مافیای دارو به دنبال سر بریدن سامانه ضد قاچاق/ ماجرای سامانه‌ای که صدای متخلفان را در آورده است

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، فکرش را بکنید به داروخانه‌ای بروید تا داروی عزیزتان را بخرید یا محصول بهداشتی یا حتی شیرخشکی را برای نوزادتان بخرید، اما نه تنها شما بلکه داروساز داروخانه هم نداند که دارو یا شیرخشک اصل یا تقلبی است، اینجاست که نقش سامانه‌ای برای تشخیص اصالت و سلامت محصولات سلامت محور در داروخانه‌ها پر رنگ می‌شود.

دارو و تجهیزات پزشکی با جان مردم سر و کار دارد حالا اگر دارویی تقلبی به اشتباه وارد داروخانه شود یا مافیای دارو به کمک برخی دست‌های پشت پرده بتوانند داروی را وارد داروخانه کنند، ممکن است به قیمت مرگ یک بیمار تمام شود.

خوشبختانه سامانه‌ای در سازمان غذا و دارو زیر نظر وزارت بهداشت به عنوان وزارتخانه متولی سلامت مردم ایجاد شده است که بر سلامت دارو و تجهیزات پزشکی و حتی لوازم آرایشی و بهداشتی کشور نظارت می‌کند، اخیرا هجمه‌هایی به این سامانه وارد شده است و به نظر می‌رسد مافیای دارو و تجهیزات پزشکی به دنبال نابودی این سامانه هستند تا واردات قاچاق محصولات تقلبی در حوزه سلامت که رقم کلانی را تشکیل می‌دهند، دیگر قابل ردیابی نباشد و به اصطلاح بتوانند راحت بخورند و ببرند.

«تی تک» « TTAC» سامانه‌ای است که به وسیله آن می‌توان اصالت کالا‌های سلامت را ردیابی کرد، افزون بر این می‌توان به صورت شفاف به داده‌های ارزی دارو و تجیهزات پزشکی، مالی و آمار اطلاعات محصولات سلامت وارداتی کشور دست پیدا کرد هر چند که این سامانه در حال حاضر درباره این اعداد و ارقام به روز نیست.

با ایجاد سامانه تی تک پارسال حدود ۴۰ میلیارد تومان کالای قاچاق و تقلبی در حوزه سلامت با وجود سامانه کشف شد و رقم آن نسبت به سال قبل آن افزایش داشته که این خود موجب مسرت است.

هر سیستمی می‌تواند ضعف‌هایی داشته باشد یا در مورد سرو‌های اطلاعاتی آن بحث‌هایی مطرح شود، اما این ضعف‌ها با کمی همت و تلاش قابل حل است، ولی حالا که وزارت بهداشت عزم خود بر آن داشته است تا نقص‌های سامانه تی تک را برطرف کند و گامی به سوی شفافیت بیشتر بردارد البته در میان  برخی منافع خود را در خطر دیده‌اند.

در این شرایط مافیای دارو، متخلفان ارزی یا شرکت‌هایی که مواد اولیه دارویی با اسامی مختلف وارد کشور می‌کنند، برای آنکه دستشان رو نشود و منافعشان به خطر نیفتد، در رسانه‌ها فریاد ضد فساد سر می‌دهند و به دنبال پاک کردن رد پای خود با حذف سامانه تی تک هستند.

به نظر می‌رسد مافیای دارو به قدری نفوذ دارند که دو روز پس از مصاحبه شهرام شعیبی، سخنگوی سازمان غذا و دارو در دفاع از سامانه تیتک خبر برکناری او منتشر می‌شود.

به هر حال تقویت تی تک؛ یعنی گامی بزرگ برای مبارزه با فساد و شفافیت بیشتر، موضوعی که همه مردم و رسانه‌ها و مراجع نظارتی به دنبال آن هستند و آن را تایید می‌کنند.

