نقش و جایگاه منطقه آزاد انزلی در رونق اقتصادی و تجاری و شکوفایی منطقه بسیار مهم و تاثیرگذار است

یکی از مهم‌ترین مشکلات فعالین اقتصادی و سرمایه‌گذاران فعال در مناطق آزاد کشور، عدم هماهنگی بین سازمان‌های مناطق آزاد و مجموعه‌های تصمیم‌گیر در سرزمین اصلی است؛ به تفسیری عدم تعریف درست و دقیق از قوانین و مقررات مناطق آزاد در کشور، مشکلات بسیار جدی را برای فعالین اقتصادی در مناطق آزاد ایجاد کرده است. نقش انجمن‌ها در این بین باتوجه به تعاملات سازمانی با سازمان‌های مناطق آزاد و همچنین مجموعه‌های بیرونی از مناطق آزاد کشور در رفع این موانع در مسیر توسعه و سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد توسط بخش خصوصی بسیار مهم و تاثیرگذار است، از این رو گفت‌و‌گویی با اصغر امانی، ریاست انجمن سرمایه‌گذاران و کارآفرینان منطقه آزاد انزلی، انجام دادیم که در ادامه می‌خوانیم.

در خصوص فعالیت‌های انجمن کارآفرینان و سرمایه‌گذاران منطقه آزاد انزلی در ابتدا توضیح بفرمایید؟

انجمن سرمایه‌گذاران و کارآفرینان منطقه آزاد انزلی حدود ۲سال است که با حمایت‌های سازمان منطقه آزاد انزلی به‌ویژه دیدگاه‌های روشن آقای مسرور، مدیرعامل محترم ای نسازمان و با مشارکت جمعی از فعالان اقتصادی ازحوزه‌های مختلف که در این منطقه سرمایه‌گذاری نموده‌اند، تشکیل شده است. ایجاد همگرایی مابین فعالان اقتصادی و متمرکز نمودن ظرفیت‌ها و توانمندی‌های فردی و سازمانی آنان برای رشد و توسعه فعالیت در این منطقه‌، همکاری با سازمان منطقه آزاد جهت رفع مشکلات احتمالی و شناخت بهتر از خواسته‌ها و نیازهای سرمایه‌گذاران و ارتباط فنی و قانونی با سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی خارج از منطقه که فعالان اقتصادی به موجب قوانین فعلی و یا عدم شناخت کافی از شرایط مناطق آزاد توسط این دستگاه‌ها که موجب بروز مشکلاتی می‌شود، از جمله مهم‌ترین اهداف ایجاد انجمن سرمایه‌گذاران و کارآفرینان بوده است.

دیدگاه شما درخصوص تاثیر منطقه آزاد انزلی در جذب سرمایه‌گذاری و رونق اقتصادی در تمامی حوزه‌ها درمنطقه چیست؟

پس از مصوبه مجلس و تغییر منطقه ویژه اقتصادی انزلی به منطقه آزاد، مدیران متعددی مسئولیت اداره این منطقه را پذیرفته‌اند، به طوری که در این مدت کوتاه شش نفر به عنوان مدیرعامل منطقه آزاد انزلی منصوب گردیده و هر یک به سهم خود برای راه‌اندازی و ایجاد امکانات در این منطقه تلاش کردند. خوشبختانه پس از انتصاب آقای مسرور به عنوان مدیرعامل و رئیس هیات مدیره از آنجایی که ایشان شناخت دقیق‌تری از قوانین و ظرفیت‌های مناطق آزاد داشتند، به خوبی از راهکارهای فعال‌سازی این ظرفیت‌ها آگاه بودند و همچنین با بکارگیری مدیران و معاونین از بدنه سازمان این منطقه که خود عامل انگیزشی برای تلاش و فعالیت بیشتر مدیران بوده است، توانستند با تلاش شبانه‌روزی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب و همچنین حمایت‌های مدیران ارشد کشور برای انجام این فعالیت‌ها و نیز ثبات مدیریت در این منطقه و بامعرفی مناسب منطقه آزاد انزلی در سطوح ملی و بین‌المللی، سرمایه‌گذاران زیادی به انزلی جلب و سرمایه‌گذاری نموده‌اند، به نحوی که منطقه آزاد اکنون به عنوان بزرگترین کارگاه عمرانی استان و پر رونق‌ترین محل جذب گردشگران داخلی و بازار پر رونق کسب و کار تبدیل کرده است.

