سوغات خاور دور بازار را قبضه کرده است/تولید کننده ایرانی هنوز اندر خم یک کوچه است

این روز‌ها که فصل خرید وسایل گرمایشی داغ است وقتی به راسته مغازه‌های فروش انواع بخاری سر بزنید رو شیشه‌ی بعضی مغازه‌ها تبلیغ بخاری‌های بدون دودکش ژاپنی کم مصرف که با گرمای زیاد توجه رهگذران و خریداران را به خود جلب می کند.   به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرنگارگروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد ،به نیمه‌های آذر نزدیک می‌شویم و صدای پای زمستان می‌آید. عصر‌های سرد آذرماه و مردمی که با غروب زودهنگام آفتاب بی رمق این روزها، کار‌های روزمره خود را سر و سامان می‌دهند و راهی گرمای خانه‌ها می‌شوند.     شاید در این روز‌های سرد؛ وسیله‌ای که در خانه همه مردم چه فقیر و غنی مشترک باشد، داشتن وسیله‌ای برای گرمایش خانه است. نوع این وسیله به توان مالی صاحبخانه بستگی دارد. در خانه‌های اعیانی، شومینه، پکیج، سیستم‌های چیلر و بخاری گازی خوش رنگ و لعاب مهمان خانه هاست و در خانه‌های پایین شهر، انواع بخاری‌های گازی و در برخی شهر‌ها و روستاها، بخاری‌های نفتی گرمابخش خانه‌ها شده است. چند سالی است که در خانه‌های ایرانی ها، سر و کله وسیله گرمایشی جدیدی پیدا شده است. وسیله‌ای که سوغات دسته دوم فرنگ برای مردم کشورمان است.
این روز‌ها که فصل خرید بخاری و وسایل گرمایشی داغ است وقتی به راسته مغازه‌های فروش انواع بخاری سر بزنید رو شیشه‌ی بعضی مغازه‌ها تبلیغ بخاری‌های بدون دودکش ژاپنی شده است. تبلیغاتی مانند بخاری‌های ژاپنی گازی کم مصرف با گرمای زیاد توجه رهگذران و خریداران را به خود جلب می کند و  در این  روز‌های سرد و با گرانی قبض گاز ، هر خریداری  برای استفاده و بردن این بخاری‌ها به خانه وسوسه می‌ شود.   محبوبیت تکنولوژی چشم بادامی‌ها در بازار ظاهرا ساخته مردم خاور دور از آنچه که تصور می‌رود بیشتر در بازار جای خود را باز کرده است به طوریکه با گران شدن ارز و گرانی بخاری‌های ژاپنی بازهم مشتریان خود را از دست نداده است این مطلب از حرف‌های آهویی فروشنده لوزام خانگی برداشت می‌شود. او در صحبت هایش می‌گوید: قیمت بخاری‌های ژاپنی نسبت به پارسال دو برابر شده است و ارزان‌ترین بخاری ژاپنی در بازار با قیمت ۷۰۰ هزار تومان فروخته می‌شود در حالیکه هم اکنون در بازار  می‌توان با اختصاص هزینه ۳۵۰ تا ۴۰۰ هزار تومان یک بخاری ایرانی نوی بدون دودکش دارای ضمانت نامه خرید.
او در ادامه حرف هایش دلایل استقبال مشتری‌ها را از بخاری‌های استوک ژاپنی (دسته دوم) این طور تشریح می‌کند: مصرف کم گاز و تولید گرمای مناسب نسبت به میزان گاز مصرفی و حمل و نقل آسان این بخاری‌ها باعث شده است این بخاری‌های دست دوم فروش خوبی داشته باشد.
این فروشنده لوازم خانگی می‌گوید: البته بخاری‌های ژاپنی در مدل‌های مختلف خود، امکانات و برتری‌هایی نسبت به بخاری‌های ایرانی بدون دودکش دارد. امکاناتی مثل وجود دستگاه رطوبت ساز در برخی از مدل‌های بخاری، تنظیم گرمای بخاری بر اساس دمای دلخواه و گرم کردن یکسان محیط در فروش این بخاری‌ها بی تاثیر نبوده است.