بیشتر بخوانید: بسیاری از فرآورده‌های بهداشتی خارج از سامانه غذا و دارو تقلبی هستند

سامانه‌ای که دست متقلبان و قاچاقیان را افشا می‌کند

نقش مهم سامانه تی تک در مبارزه با قاچاق را حتی علی مویدی رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیز تایید کرد و گفت: اگر سامانه TTAC با تلاش وزارت بهداشت به طور کامل تحقق پیدا کنند، دارو‌های قاچاق در جامعه جمع می‌شوند.

محمدرضا شانه‌ساز پس از انتصاب خود به عنوان سرپرست سازمان غذا و دارو درباره وضعیت سامانه سازمان غذا و دارو گفت: سامانه تی‌تک برای رصد فعالیت‌ها و شفاف‌سازی در زمینه توزیع دارو ایجاد شده است و از این طریق می‌توانیم جلوی تخلفات و تقلبات و سوءاستفاده‌ها را بگیریم.

پیرصالحی رئیس سابق سازمان غذا و دارو نیز نبود سامانه‌ها را قدم زدن در اتاق تاریک دانست و گفت: اگر از سامانه‌ها استفاده نکنیم، سلامت مردم به دلیل تقلب در فرآورده‌های سلامت به خطر خواهد افتاد و با وجود سامانه‌ها، تصمیم‌گیری برای ما و شرکت‌های تولید کننده آسان‌تر می‌شود.

تی تک مانع سوء استفاده از ارز دولتی می‌شود

خیرآبادی عضو هیئت مدیره سندیکای صاحبان صنایع دارو‌های انسانی درباره سامانه تی‌تک در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان  اظهار کرد: سامانه تی تک قابلیت‌های خوبی دارد و به بلوغ خود نزدیک می‌شود و به همین دلیل برخی سودجویان در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی به دنبال از بین بردن این سامانه هستند.

عضو هیئت مدیره سندیکای صاحبان صنایع دارو‌های انسانی با تاکید بر اینکه سامانه تی‌تک به شفافیت در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی کمک می‌کند، گفت: این سامانه از سوءاستفاده‌ها در حوزه ارز دولتی برای تخصیص به دارو جلوگیری می‌کند چرا که برخی اقلام دوگانه داریم که هم به عنوان ماده اولیه دارو استفاده می‌شوند و هم در برخی صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند.

وی گفت: در تی‌تک این موارد دوگانه قابل ردیابی است و با ارتقای آن جلوی سواستفاده از ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی در سایر صنایع گرفته خواهد شد، به عنوان مثال آلوما در شربت معده مصرف می‌شود، اما در برخی صنایع نیز از این ماده اولیه استفاده می‌کنند یا دکستروز ماده اولیه سرم است و بقیه صنایع مثل صنایع رنگ و نقاشی از آن استفاده می‌کنند و با تی تک کسی نمی‌تواند ارز دولتی بگیرد و ماده اولیه را در سایر صنایع استفاده کند.

عزم وزارت بهداشت برای اصلاح ضعف‌های تی تک

نمکی وزیر بهداشت درباره اشکالات سامانه تی تک و برطرف کردن مشکلات گفت: زمانی شناسه تی تک حتی در دست رئیس سازمان غذا و دارو نبود و در اختیار بخش تقریبا خصوصی قرار داشت و دولت و حاکمیت خیلی در آن نقش نداشتند و سامانه را تحویل نگرفته بودند، اما در شرایط فعلی به دنبال این هستیم که این سامانه تحویل وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو و مشکلات آن به طور کامل برطرف شود.

محد رضا شانه ساز رئیس سازمان غذا و دارو  در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان در پاسخ به این سوال که آیا او هم مانند روسای قبلی سازمان غذا و دارو به کلید تی تک دسترسی ندارد؟ گفت: با پیگیری‌های صورت گرفته به برخی اطلاعات درباره ارز دسترسی پیدا کرده ایم و در حال جمع آوری اطلاعات هستیم.

