مشکل تولید پارچه چادر مشکی قیمت تمام شده است نه مافیا/ واردات با ارز ۴۲۰۰ تومانی ولی تولید پارچه با دلار آزاد

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، ایران یکی از مصرف‌کنندگان بزرگ پارچه چادر مشکی در دنیا به شمار می‌رود که با توجه به نیاز مصرفی حدود ۴۰ میلیون مترمربع و تولید داخلی حدود ۱۰ میلیون مترمربع، حدود ۳۰ میلیون مترمربع از نیاز مصرفی به این کالا را باید از طریق واردات تامین کند. 

بنابراین با توجه به حجم بالای مصرف پارچه چادر مشکی این مساله مطرح می‌شود که به چه دلیل در طی سال‌ها، تولید پارچه چادر مشکی در کشور توسعه نیافته است؟ در پاسخ به این سوال همواره بیان می‌شود که مافیا مانع تولید است. لذا این سوال مطرح می‌شود که مافیا در حوزه  تولید پارچه چادر مشکی چه کسانی هستند و چرا با آن مقابله نمی‌شود؟

کاربران سامانه « فارس من» با طرح سوالی مبنی بر اینکه مافیای چادر مشکی چه کسانی هستند؟  خواستار پاسخ در این رابطه شدند لذا در همان زمان خبرنگار فارس ، گفت‌وگویی با علی حائری عضو هیات مدیره جامعه متخصصان نساجی ایران  انجام داد، به اعتقاد وی «ما ناتوانی در تولید پارچه چادر مشکی  را به مافیا نسبت می‌دهیم، در حالی که اگر تولید کنیم مافیا هیچ کاری نمی‌تواند بکند». 

موضوع مبارزه با مافیای تولید پارچه چادر مشکلی برای چندمین بار باز هم در سامانه « فارس من» مطرح شد و کاربران این سامانه این بار با ثبت سوژه‌ای با عنوان «درخواست مقابله با مافیای چادر مشکی در کشور» خواستار پاسخی در این رابطه شدند، که در پاسخ به این سوال حسن نیلفروش زاده عضو هیات مدیره انجمن نساجی ایران عقیده‌ای مشابه علی حائری داشت. 

نیل‌فروش زاده در مصاحبه‌ای که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید گفت:  وقتی قیمت تمام شده تولید داخلی یک کالا مانند پارچه چادر مشکی در مقابل قیمت وارداتی آن  افزایش می‌یابد تاجر برای کسب سود اقدام به واردات می‌کند که ما به آن‌ها مافیا می‌گوییم در حالی که عدم وجود شرایط رقابتی این فرصت را  به واردکنندگان برای واردات داده است. 

فارس: مصرف سالانه  پارچه چادر مشکی در کشور  چقدر است؟ چقدر از نیاز مصرفی به این کالا از طریق واردات و چه حجمی از طریق تولید داخلی تامین می‌شود؟  

نیل فروش زاده: در برخی از آمارها مصرف چادر مشکی در کشور  در حدود ۶۰ تا ۷۰ میلیون متر مربع مطرح می‌شود، در حالی که این عدد اصلا درست نیست و میزان مصرف سالانه پارچه چادر مشکی کمتر از این رقم است. در حال حاضر مصرف پارچه چادر مشکی در کشور در خوشبیانه‌ترین حالت حدود ۳۵ تا ۴۰ میلیون مترمربع است. 

* کاهش مصرف پارچه چادر مشکی به علت کاهش قدرت خرید 

البته این نکته نیز قابل ذکر است که مصرف پارچه چادر مشکی در کشور تا حدودی نسبت به گذشته کمتر شده است و بخشی از این کاهش مصرف مربوط به تغییر نوع پوشش و بخشی هم مربوط به کاهش قدرت خرید مردم است.             

کاهش قدرت خرید؛ عامل بزرگی در کاهش مصرف سالانه پارچه چادر مشکی در کشور است، با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه در حال حاضر مصرف کنندگان فقط در صورت نیاز کالایی را خریداری می‌کنند و مانند گذشته نیست که مازاد بر نیاز مصرفی نیز خریداری کنند.  لذا به عنوان مثال اگر در گذشته برخی مصرف‌کنندگان سالانه دو یا سه قواره چادری خریداری می‌کردند، اکنون مصرف آنها کمتر شده و به خرید یک قواره چادری نیز اکتفا می‌کنند. در مجموع با توجه به شرایط اقتصادی مصرف خانوارها در بخش‌های مختلف کاهش یافته و حتی اگر کالایی زیاد تولید شود مشکل برای فروش آن نیز وجود دارد.  

* فقط ۱۰ میلیون متر مربع پارچه چادر مشکی در کشور تولید می‌شود

در حال حاضر حدود ۱۰ میلیون مترمربع پارچه چادر مشکی در داخل کشور تولید می‌شود و براین اساس حدود ۳۰ میلیون مترمربع نیز از طریق واردات تامین می‌شود. این  ۱۰ میلیون متر مربع پارچه چادر مشکی  نیز در حال حاضر توسط شرکت حجاب انجام می‌شود، اما طرح‌های توسعه‌ای مصوب شده تا با کمک بنیاد مستضعفان تولید افزایش یابد. 

