چه فرقی بین صحت نماز و قبولی نماز وجود دارد؟

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از افکارنیوز،

به طور کلى در عبادات – که یکى از بارزترین آن نماز است – سه شرط لازم است:

 1 – شرط صحت؛ ۲ – قبولى. ۳- شرط کمال

اول – شرایط صحت نماز، شرایطی می باشند که در صورت فقدان یکی از آنها نماز باطل بوده و اصل تکلیف نماز از انسان ساقط نمی شد و در صورت عدم جبران، مکلف عذاب می گردید.

شرط صحت نمازکه خود به دو عامل بستگى دارد:

الف – صحیح بودن شکل ظاهرى نماز

صحیح بودن شکل نماز؛ به این است که به همان شکل و شیوه معین از سوى خدا و مکتب انجام گیرد؛ نه از روى سلیقه‏ هاى شخصى. رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ می فرماید:« لَا قَوْلَ وَ لَا عَمَلَ وَ لَا نِیَّهَ إِلَّا بِإِصَابَهِ السُّنَّهِ»[1]؛« ارزشی برای گفته ها و عمل ها و نیّت ها نیست،‌ مگر آن که طبق دستور و سنت انجام گیرد.»

 حضرت ابراهیم(ع) از خداوند درخواست مى‏ کند: « َ أَرِنا مَناسِکَنا»[2]؛ «خدایا! نحوه صحیح عبادت را به ما نشان بده» (ارنا مناسکنا). پس این که کجا باید شکسته بخوانیم و یا تمام، آهسته بخوانیم یا بلند، تعداد رکعات و امثال آن چگونه باشد و… مربوط به شکل ظاهرى نماز است که باید به همان صورتى که دستور داده‏ اند، انجام دهیم. در غیر این صورت باطل و بى ارزش است؛ مثل دندانه‏ هاى یک کلید که اگر اندکى ریز یا درشت باشند، دیگر قفل را باز نمى‏کنند.

ب – صحیح بودن نیت و هدف آن

 صحیح بودن هدف به این است که هدف انسان در عبادت، کسب رضاى الهى وانجام وظیفه باشد. پس عبادتى که براى غیر خدا باشد (مثلاً براى ریا، خودنمایى و خوشایند مردم) شرک است و هیچ ارزشى ندارد.

با وجود این دو عامل نماز دارای شرایط صحت می باشد

دوم – شرایط قبولى نماز

در نماز صحیح اگرچه شکل ظاهرى آن صحیح و شرایط صحیح بودن را دارا می باشد و انسان تکلیفش را انجام داده و از عقاب خدا رهایى پیدا کرده – ولى رشد آور و تعالى بخش نیست.

مقصود از شرایط قبولی نماز، شرایطى است که رعایت آن ها، علاوه بر درستى عمل، موجب قرب به خدا و کسب پاداش الهی مى شود. ممکن است نمازى صحیح باشد ولى سبب رشد و تزکیه روح نشود، همچون دارویى که شفابخش نباشد، یا جنسى در بازار بی مشترى باشد. عبادت هم، گاهى تنها در حدّ نجات بخشى از کیفر است، ولى گاهى انسان را محبوب خدا و عمل را مقبول درگاهش می سازد.[۳]

ج – شرایط کمال

شرایط کمال آنهایی است که در صورت نبود آنها نماز از ثواب و پاداش کمتری برخوردار می باشد و اگر این شرایط را دارا باشد ثواب آن بیشتر خواهد بود.[۴]

پی نوشت:

[۱] – الکافی، ج ۱، ص ۷۰

[۲] – (۲) البقره : ۱۲۸

[۳] – محسن قرائتی، پرتویی از اسرار نماز، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، ۱۳۸۷ ش، هجدهم، ص ۵۰

[۴] – محمد وحیدی، دانستنی های لازم از نماز، قم، موسسه بوستان کتاب ( مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم )، ۱۳۸۷ش، چهارم،ص  173                                                                                                                                                                                            

کتاب پرسش ها و پاسخ های نماز، سید حسن موسوی (مرکز تخصصی نماز)