قیمت مواد غذایی و کالاهای اساسی، رشد صادرات و درآمد ارزی، مهاجرت معکوس به روستاها، بهبود معیشت روستائیان و ده‌ ها اثر مثبت دیگر بر پیشرفت اقتصاد و معیشت مردم است.

بر همین اساس، رهبر معظم انقلاب از ابتدای رهبری شان حتی در زمان ریاست جمهوری توجه ویژه ای به پیشرفت اقتصاد با محوریت توسعه بخش کشاورزی داشته اند که یکی از این نمونه‌ها طرح موسوم به احیای دشت خوزستان است.

*طرح مهمی که پس از 17 سال معطلی نصفه و نیمه اجرا شد 

امام خامنه ای در سال ۱۳۷۵ در سفر به استان خوزستان پیشنهاد احیای دشت های خوزستان و ایلام به وسعت ۸۰۰ هزار هکتار برای استفاده مردم منطقه و کشاورزی در آنها به دولت وقت ارائه دادند، که بعد از گذشت ۱۲ سال یعنی تا سال ۸۷ هیچگونه اقدامی در راستای اجرای این پروژه توسط دولت های وقت یعنی دو دولت اصلاحات و دولت نهم برای آن صورت نگرفت تا آنکه در آن سال در سفر نوروزی رهبر معظم انقلاب به خوزستان، ایشان مجدد پیگیر آن پروژه شدند و اشاره کردند که خبری از آن طرح نشد؟

بعد از این فرمایش دوم رهبری معظم انقلاب مسئولان محلی وزارت جهاد کشاورزی این ابرپروژه را آغاز کردند اما از آنجا که اعتبارات مورد نیاز آن در نظر گرفته نشده بود، این پروژه ملی صرفا به صورت برنامه ای استانی پیگیری شد و نتایج و پیشرفت قابل توجهی نداشت.

در سال ۸۹ یعنی پس از ۱۴ سال، بالاخره ردیف بودجه ای برای این طرح در نظر گرفته شد اما بودجه در نظر گرفته شده باز هم متناسب با هزینه های طرح نبود و پیشرفت چندانی نیز  نداشت تا اینکه در سال ۹۲ یعنی پس از ۱۷ سال برای این ابرپروژه حوزه کشاورزی ۱.۵ میلیارد دلار از محل صندوق توسعه ملی اختصاص یافت تا با سرعت بیشتری به کار خود ادامه دهد.

از همان ابتدای کار، این پروژه به دلیل آنچه عدم تامین آب توسط وزارت نیرو خوانده شد از ۸۰۰ هزار هکتار برآورد به ۵۵۰ هزار هکتار کاهش یافت اما همین مقدار نیز دوباره در دو بخش تعریف شد که بخش اول آن به وسعت ۲۹۵ هزار هکتار اجرایی و در سال ۹۷ به بهره بردای رسید، اما  بخش دوم آن به وسعت ۲۵۵ هزار هکتار هکتار هنوز متوقف است و تنها در سال ۹۹ بودجه ای برای فعالیت های مطالعاتی آن در نظر گرفته شده است.

برای درک منافع این ابرپروژه  برای کشور می توان اشاره  داشت که در سال زراعی ۹۷-۹۸  در سطح ۲۹۵ هزار هکتار فاز اول تنها با زیرکشت بردن  200 هزار هکتار از این اراضی برای شلتوک برنج ۵ هزار میلیارد تومان درآمدزایی برای مردم ایجاد شد که نزدیک به کل هزینه انجام شده 5 هزار و ۵۰۰ میلیارد تومانی فاز اول است.

اضافه شدن ۳.۵ میلیون تن محصول به محصولات کشاورزی کشور، ایجاد اشتغال در دوره اجرا به‌طور متوسط برای هفت ‌هزار و ۸۵۰ نفر، ایجاد اشتغال مستقیم در زمان بهره‌برداری برای حدود ۷۹ هزار نفر‌، ایجاد اشتغال غیرمستقیم در زمان بهره‌برداری حدود ۸۲ هزار نفر، به‌کارگیری ۱۲۱ شرکت پیمانکاری، ۴۰ شرکت مهندسی مشاور، ۳۳ شرکت تولیدکننده و تأمین‌کننده کالا و تجهیزات از جمله برخی دستاوردهای اجرای فاز اول طرح احیای ۵۵۰ هزار هکتاری دشت‌های خوزستان و ایلام است.

 پس از بهره‌برداری کامل از طرح، پتانسیل کاهش مصرف آب حداقل به میزان متوسط سه‌هزار مترمکعب در هر هکتار برای احداث شبکه آبیاری و زهکشی و تجهیز و نوسازی اراضی ایجاد خواهد شد. همچنین راندمان مصرف آب از ۳۵ درصد (قبل از اجرای طرح) به‌طور متوسط به ۶۰ درصد خواهد رسید (در شبکه‌های تحت‌فشار به ۸۰ درصد، کم‌فشار به ۶۰ درصد و ثقلی به ۵۵ درصد) که حدود ۸۸۵ میلیون مترمکعب در سال صرفه‌جویی به‌همراه خواهد داشت.