کیانوش جهانپور عضو هیئت اجرایی قرارگاه تامین دارو و تجهیزات پزشکی درباره برخی اظهار نظر‌ها درباره سامانه تی‌تک در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گفت: باید توجه داشت که در این حوزه دوگانگی وجود دارد ممکن است برخی از وجود سامانه رهگیری و اصالت کالا خرسند باشند و برخی از باگ‌ها و آسیب‌هایی که به سامانه وارد است و سوء استفاده‌هایی از آن‌ها شده باشد، ناراضی باشند.

وی بیان کرد: برخی دغدغه دلسوزانه دارند تا سامانه‌ای که برای رهگیری و اصالت کالا طراحی شده نباید ضعف‌هایی داشته باشد که وزارت بهداشت این دغدغه‌ها را درک کرده و به دنبال برطرف کردن آنهاست.

جهان‌پور تصریح کرد: برخی نیز این دغدغه را دارند که ممکن است این سامانه زمینه بروز تخلف را فراهم کند که این دغدغه نیز باید درک و برطرف شود و وزارت بهداشت در تلاش است برای اصلاح سامانه فعالیت کند تا بتوانیم از این سامانه برای حفظ و تشخیص اصالت کالا‌های سلامت محور استفاده کرد.

عضو هیئت اجرایی قرارگاه تامین دارو و تجهیزات پزشکی اظهار کرد: در سال‌های گذشته آیین نامه و نوع ارتباط سامانه تی‌تک با سازمان غذا و دارو و تعامل با ذی نفعان مشکلاتی وجود داشته است.

وی ادامه داد: سامانه تی‌تک نیاز به اصلاح دسترسی ذی نفعان، آیین نامه و نحوه ارتباط آن با سازمان غذا و دارو دارد.

جهان‌پور تاکید کرد: تی‌تک به عنوان یک سامانه برای که برای رهگیری اصالت کالا و کاهش قاچاق و تقلب طراحی شده است به دلیل اشکالاتی که به آن وارد بوده است، نباید زمینه بروز و ظهور تخلف را ایجاد کند، اما به نظر می‌رسد برخی باگ‌ها در این سامانه وجود دارد که نیازمند اصلاح و بازنگری هستند.

مشاور وزیر بهداشت اظهار کرد: سامانه تی‌تک باید به طور کامل تحت نظارت کامل سازمان غذا و دارو قرار گیرد و امنیت آن بر اساس صلاحدید دستگاه‌های کشور مورد تایید قرار گیرد.

وی گفت: زمینه دسترسی شرکت‌ها و عامه مردم به تی‌تک باید فراهم شود و با در نظر داشتن امنیت اطلاعات و محرمانه بودن آن این شرایط دسترسی ایجاد شود و از طریق سیستم‌ها و اپلیکیشن‌ها به شرط رعایت استاندارد باید بتوان دسترسی را برای مردم ایجاد کرد.

بیشتر بخوانید: سفر رایگان پزشکان به آنتالیا برای تجویز داروی خارجی/ اعترافات تلخ دستگیرشدگان در سازمان غذا و دارو

جنجال‌ها بر سر سرور‌های سازمان غذا و دارو

یکی از هجمه‌ها به سامانه تی تک درباره سرور‌های آن بود، به نظر می‌رسد در آغاز راه سرور‌های تی تک در خارج کشور بوده، اما به داخل کشور منتقل شده است.

دیناروند رئیس اسبق سازمان غذا و دارو در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان  درباره سرور‌های سازمان غذا و دارو اظهار کرد: راه‌اندازی سامانه تی‌تک مربوط به دوران قبل از مدیریت من بر سازمان غذا و دارو است و در مورد عملکرد این سامانه باید دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی کشور نظر دهند.