 فارس: هر زمان که صحبت از دلایل عدم افزایش تولید پارچه چادر مشکی در کشور می‌شود، عده‌ای می‌گویند مافیا مانع تولید است، واقعا چرا علیرغم اینکه در ۴۳ سال گذشته به عنوان بزرگترین مصرف کننده این کالا در جهان بوده‌ایم، نتوانسته‌ایم در زمینه تولید موفق عمل کنیم و یکی از واردکنندگان بزرگ پارچه چادر مشکی در جهان هستیم؟ نقش مافیا در عدم موفقیت توسعه تولید پارچه مشکلی در کشور چیست؟ مافیا در این بخش چه کسانی هستند؟ 

نیل‌فروش زاده: مافیا وجود دارد، اما نباید به دنبال مسائل منفی باشیم، زیرا اقتصاد فرمول خود تبعیت می‌کند و لذا  اگر به دنبال سرمایه‌گذاری هستیم، باید کاری کنیم که سرمایه‌ گذاری انجام شود. اگر در سرمایه‌گذاری، سخت‌گیرانه برخورد کنیم طبیعی است که سرمایه‌گذار سرمایه را در جایی می‌گذارد که برایش سودآور باشد و منعفت داشته باشد. 

در حال حاضر تولید‌کنندگان با توجه به محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها، برای خرید مستقیم ماشین آلات تولیدی و مواد اولیه با مشکل مواجهند و باید این کالاها را از واسطه خریداری کنند، همچنین برای انتقال پول نیز دچار مشکل هستند؟، لذا این موارد قیمت تمام شده کالا را برای آنها افزایش می‌دهد. بنابراین با توجه به این مشکلات حداقل باید بورکراسی‌ها داخلی برای سرمایه‌گذاران و تولید کنندگان حذف شود تا فشارهای داخلی نیز مانعی برای تولید نباشد. 

در صنعت تولید پارچه چادر مشکلی نیز به هر حال مشکلات خاصی وجود دارد به عنوان مثال یکی از مواد اولیه ضروری برای تولید رنگ و مواد شیمیایی است که کمپانی‌های اصلی این کالا اغلب مالکیت اروپایی یا آمریکایی دارند و لذا به سختی با ایران کار می‌کنند، همچنین ماشین آلات مورد نیاز این صنعت را نمی‌توان به صورت مستقیم از کمپانی‌های معتبر دنیا خریداری کرد. 

* مشکل صنعت تولید پارچه چادر مشکی قیمت تمام شده است نه مافیا

 فارس: با توجه به توضیحاتی که ارائه فرمودید تولید در این بخش نیز مانند هر گونه تولیدی مشکلات خاص خود را دارد، اما مشخصا اشاره نکردید که نقش مافیا در عدم موفقیت این کالای پرمصرف چیست؟ 

نیل فروش زاده: مافیا معنا و مفهومش این است که یک کالا در انحصار یک شخص خاص باشد و فقط آن شخص امکان واردات داشته باشد،  من در مورد پارچه چادر مشکی به این مساله اعتقادی ندارم و مافیا در این صنعت مشکل و درد اصلی ما نیست. درد اصلی ما در صنعت تولید پارچه چادر مشکی قیمت تمام شده کالا است. 

همانطور که اشاره کردم به دلیل محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها مواد اولیه و ماشین آلات مورد نیاز این صنعت با هزینه بالاتری وارد کشور می‌شود، از طرفی مشکلات ناشی از قیمت ارز نیز بر قیمت‌ تمام شده کالا موثر است، لذا در مجموع قیمت تمام شده تولید داخلی افزایش می‌یابد.

بهترین کار برای حل این مشکلات،  رفع مسائل سیاسی و  اقتصادی است تا بتوانیم مانند سایر کشورها شرایط مناسبی برای تولید داشته باشیم و هزینه‌ها را کاهش دهیم. وقتی هزینه تولید بصورت غیراستاندارد و خارج از چارچوب معمول افزایش می‌یابد، لذا واردکنندگان راحت‌تر می‌توانند کالای وارداتی خود را عرضه کنند. 

قطعا کشورهای تولید کننده یک کالای صنعتی علاقه بیشتری برای فروش کالای ساخته شده یا همان کالای نهایی،  نسبت به فروش مواد اولیه دارند . همچنین وقتی قیمت تمام شده یک کالای تولید داخل نسبت به قیمت وارداتی آن کالا افزایش می‌یابد، تاجر یا بازرگانی که به صورت طبیعی به دنبال کسب سود است کالای مورد نظر را وارد می‌کند و آنگاه ما به آنها مافیا می‌گویم، در حالی که در واقع شرایط تولید رقابتی وجود ندارد و همین موضوع به واردکنندگان  فرصت واردات را می‌دهد.  