* آب را تا دل کویر می بریم، ولی پروژه کشاورزی که ۸۰۰ هزار اشتغالزایی دارد، تعطیل است

مجتبی یوسفی نماینده  مردم اهواز و عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی درباره این طرح در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم اظهار کرد:در سفری که مقام معظم رهبری سال ۷۵ به استان خوزستان داشتند، یکی از پیشنهاداتی که ایشان با ژرف‌نگری که نسبت به آبادانی کشور داشتند، مطرح کردند همین پروژه احیای دشت های خوزستان و ایلام بود.

وی افزود: حضرت آقا با توجه به ظرفیت استان خوزستان و استان ایلام در ابتدا 800 هزار هکتار را برای احیا پیشنهاد دادند و بنا بود این اراضی تسطیح و مکانیزه شوند اما متاسفانه در همان گام اول سطح پروژه به ۵۵۰ هزار هکتار کاهش پیدا کرد.

عضو کمیسیون عمران مجلس با اشاره به اینکه بخشی از منابع آب مورد نیاز این پروژه تامین نشده است ادامه داد: بعضی از اراضی این پروژه تسطیح و مکانیزه شد و شبکه آبیاری، سد و موضوعات دیگر ساخته شد ولیکانال انتقال آب نداشت، مردم می‌گویند این سد را ساختید ولی برای ما منفعتی ندارد، سد باید ساخته می‌شد، ولی کار پایین‌دستی و ارتباط اجتماعی آن این بود که کانال‌های دسترسی آن ساخته شود.

وی تصریح کرد: کانال‌های اصلی و فرعی انتقال آب باید ساخته شود و اینها در نهایت به کشاورزی کمک می کند آن هم در جلگه خوزستان نه اینکه آب را به کویر ببریم،  تا الان ۲۹۵ هزار هکتار را اجرایی کردند و نیمی آن یعنی ۵۵۰ هزار هکتار هنوز باقی مانده است.

وی با بیان اینکه حقابه این طرح تامین نمی‌شود و منابع مالی آن متوقف شده است اظهار داشت: با اجرای این طرح  800 هزار نفر در استان‌های محروم مشغول به کار می شوند و حتی به مهاجرت معکوس کمک می‌کند و وضعیت امنیت غذایی کشور را  بالا می برد.

یوسفی با اشاره به توسعه متوازن در اقتصاد کشور گفت: در پروژه های دیگر از  خلیج‌فارس آب‌ را کیلومترها انتقال می‌دهیم و تا مرکز کشور می‌بریم، برای اینکه  در صنایع فولاد استفاده کنیم و هزینه سنگینی می کنیم اما این پروژه مورد جفا قرار گرفته است.

*پروژه ای که پس از ۲ بار تذکر رهبری تازه کلید خورد

محمدجواد صالحی نژاد مدیر عامل موسسه جهاد نصر که از سال ۸۹ مسئولیت اجرای این پروژه را برعهده دارد، درباره آخرین وضعیت پروژه و دلایل بی توجهی به آن در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم اظهار کرد:  از ابتدا نظر مقام معظم رهبری، احیای ۸۰۰ هزار هکتار از دشتهای خوزستان و ایلام بود اما اختصاص آب توسط وزارت نیرو برای بیشتر از ۵۵۰ هزار هکتار در نظر گرفته نشد و طرح به این رقم  تقلیل یافت.

وی گفت: در سفر مقام معظم رهبری به استان خوزستان در سال ۱۳۷۵ ایشان دستور اجرای این طرح ملی را صادر کردند اما با توجه به مشکلاتی که در آن دوران در  کشور وجود داشت با تاخیر ۱۲ ساله رو به رو شد و پروژه در سال های ۸۷ تا  88 با سفر هیئت دولت وقت به استان خوزستان آغاز شد.

وی درباره دلایل این تاخیر ۱۲ ساله مدعی شد: شاید کمبود اعتبار، محدودیت ها یا عدم توجه مکفی به این طرح بوده که باعث شده  در اجرای این فرمان، تاخیر ۱۲ ساله ایجاد شود.

مدیر عامل موسسه جهاد نصر ادامه داد: « در سفر چند سال بعد مقام معظم رهبری برای بازید از مناطق عملیاتی در ایام عید نوروز، ایشان خود پیگر طرح شدند و تذکر دادند: از آن طرح خبری نشد؟  همین موضوع باعث شد که دولت توجه کرد و استارت طرح ۵۵۰ هزار هکتاری زده شد .»