وی ادامه داد: برخی می‌خواهند این سامانه از بین برود تا کار‌ها ردیابی نشود، اما با راه‌اندازی سامانه‌ها تمام مجوز‌های ورود، ترخیص و ثبت سفارش دارد به طور شفاف در دسترس قرار دارد و این سامانه به وزارت بهداشت و گمرک متصل است و تا زمانی که من مسئولی در سازمان غذا و دارو بودم حتی یک روز هم سرور‌های سامانه تی‌تک در خارج از کشور نبود.

سعید نمکی وزیر بهداشت در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گفت: سرور‌های سازمان غذا و دارو اکنون در داخل کشور و در داخل سازمان غذا ودارو است.

سرپرست سازمان غذا و دارو در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان  گفت: سه تا ۴ ماه است که سرور‌های سامانه تی تک از بخش خصوصی به سازمان غذا و دارو منتقل شده است.

تقویت تی تک با اتصال به بانک مرکزی و گمرگ

پیرصالحی گفت: سامانه‌های الکترونیک سازمان غذا و دارو نیز باید به سامانه نهاد‌هایی از قبیل بانک مرکزی، گمرک و غیره متصل باشد تا فرآیند‌ها تسهیل و روند نظارت با دقت و سرعت بیشتری انجام شود.

خیرآبادی گفت: در ابتدا تعداد زیادی کد IRC مربوط به کالا‌های سلامت‌محور در سامانه تی‌تک ثبت شده‌اند که این کد‌ها باید در سال ۹۸ بروزرسانی شوند چرا که بسیاری از این کد‌ها غیرفعال هستند و باید از سامانه حذف شوند.

عضو هیئت مدیره سندیکای صاحبان صنایع دارو‌های انسانی با تأکید بر اینکه سامانه تی‌تک باید به ۵ نهاد مهم کشور متصل شود، گفت: سامانه تی‌تک باید به سازمان توسعه و تجارت به عنوان مسئول ثبت تعرفه کالا، معاون صنایع وزارت صمت به عنوان ناظر بر واردات کالا‌های آرایشی و بهداشتی، بانک مرکزی به عنوان متولی تخصیص ارز، سازمان غذاودارو به عنوان نهاد ناظر بر سلامت کالا‌های سلامت‌محور و گمرک به عنوان نهاد ترخیص کننده کالا متصل شود.

خیرآبادی ادامه داد: در صورتی که سامانه تی‌تک به ۵ نهاد ذکر شده متصل شود، در این صورت در هر لحظه می‌توان مشاهده کرد که کالا در چه مرحله‌ای قرار دارد، به کالا چه میزان ارز تخصیص پیدا کرده یا نکرده است یا در چه زمانی کالا وارد کشور شده است و اکنون در چه مرحله‌ای قرار دارد، اما هنوز مسئولان بانک مرکزی نپذیرفته‌اند که این سیستم به بانک مرکزی متصل شود.

عضو هیئت مدیره سندیکای صاحبان صنایع دارو‌های انسانی تأکید کرد: باید کمیته‌ای در هیئت وزیران تشکیل شود و مسئولان ۵ ارگان وزارت صمت، سازمان توسعه و تجارت، سازمان غذاودارو، بانک مرکزی و گمرک به سامانه تی‌تک دسترسی داشته باشند و کالای سلامت‌محور با تی‌تک نشاندار شوند در این صورت است که می‌توانیم بفهمیم هر کالای سلامت‌محور در لحظه کجاست و چه وضعیتی دارد.

انتظار می‌رود با در اختیار قرار گرفتن سامانه تی تک به طور کامل در اختیار مسئولان سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت کمتر شاهد تخلفات و شفافیت بیشتر باشیم و سیستم‌های امنیتی به این حوزه ورود کنند چرا که سامانه تی تک گام بزرگی برای شفافیت در حوزه کالا‌های سلامت محور است؛ دست مافیای دارو را از این حوزه قطع می‌کند بنابراین  باید وزارت بهداشت با سرعت و قدرت هر چه بیشتر به رفع نواقص و تقویت سامانه تی تک بپردازد.