عمده مشکلات سازمان را در توسعه بخش‌های صنعتی و تولیدی در منطقه در چه مواردی می‌بینید؟

یکی از بزرگترین مشکلات فعلی برای توسعه صنایع و سرمایه‌گذاری در این بخش‌، نبود اراضی مناسب برای ایجاد شهرک صنعتی درمحدوده منطقه می‌باشد. در حال حاضر شهرک‌های صنعتی شماره ‌1 و ۲ امکان توسعه ندارند و سازمان در تدارک شهرک شماره ‌3 می‌باشد. به نظر می‌رسد با توسعه اراضی منطقه به سمت غرب شهرستان بندرانزلی می‌توان از زمین‌های ارزان موجود در این قسمت به عنوان یک شهرک صنعتی جدید بهره‌ برداری کرد. این اتفاق ضمن ایجاد امکانات بهتر برای منطقه آزاد، می‌تواند موجب ایجاد اشتغال پایدار برای شهرانزلی شود.

نقش منطقه آزاد انزلی را در حوزه تجارت بین‌المللی با کشورهای حوزه دریای خزر و کشورهای ‌CIS چگونه ارزیابی می‌کنید؟

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های منطقه آزاد، چابک بودن آن است. هیات مدیره مناطق آزاد در چارچوب قانون اختیارات خوبی دارند، این ظرفیت بسیار خوبی به نسبت سازمان‌های خارج از منطقه می‌باشد. از طرفی قوانین مناطق آزاد کمکمی‌ کند که سرمایه‌گذاران با انگیزه‌های بیشتری در مناطق آزاد حضور داشته باشند و فعالیت انجام دهند؛ موضوعات مربوط به رفت و آمد، حوزه‌های معافیت‌های مالیاتی، ورود تجهیزات و ماشین‌آلات، تامین مواد اولیه، صادرات کالا، ارزش افزوده ناشی از تولید در مناطق آزاد به نسبت سرزمین اصلی، معافیت مالیات ارزش افزوده صادراتی و خیلی از مشوق‌های موجود دیگر در حوزه سرمایه‌گذاری و تولید در مناطق آزاد بسیار مهم است. با نگاهی به سایر مناطق آزاد، به خوبی روشن است که در بین مناطق آزا دایران تنها یک منطقه است که یک بازار بزرگ صادراتی حداقل ۳۰۰میلیون نفری در مقابل دارد و آن منطقه آزاد انزلی است؛ ما بخش عمده‌ای از کالاهای مصرفی کشورهای حوزه ‌CIS را می‌توانیم از ایران تامین کنیم و در این حلقه تامین، منطقه آزاد انزلی می‌تواند به عنوان نوک پیکان این صادرات تلقی شود، ضمن اینکه ما تنها منطقه آزاد در شمال کشور هستیم، با کشور آذربایجان مرز زمینی داریم و از آنجا به روسیه و گرجستان به راحتی دسترسی داریم، از منطقه آزاد انزلی با کشتی در کوتاه‌ترین زمان ممکن به بنادر مهم دریای خزر دسترسی داریم، در حوزه صادرات مجدد نیز بسیار می‌توانیم در منطقه آزاد انزلی موفق عمل کنیم. در مجموع اگر ما یک آمایش سرزمینی درستی داشته باشیم و دولت نیز با وزارت صنعت و معدن، وزارت اقتصاد و دارایی و وزارت راه یک آمایش کارشناسی در ارتباط با کشورهای حوزه ‌CIS انجام دهند و منطقه آزاد انزلی به عنوان یک پایلوت صادارتی تلقی شود، مطمئن باشید جهش صادراتی مامتفاوت خواهد بود. فرودگاه رشت در ۱۵دقیقه‌‌ای منطقه قرار دارد و اگر فرودگاه هم جزو منطقه آزاد انزلی قرار گیرد و شرکت‌های هواپیمایی داخلی و یا خارجی خط کارگو در این فرودگاه دایر کنند، تمامی محصولاتی که در استان در حال تولید است به سرعت و به راحتی می‌تواند صادر شود؛ ما محصولات بسیار زیادی از مواد غذایی تا گل و گیاه و سیفی‌جات تا محصولات صنعتی در استان داریم که می‌توانیم به کشورهای هدف صادرات داشته باشیم و همچنین یک‌سری از مواد اولیه را از این کشورها وارد کنیم. منطقه آزاد انزلی در حال حاضر با امکانات خود دارد تلاش و ایجاد انگیزه می‌کند، اگر امکانات دولتی و قوانین جدید تجاری مصوب مجلس به کمک منطقه آزاد بیاید، مسلما ما این منطقه یک پایلوت صادراتی بسیار قوی در کشور خواهیم بود.