صالحی نژاد گفت: در آن دوران یعنی در سال های ۸۷-۸۸ جهاد کشاورزی استان با اعتبارات محدودی که داشت کار را شروع کرد؛ اما دولت بعدا بر اساس ظرفیت هایی که موسسه جهاد نصر داشت، مصوب کرد که این موسسه به عنوان دستگاه اجرایی طرح احیای دشت های خوزستان و ایلام  (معروف به طرح  550 هزار هکتاری مقام معظم رهبری) مسئولیت را بر عهده گیرد و در سال ۸۹ نیز اعتباراتی برای این طرح در بودجه آورده شد.

وی با بیان اینکه موسسه جهاد نصر از سال ۱۳۸۹ مسئولیت اجرای طرح را بر عهده دارد افزود: با وجود اینکه از سال ۸۹ نیز برای اجرای این طرح اعتباراتی اختصاص یافت اما این اعتبارات قابل توجه نبود تا  اینکه در سال ۹۲  با افزایش اعتبارات، حدود ۶۰ هزار هکتار از این طرح در سه بخش تجهیز و نوسازی اراضی، اجرای زهکش های زیر زمینی و اجرای شبکه های فرعی آبیاری تعریف شد.

* چرا طرح ۵۵۰ هزار هکتاری دو شقه شد؟

مدیر عامل موسسه جهاد نصر در پاسخ به اینکه چرا طرح به دو بخش تقسیم شد اظهار داشت: با توجه به اینکه وزارت نیرو کار تاسیس شبکه های اصلی آبیاری برای وسعت ۲۹۵ هزار هکتار از ۵۵۰ هزار هکتار  را انجام داد و همچنین آب مورد نیاز اختصاص یافت، ما نیز در ابتدا برای همین وسعت اقدام کردیم.

وی ادامه داد: بر این اساس وزارت جهاد کشاورزی و جهاد نصر نیز به عنوان دستگاه اجرایی کار خود در این مناطق انتخاب کرد تا فاز یک برای بخش کشاورزی آماده و تکمیل شود. 

صالحی نژاد با بیان اینکه عمده محصولات کاشته شده در این طرح زراعی و بخشی از آن باغی است گفت: حدود ۷۴ هزار هکتار برای ایلام و مابقی برای خوزستان است.

* پیش بینی درآمد ۱۶ هزار میلیارد تومانی برای مردم در یک سال

این مقام مسئول ادامه داد: با سفر دولت یازدهم به استان موضوع  تکمیل ۵۵۰ هزار هکتار مطرح شد که در آن دوران ۳ میلیارد دلار مورد نیاز بود ولی دولت با ۱.۵ میلیارد دلار آن موافقت کرد تا با تایید مقام معظم رهبری از صندوق توسعه ملی به این پروژه اختصاص یابد.

وی اظهار داشت: از این ۱.۵ میلیارد دلار ۱۰۰ میلیون دلار آن نیز در اختیار وزارت نیرو قرار گرفت تا شبکه های اصلی آبیاری باقی مانده از فاز یک را تکمیل کند.

صالی نژاد گفت: بر این اساس از سال ۹۳ به بعد با تزریق بودجه طرح سرعت گرفت به طوریکه در سال ۹۴ که ۹ هزار هکتار از طرح اجرا شد، در نهایت در سطح ۲۹۵ هزار هکتار در آبان ۹۷ به بهره برداری رسید.

صالحی نژاد اظهار داشت: در سال ۱۳۹۷ پیش بینی شده بود در ۵۵۰ هزار هکتار سالانه ۱۶ هزار میلیارد تومان برای مردم درآمدزایی داشته باشد که بخش عمده آن تنها در فاز یک محقق شده است.

* تولید ۳.۵ میلیون تن محصول کشاورزی در فاز یک 

وی با اشاره به اینکه در فاز یک ۳.۵ میلیون تن به تولید محصولات کشاورزی کشور اضافه شد گفت: با فعالیت های آموزشی و ترویجی که در حال انجام است، میزان تولید در واحد سطح و در نهایت تولید در این منطقه افزایش می یابد.

وی افزود: سال زراعی ۹۷-۹۸ (سال گذشته)  تنها با زیر کشت رفتن ۲۰۰ هزار هکتار از این اراضی به محصول برنج ۵ هزار میلیارد تومان درآمدزایی برای مردم ایجاد شد، در حالی که برای کل ۲۹۵ هزار هکتار فاز حدود ۵ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان هزینه شده بود.

* فاز دوم منتظر تامین اعتبار است

مدیرعامل موسسه جهاد نصر گفت: با توجه به دستاوردهای فاز یک، دولت در پانزده فرودین ۹۶ مصوب کرد فاز دو شروع شود و وزارت نیز نیرو مکلف شد، برای ۲۵۵ هزار هکتار باقی مانده پروژه اختصاص آب و شبکه های اصلی آبرسانی با همکاری وزارت جهاد کشاورزی را انجام دهد. 