وقتی از او درباره ایمنی بخاری‌های ژاپنی می‌پرسم به سوالم این طور جواب می‌دهد: تاکنون هیچ کدام از مشتریان ما از خطرزا بودن بخاری گله‌ای نداشتند. یکی از مشتریان ما در اداره آتش نشانی کار می‌کند و از این محصول رضایت زیادی دارد. این فرد، برای اطمینان از ایمنی این بخاری‌ها دست به آزمایشی زده است. او بخاری ژاپنی را به مدت چند ساعت در داخل یک اتاق روشن گذاشته است و بعد با سیستم فشارسنج گاز‌های سمی موجود در فضا را اندازه گیری کرده است و به این نتیجه رسیده که این بخاری‌ها آلایندگی ندارند.

از حرف‌های فروشنده قانع نمی‌شوم و با خودم می‌گویم که هیچ ماست بندی نمیگه ماست من ترش است. هر چه باشد فروشنده است و حرف هایش از دید آدمی است که ذی نفع است.

 شنیده بودم یکی از دوستان چند سالی است برای منزل خود، بخاری ژاپنی تهیه کرده است و با او تماس می‌گیرم تا هم صحت و سقم حرف‌های فروشنده را بسنجم و هم بدونم چرا بخاری‌های ژاپنی بین مردم طرفدار دارد.     رضا پدر جوانی است که دو کودک خردسال دارد. او چند سالی است از بخاری‌های استوک در خانه استفاده می‌کند و بسیار هم راضی است. رضا می‌گوید: بخاری ژاپنی رو برای گرم کردن اتاق خواب بچه‌ها گذاشتیم و این بخاری کوچک به خوبی اتاق آن‌ها رو گرم می‌کند و علاوه بر آن در طول روز در اتاق خواب بچه‌ها را هم باز می‌گذاریم و هال نیز با گرمای بخاری روشن در اتاق، گرم می‌شود و دیگر نیازی به روشن کردن بخاری تو هال نیست.
او می‌گوید: خوبی این بخاری‌ها این است که دودکش ندارد و نگران این نیستیم که بازیگوشی بچه ها، ممکن است باعث شود لوله دودکش بخاری جدا شود.

این پدر جوان، داغ نشدن بدنه این بخاری‌ها را یکی دیگر از نکات مثبت این بخاری‌ها می‌داند و به این اشاره می‌کند که با اینکه دختر دو ساله اش تا حالا چند بار دست به بخاری زده است، ولی اتفاقی نیفتاده است و دست دختر بچه نسوخته است.

وقتی از او می‌پرسم که آیا بی احتیاطی نیست که بخاری بدون دودکش را تو اتاق خواب بچه‌ها گذاشتید و این ممکن است باعث حادثه گازگرفتگی شود خیلی خونسرد به من پاسخ می‌دهد: این وسیله امتحان خودش رو پس داده است. قبل از این، یک از بستگانم، بخاری ژاپنی برای اتاق خواب فرزندانشان تهیه کرده بود و موقع خرید به من اطمینان داد از بابت ایمنی بخاری خیالم راحت باشد و این چند سال هم خدا را شکر مشکلی پیش نیامده است با اینکه اتاق خواب بچه‌ها پنجره ندارد، ولی هیچ وقت هوای اتاق با روشن بودن این بخاری سنگین نشده است.

رضا به ما می‌گوید: امتیاز اصلی این بخاری‌ها اینست که در برابر میزان گازی که مصرف می‌کنند، گرمای خوبی تولید می‌کند. من یک کارگرم و درآمدم کارگری من جوابگوی قبض گران گاز نیست. قبل از خرید این بخاری، بهای مصرفی گاز خانه خیلی زیاد بود.