عمده مشکلاتی که سازمان‌ها و مجموعه‌های خارج از مناطق آزاد در مسیرتوسعه این مناطق ایجاد می‌کنند ازدیدگاه شما چیست؟

عدم آگاهی از قوانین و مقرارت مناطق آزاد یکی از مشکلات بسیار بزرگ در هماهنگی با مجموعه‌های بیرونی می‌باشد. ما بیشترین چالش‌ها را با بانک‌های خارج از محدوده منطقه آزاد داریم، با اداره مالیات داریم، با تامین اجتماعی داریم و در کل این مجموعه‌هایی که خودشان را متولی موضوعات خودشان در کل کشور می‌دانند؛ ولی به این نکته توجه ندارند که در مناطق آزاد همان ساز و کارها را باید به نحو دیگری عملیاتی کنند، معمولا موضوعاتی که برای فعالین اقتصادی در مناطق آزاد ایجاد مشکل می‌کند، عدم آشنایی دستگاه‌های بیرونی با قانون مناطق آزاد است، متاسفانه قانون را با نظر ودیدگاه خودشان تفسیر می‌کنند، در خیلی از قوانین مناطق آزاد قانون‌گذار به صراحت اشاره کرده، ولی دستگاه‌ها و سازمان‌های بیرونی این قوانین را نادیده می‌گیرند.

شما عضو ستاد مبارزه با قاچاق کالا در منطقه آزاد انزلی هستید؛ باتوجه به اتهامات مختلفی که به مناطق آزاد در این خصوص نسبت می‌دهند، دیدگاه شما به عنوان یک مسئول در این حوزه در منطقه آزاد انزلی چیست؟

ببینید ما یا می‌خواهیم فرافکنی کنیم و یا می‌خواهیم  با واقعیت‌ها مواجه شویم. من سوال می‌کنم، از دیدگاه شما چه میزان کالا یهمراه مسافر از کل مناطق آزاد کشور وارد سرزمین اصلی می‌شود؟ کاملا تعیین شده است و سهمیه‌ها کاملا مشخص است و به صورت کلی به هر منطقه اختصاص داده می‌شود، در هر منطقه به میزان واردات، حقوق و عوارضی که واردکننده باید به منطقه آزاد بپردازد، پرداخته می‌شود. شما نمی‌توانید یک سهمیه ۵۰میلیون دلاری داشته باشید و بعد ۵۰۰میلیون دلار وارد کنید، اتفاقا در مناطق آزاد حقوق دولت کاملا رعایت می‌شود، مناطق آزاد هم جزئی از دولت هستند، سازمان خصوصی نیستند و هر وصولی که است به نام دولت دارد انجام می‌شود. همه واردکنندگان تمام حقوق و عوارض دولت را به صورت کامل می‌پردازند، چون رقابت برای فروش در مناطق مطرح است و با سود کمتری فعالیت می‌کنند. قاچاق در مکانی اتفاق می‌افتد که هیچ نظارتی بر آن مکان‌ها وجود ندارد، طبق قانون ۱۵درصد ارزش سیف عوارض گمرکی تعریف شده بر روی کالاهای ورودی از مجاری مناطق آزاد برای سازمان‌های مناطق آزاد است و مابقی برای گمرک جمهوری اسلامی، مثلا اگر یک کالایی حقوق و عوارض ورودی‌اش ۲۵درصد است، از این مبلغ ۱۵درصد برای منطقه آزاد وارد کننده آن کالاست و ۱۰درصد برای گمرک، البته این را هم باید بگویم برای واردات کالا از مناطق آزاد در قانون سقف تعریف شده‌ای وجود دارد، این نیست که تا هر میزانی که بخواهد از یک کالا از مناطق آزاد ورود کند، مثلا مجوز واردات محصولات فولاد در منطقه آزاد انزلی به فرض مثال ۵۰۰میلیون دلار است، منطقه آزاد تا زمانی ۱۵درصد از حقوق و عوارض ورودی را می‌گیرد که به سقف مجوز قانونی خود برسد و اگر این میزان از حد مجاز تعیین شده برای منطقه عبور کند، همه عوارض گمرکی برای گمرک جمهوری اسلامی است؛ ولی در این میان متاسفانه یک‌سری مجموعه‌ها برای منفی جلوه دادن شرایط در مناطق آزاد، اعداد و ارقام را به صورت اقراق شده تعریف می‌کنند. در حدود ۲۴میلیارد دلار قاچاق در کشور داشتیم که جدیدا اعلام شد این رقم به ۱۲میلیارد دلار رسیده و نصف شده، کل کالای همراه مسافر از مناطق آزاد در کل کشور برمبنای ۸۰دلار برای هر مسافر، به ۵۰۰میلیون دلار هم در سال نمی‌رسد، یعنی چیزی کمتر از ۵درصد ازکل قاچاق کشور؛ چطور ما با این آمار روشن مناطق آزاد را متهم می‌کنیم؟ آنهایی که مناطق آزاد را متهم می‌کنند خودشان خوب می‌دانند  ریشه قاچاق در کجاست، خودشان می‌دانند نقطه و سرنخ موضوع کجاست، آدرس غلط می‌دهند، اینکه ما مناطق آزاد را متهم به این موضوع کنیم اصلا درست نیست.