وی اظهار داشت: بر این اساس در سال ۹۷ فهرستی از پروژه ها و هزینه ها تهیه و برای سازمان برنامه و بودجه کشور ارسال شد و تخصیص آب مورد نیاز مدتی طول کشید تا آنکه وزارت نیرو از ۲۵۵ هزار هکتار به ۲۳۰ هزار هکتار تخصیص آب داد.

وی گفت: در فاز دو با مشارکت وزارت نیرو، بر اساس فهرست قیمت های سال ۹۷، مبلغ ۲۵ هزار میلیارد تومان پول نیاز داریم که با توجه به تغییر قیمت ها و بالارفتن نرخ ارز در سال ۹۹ این رقم افزایش خواهد یافت.

* تامین مالی ۱۵۰ میلیارد تومانی برای پروژه‌ای که ۲۵ هزار میلیارد تومان نیاز دارد

صالحی نژاد با بیان اینکه پروژه این طرح اکنون تصویب شده و منتظر تامین اعتبار مورد نیاز است گفت: منابع فاز دوم این طرح از طریق فاینانس، اعتبارات عمومی دولت و صندوق توسعه ملی تامین می شود.

وی اظهار داشت: بر اساس پیگیری های انجام شده در سال ۹۹ مجلس از محل ردیف های متفرقه ۱۵۰ میلیارد تومان برای شروع مطالعات در نظر گرفته شد و منتظر هستیم موافقت نامه آن با سازمان برنامه و بودجه مبادله شود.

مدیر عامل موسسه جهاد نصر گفت: با توجه به اینکه این بودجه از ردیف های متفرقه بوده است، دولت ۷۵ درصد این بودجه را به موسسه جهاد نصر ابلاغ کرد، یعنی برای سال جاری ۱۱۲.۵ میلیارد تومان  برای شروع فاز دو که عمدتا برای مطالعه مورد استفاده قرار می گیرد.

وی اظهار داشت: مجلس و دولت برای سال ۹۹ به طرح احیای دشت های خوزستان و ایلام توجه کردند اما بودجه ای که در نظر گرفته اند صرفا برای مطالعه فاز دوم است.

صالح نژاد گفت: امیدواریم در بودجه ۱۴۰۰، دولت و مجلس به طرح احیای دشت های خوزستان و ایلام توجه بیشتری داشته باشند و بودجه بیشتری به آن اختصاص دهند.

وی افزود: برای سال ۱۴۰۰ ، ۸۹ هزار هکتار مشخص شده که در صورت اختصاص بودجه مورد نظر این مناطق با همراهی وزارت نیرو اجرایی می شود.

* طرح احیای دشت های خوزستان در اولویت نبوده است

وی در واکنش به اینکه چرا دو سال در اجرای فاز دوم این طرح ملی وقفه ایجاد شده است گفت: به دلیل شرایط خاص کشور ناشی از کرونا و تحریم و محدودیت های مالی موجود، این طرح در اولویت نبوده است.

صالح نژاد افزود: وزارت جهاد کشاوری پیشنهاد اعتبارات را برای این طرح در لایحه بودجه در این سالها نیز ارائه داده است اما باید توسط دولت نیز مصوب شود و به مجلس برود.

وی افزود: در این سال ها اولویت کشور در اجرای طرح های دیگری بوده است به همین منظور ۲ سال در اجرای فاز دوم این طرح وقفه ایجاد شد.

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرگزاری تسنیم، طرح احیای دشت های خوزستان و ایلام یکی از نمونه ایده هایی است که رهبر معظم انقلاب در سال های متمادی گذشته برای نجات اقتصاد کشور به دولت ها ارائه کردند و توصیه های راهبردی و عملیاتی از این دست نمونه های فراوان دارد که شاه بیت آن سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی است که اگر اجرا می شد، امروز اقتصاد کشور دچار این همه مشکلات نبود و معیشت مردم در تنگنا قرار نمی گرفت.

امروز که مردم ما بیش از پیش فشارها در حوزه اقتصاد را درک می کنند، بدانند عمده این فشارها ناشی از کم توجهی و بعضا بی توجهی دولت ها به توصیه های مهم رهبری در حوزه اقتصاد است و اگر هم در حوزه‌ای مردم فشار کمتری را تحمل می کنند و یا گشایشی در کارشان ایجاد شده، باز هم به برکت عمل دولت به توصیه هایی است که در راستای قوی شدن اقتصاد از داخل از سوی رهبری ارائه شده است و در یک جمله، معضلات امروز اقتصاد کشور و خلاصی از تحریم‌ها یک راه حل بیشتر ندارد، آن هم قوی شدن اقتصاد است.