پرس و جوهایم محدود به دوست و آشنا نمی‌شود. مادر جوانی را در حوالی مغازه‌های بخاری فروشی در منطقه گنبد سبز مشهد می‌بینم که برای تهیه بخاری ژاپنی مراجعه کرده است. زهرا این مادر جوان می‌گوید: این بخاری ژاپنی دومی است که قصد تهیه آن را برای منزل دارم. از خرید قبلی این بخاری خیلی راضی بودم. از دلایل رغبتش برای خرید بخاری می‌پرسم و او هم حرف‌های فروشنده و خریدار اول را تکرار می‌کند و ظاهرا بخاری اولی که او خریده بود سیستم رطوبت ساز داشته است و همین خیلی رضایتش را تامین کرده است.   زهرا می‌گوید: معمولا وقتی از بخاری‌های گازی معمولی در خانه استفاده می‌کنم هوای خانه خیلی خشک می‌شود. قبلا برای حل این مشکل همیشه یک ظرف آب روی صفحه بخاری خانه می‌گذاشتم تا هوا مرطوب شود، اما از وقتی فرزند نوپایم جست و خیز خود را شروع کرده است، دیگر این چاره جوابگو نیست، زیرا با یک تلنگر و شیطنت بچه ظرف آب روی زمین می‌ریزد و حادثه درست می‌شود ضمن اینکه پیش از این دست بچه ام در اثر تماس با بدنه بخاری گازی سوخت و همین باعث شد که بخاری‌های گازی ایرانی از خانه ما جمع شود و جای خود را به این بخاری‌های کوچک بدون دودکش ژاپنی بدهد.
پارادوکس ایمنی
 بخاری ژاپنی دست دوم پر طرفدار، از وسایلی است که با جان مردم سر و کار دارد. ظاهرا خریداران از امکانات و حتی ایمنی محصول رضایت دارند، اما آیا مراجع رسمی نیز ایمنی این محصول را تایید می‌کنند. برای پاسخ به این سوال نظر آقای امیری نژاد معاون آموزش و ایمنی آتش نشانی را جویا می‌شوم. او می‌گوید: بخاری‌های استوک ژاپنی علامت استاندارد ندارند و به همین دلیل مورد تایید آتش نشانی نیز نیستند. تنظیمات بخاری ژاپنی در کشور مبدا انجام شده است ضمن اینکه بخاری‌های ژاپنی در برابر ضربه بسیار آسیب پذیر هستند و به دلیل این ویژگی، امکان دارد که خطر زیادی ایجاد کند. ضعف دستگاه‌های نظارتی و جولان بخاری‌های استوک پاسخ این مقام مسئول در آتش نشانی مرا بر آن می‌کند تا از مسئولان بپرسیم که چطور یک محصول خارجی آن هم یک وسیله حساس مثل بخاری بدون دودکش بدون تایید استاندارد، در بازار عرضه می‌شود؟
حامد محمدی معاون ارزیابی اداره استاندارد و تحقیقات صنعتی خراسان رضوی به این سوال این طور پاسخ می‌دهد: بخاری‌های ژاپنی در بازار شامل کالا‌های مستعمل و دست دوم می‌شوند و اداره استاندارد به لحاظ قانونی وظیفه‌ای برای نظارت بر کالای دست دوم ندارد.

او می‌گوید: بخاری‌های ژاپنی معمولا از مبادی رسمی وارد کشور نمی‌شود و معمولا این کالا‌ها قاچاق است و دستگاه‌های مسئول باید این کالا‌های قاچاق را از بازار جمع آوری کنند، زیرا درباره این بخاری‌ها بحث ایمنی مطرح است و کالا‌های حساسی است که با جان مردم بازی می‌کند.
بعد از خواندن پاسخ این مقام مسئول، اولین سوالی که به ذهن هر خواننده‌ای خطور می‌کند این است که چطور یک کالای قاچاق به طور علنی در مغازه‌ها و فروشگاه‌های دارای جواز کسب، فروخته می‌شود؟ چه نهادی مسئول جمع آوری این کالا‌های قاچاق از بازار است؟

عزم جزم برای مبارزه با قاچاق کالا

با استانداری تماس می‌گیرم تا جواب سوالم را از مرجعی بگیرم که با هماهنگی نهاد‌های مختلف، وظیفه مبارزه با قاچاق را به عهده دارد. فرزاد فر دبیر کمیسیون مبارزه با قاچاق کالا و ارز خراسان رضوی درابتدای صحبتش می‌گوید: مطابق قانون ورود هر گونه کالای دست دوم به کشور ممنوع است و در صورت ورود از مصادیق قاچاق است؛ بنابراین ورود بخاری‌های دست دوم ژاپنی به کشور از مصادیق قاچاق است.