در پایان اگر موضوعی است بفرمایید؟

منطقه آزاد انزلی چند تفاوت اساسی با سایر مناطق آزاد کشور دارد، مهم‌ترین آن نزدیکی به بازار تولیدی ایران و نزدیکی به بازار مصرف کشورهای ‌CIS و شمال اروپاست، کریدور شمال-جنوب از محوریت منطقه آزاد انزلی عبور می‌کند، راه‌آهن به زودی به مرکز استان و سپس به منطقه آزاد انزلی اتصال خواهد یافت، صنعت توریسم در منطقه بسیار بیش از این چیزی که الان شاهد هستیم، قابلیت دارد. وقتی که ما می‌گوییم اقتصاد مقاومتی، این اقتصاد یک‌سری ابزار و اصولی دارد، مهم‌ترین آن ابزار، آمایش است، ما با یک آمایش درست می‌توانیم بگوییم  ما در اقتصاد پویا شدیم، چطور می‌شود  یک کشوری مثل چین با جمعیتی بیش از یک میلیارد و شرایط خاص اقتصادی که در چند دهه گذشته داشتند، تبدیل به اقتصاد دوم جهان می‌شوند، قطعا آنها آمایش صحیحی داشتند، ما باید از بخشی‌‌نگری بیرون بیاییم، بخشی‌نگری اقتصاد ما را به سمت شکست برده، به دلیل نفوذ یک‌سری افراد مختلف از نقاط مختلف کشور در حوزه تصمیم‌گیری کلان کشور، آمده‌ایم و سرمایه‌گذاری‌های کلانی در بخشی از کشور انجام داده‌ایم که به هیچ عنوان توجیه ندارد، ولی چون یک نفوذبخشی بوده، اتفاق افتاده و در واقع حبس سرمایه کشور صورت گرفته است. باید از بخشی‌نگری در کشور خارج شویم. امروز منطقه آزاد انزلی می‌تواند برای استان‌های همجوار خودش بهترین پایلوت برای صادرات باشد، ما محصولات منطقه اردبیل، زنجان، همدان، قزوین، کرج، تهران، مازندران، خراسان، گلستان، آذربایجانغربی، آذربایجانشرقی و خیلی از استان‌هایی که حداکثر یک فاصله ۱۰ساعته با منطقه آزاد انزلی دارند، می‌توانند بیایند و از این مسیر فعالیت‌های خودشان را انجام دهند، ما نیاز به یکسری زیرساخت‌های دیگری هم داریم که به تنهایی منطقه آزاد نمی‌تواند انجام دهد. منطقه آزاد انزلی هم در این چند سال شاهکار کرده تا این زیرساخت‌هایی که می‌بینید را به وجود بیاورد و ادامه این روند به تنهایی امکان‌پذیر نیست، خواهش من این است که دولت آمایش درستی در این منطقه انجام دهد، هر پولی که در این منطقه هزینه می‌شود ما مطمئن هستیم چندین برابر آن به اقتصاد ملی کشور باز خواهد گشت.

نکته دیگر اینکه روش کسب و کار برای فعالیت‌های خرد و کوچک در حال تغییر است. همجواری منطقه آزاد انزلی با شهرستان انزلی می‌تواند تاثیر مثبت یا منفی به کسب و کارهای خرد و  کوچک داشته باشد. سعی منطقه آزاد انزلی به تاثیرگذاری مثبت است، لیکن بعضی از قوانین و مقررات می‌تواند مانعی برای آن باشد. نمایندگان مجلس به ویژه نماینده انزلی وظیفه دارد با تلاش برای اصلاح قوانین یا اخذ مجوزهای موردی، زمینه رونق بیشتر فعالیت اقتصادی در بندرانزلی را فراهم نماید. این شهر از سالیان دور مرکز بازرگانی و گردشگری بوده است. ما باید تلاش کنیم با استفاده از فرصت وجود منطقه آزاد در این شهرستان، به رونق بیشتر کسب و کار کمک نماییم.

ایجاد منطقه گردشگری در نوار ساحلی بندرانزلی و ایجاد شهرک صنعتی در اراضی غرب انزلی موجب سرمایه‌گذاری و اشتغال پایدار خواهد بود که لازمه آن الحاق بخشی از محدوده غربی شهرستان به اراضی منطقه آزاد می‌باشد.

گفت‌و‌گو: حسین مرادی