فرزاد فر در ادامه صحبت هایش می‌گوید: بخشی از بخاری‌های ژاپنی از طریق بداظهاری واردکننده از گمرک وارد کشور می‌شود به این معنی که وارد کننده کالا را با اظهار اینکه این کالا نو است وارد کشور می‌کند که این جرم است و در صورت برخورد حتی با وجود اینکه کالا‌ها برگه گمرکی نیز دارند، به دلیل تخلف در هنگام ورود به کشور، ضبط می‌شوند و ما در  استان نیز مواردی از ضبط و کشف بخاری‌های ژاپنی در انبار‌ها داشته ایم. بخش دیگری از بخاری‌های ژاپنی در بازار‌های استان، از مرز سیستان و بلوچستان وارد می‌شود و افرادی که به صورت خانوادگی سفر می‌کنند این بخاری‌های کوچک را به مرور در قالب بار سفر وارد می‌کنند که این نیز جرم است.

او می‌گوید: بازرسان سازمان صنعت و معدن در هر فصلی دوره‌های ویژه نظارت و بازرسی دارد که در گشت‌های خود چنانچه مواردی از فروش بخاری‌های ژاپنی را در بازار مشاهده کنند با فروشنده برخورد و کالا را نیز ضبط می‌کند. تکنولوژی از رده خارج خاور دور بلای جان کالای داخلی

گفته می‌شود به ازای هر ۱۰ هزار دلار قاچاق کالا، یک فرصت شغلی از بین می‌رود و علاوه بر آن در این شرایط ارزی نامناسب با ورود کالا‌های قاچاق ارز موجود در کشور خارج می‌شود. وقتی پای حرف‌های مقدسی، کارشناس مسئول در بازرسی سازمان صنعت و معدن می‌نشینم او  ضرورت جمع آوری بخاری‌های خارجی قاچاق از بازار را این طور توضیح می‌دهد: مصرف کننده باید بداند اگرچه با خرید بخاری ژاپنی کالای مقرون به صرفه‌تر و با امکانات بیشتری را به خانه می‌برد، اما باید بداند روشن کردن بخاری خارجی در خانه اش، چراغ کارخانه و واحد تولیدی را خاموش می‌کند؛ بنابراین سازمان‌های اجرایی برای منفعت جمعی و برای رونق تولید واحد‌های داخلی این کالا‌ها را از بازار جمع آوری می‌کنند و جلوی ورود آن را می‌گیرند.
او در ادامه حرف هایش می‌گوید: بخاری‌های ژاپنی موجود در بازار، بخاری‌هایی است که از چرخه تولید و توزیع در کشور ژاپن خارج شده است با توجه به اینکه در کشوری مثل ژاپن سیستم‌های گرمایشی از بخاری به وسایل گرمایشی پیشرفته تری تغییر کرده است این بخاری‌ها از چرخه مصرف در این کشور‌ها خارج شده است و راهی بازار‌های کشور ما شده است.
کارشناس مسئول بازرسی سازمان صنعت و معدن می گوید: مردم از مصرف کم گاز و امکانات این بخاری‌ها و امکانات آن کاملا راضی هستند و از اقدام ما و سازمان‌های مسئول در جمع آوری این محولات از بازار ناراضی هستند. اما نکته‌ای که باید در نظر گرفت این است که ورود این بخاری‌ها به بازار کشور باعث می‌شود به تولید و اشتغال ملی ضربه وارد شود در کشور ما کارخانه‌های سازنده وسایل گرمایشی با قدمت بالا کار می‌کنند و واردات غیرقانونی این بخاری ها، کارخانه‌ها را دچار ورشکستگی می‌کند.
مقدسی می‌گوید: امسال به دلیل گرانی ارز ورود این بخاری‌ها به کشور برای قاچاقچیان کالا نیز به صرفه نبوده است بنابراین قاچاق این بخاری‌ها و به دنبال آن توزیع این بخاری‌ها در بازار کمتر شده است اگرچه طرح‌های نظارتی سازمان درباره این بخاری‌ها همچنان ادامه دارد.
او ادامه می دهد: پارسال ۵۰۰ بخاری استوک از بازار جمع آوری شداما متخلفان از خلا‌های قانونی استفاده کردند و موفق شدند خود را تبرئه کنند و بخاری‌های ضبط شده خود را پس بگیرند و به مجازات لازم نرسیدند، ولی امسال تدابیری در نظر گرفتیم تا جلوی دور زدن قانون را بگیریم.   تولید کننده ایرانی هنوز اندر خم یک کوچه است

از سوی دیگر در شرایطی که دنیا رو به پیشرفت است نمی‌توان از مصرف کنندگان انتظار داشت به امکانات کم بسنده کنند. اگرچه دستگاه‌های نظارتی سعی می‌کنند با مبارزه با قاچاق کالا و افزایش عوارض گمرکی از تولید کنندگان داخلی حمایت کنند، اما مردم نیز انتظار دارند که تولید کنندگان محصولات خود را در تراز استاندار‌های روز دنیا، ارائه دهند.   پرانیده مدیر داخلی شرکت شارق توس، یکی از تولید کنندگان وسایل گرمایشی استان به این سوال ما این طور پاسخ می‌دهد: اگر تولید کننده‌های داخلی بخواهند بخاری را هم سطح تکنولوژی بخاری‌های خارجی تولید کنند برای آن‌ها توجیه اقتصادی ندارد، زیرا قیمت تمام شده محصول بسیار زیاد در می‌آید (چون تولید کننده باید همه مواد اولیه را از خارج از کشور وارد کند) ما هنوز وسایل اولیه تولید بخاری حتی ساده‌ترین وسایل را از خارج از کشور وارد می‌کنیم.

او از فروش کم بخاری گلایه می‌کند  و می گوید: فروش وسایل گرمایشی فصلی است  در گذشته ما از مهر ماه تا آذرماه فروش داشتیم، اما الان فقط در ماه مهر فروش داریم.

جلالی مدیر عامل شرکت ایران شرق نیشابور نیز می‌گوید: در شرایط اقتصادی فعلی، قدرت خرید مردم بسیار کاهش پیدا کرده است و تولید کننده برای حفظ بازار خود، مجبور است قیمت کالای خود را افزایش ندهد در حالیکه هزینه‌های تولید بسیار افزایش یافته است. درچنین شرایطی تولید کننده برای جلوگیری از زیان، ناچار است تولید خود را کاهش دهد و نیرو‌های بخش تولید خود را تعدیل کند که متاسفانه باعث گسترش بیکاری در جامعه می‌شود.از سوی دیگر دستگاه‌های مسئول و واحد‌های تولیدی نیز تسهیلات مناسب برای تقویت و ماندگاری واحد‌های تولیدی ارائه نمی‌دهند.

جلالی می‌گوید: تحریم‌ها نیز شرایط را برای واردات قطعات تولیدی بخاری دشوار کرده است و قیمت بالای ارز نیز باعث شده است قیمت قطعات وارداتی افزایش یابد.از سوی دیگر با اینکه بخشی از محصولات واحد تولیدی ما صادر می‌شود، اما شرایط تحریم‌های فعلی باعث شده است صادرات در شرایط سختی انجام شود.

 تحریم‌های اقتصادی از یک سو و قیمت بالای ارز از سوی دیگر باعث شده است، استفاده از تکنولوژی‌های برتر روز دنیا برای تولیدکنندگان وسایل گرمایشی اولویت چندانی نداشته باشد و در چنین شرایطی دغدغه واحد‌های تولیدی بیشتر حفظ سرمایه، ماندگاری در بازار و متضرر نشدن باشد. اما از سوی دیگر وقتی بازار وسایل گرمایشی از جمله تولید بخاری‌های بدون دودکش با نیاز مصرف کننده همپا نباشد، شرکت‌های خارجی نیاز‌های مصرف کننده را بر طرف می‌کنند و در نتیجه شاهد رشد انواع کالا‌های قاچاق از جمله بخاری‌های بدودن دودکش قاچاق هستیم.