 فارس: در سه سال گذشته با توجه به موج گرانی‌ها و افزایش قیمت‌ کالاهای مختلف، قیمت پارچه چادر مشکی چند درصد افزایش یافته است؟ 

نیل فروش زاده: نرخ ارز پارامتر اثرگذاری در قیمت تمام شده کالا است، اما افزایش قیمت در صنعت نساجی نسبت به سایر کالاها کمتر بوده، به عنوان مثال اگر قیمت کالا در صنایع دیگر ۱۰ برابر شده است، قیمت پارچه ۴٫۵ برابر افزایش یافته است و این در حالی است که قیمت مواد اولیه طی این سال‌ها رشد ۷ تا ۸ برابری داشته است و یا قیمت پنبه در بازه زمانی دو ساله ۱۰ برابر شده است. 

فارس:  چگونه در این صنعت افزایش هزینه‌ها اثر کمتری بر قیمت تمام شده داشته است؟ 

نیل فروش زاده: برخی از هزینه‌ها نیز مانند بهای انرژی غیر ارزی است، ضمن اینکه تولید‌کنندگان در این بخش تا حدودی از سود خود صرف‌نظر کرده‌اند. 

فارس: اگرچه واردات پارچه آزاد است اما گفته می‌شود با توجه به سخت‌گیری‌ها در واردات، واردکنندگان تمایل چندانی به واردات رسمی ندارند، لذا این موضوع فضا را برای واردات قاچاق باز کرده است، نظر شما در این رابطه چیست؟ 

نیل‌فروش زاده: هیچ زمانی بصورت مطلق جلوی واردات پارچه و پوشاک قاچاق گرفته نشده است و هنوز هم این واردات وجود دارد، اما در دو سه ماه  گذشته یک مقداری واردات قاچاق در این بخش بیشتر شده است و واردات این کالا به روش‌های مختلف کوله‌بری، ته لنجی به کشور انجام شود.

* هزینه واردات پارچه  با ارز ۴۲۰۰ تومانی، تولید با ارز آزاد 

اما در مورد واردات رسمی پارچه و تولید داخلی باید بگویم که با توجه به اینکه هزینه‌های واردات پارچه در گمرک با نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی محاسبه می‌شود، اما هزینه‌های تولید با نرخ ارز آزاد محاسبه می‌شود، لذا قیمت تمام شده پارچه وارداتی کمتر از قیمت تولید داخل است و همین موضوع نیز باعث می‌شود، انگیزه‌ای برای تولید وجود نداشته باشد. 

این مطلب بارها از سوی تولید کنندگان ذکر شده است که هزینه‌های واردات پارچه کمتر از هزینه‌های تولید می‌شود، اما گوش شنوایی برای آن وجود نداشته است، در حالی که اگر ارز ۴۲۰۰ تومانی حذف شود و نرخ ارز برای واردکننده و تولید کننده یکسان باشد آن‌گاه بین قیمت کالای وارداتی و کالای تولیدی تعادل برقرار می‌شود و تولید کننده داخلی انگیزه برای تولید می‌یابد. 

فارس: علت افزایش واردات قاچاق پارچه چیست؟ 

نیل‌فروش زاده: تجربه نشان داده که کنترل واردات قاچاق کالا به روش پلیسی نتیجه بخش نیست. در شرایط فعلی نرخ دلار هزینه‌های اضافی به تولید وارد می‌کند که باعث افزایش قیمت تمام شده نسبت به کالای وارداتی و به خصوص کالای قاچاق می‌شود و لذا انگیزه برای واردات و بخصوص واردات کالای قاچاق را افزایش می‌دهد. 

بنابراین به جای برخوردهای پلیسی برای مبارزه با قاچاق کالا باید مانع انگیزه واردات کالای قاچاق شد، یعنی باید کاری کرد هزینه‌های تولید کالای داخلی و وارداتی برابر شود. 

فارس: برای تولید پارچه چادر مشکلی آیا از تکنولوژی لازم برخوردار هستیم؟ 

نیل‌فروش زاده: مشکل خاصی در این زمینه وجود ندارد، چادر مشکی هم یک پارچه است مانند بقیه پارچ‌ه‌ها و به راحتی می‌توانیم این کالا را در داخل تولید کنیم، کما اینکه اکنون نیز سالانه ۱۰ میلیون مترمربع از این پارچه در داخل کشور تولید می‌شود، اما بخشی از مواد اولیه آن از قبیل مواد مورد نیاز در رنگرزی و مواد شیمایی وارداتی است و در تولید آن با محدودیت مواجه هستیم. 

البته در دنیا نیز در هر کالای تولیدی، کشور تولید کننده بخشی از کالاهای مورد نیاز تولید را که توجیه اقتصادی ندارد را وارد می‌کند. در حال حاضر نیز با توجه به ضرورت به کارگیری رنگ مرغوب در تولید پارچه چادر مشکی فعلا در رنگ و مواد شیمیایی نمی‌توانیم تولید کننده باشیم، اما در سایر مواد مورد نیاز مشکلی وجود ندارد.

رنگ‌های مورد نیاز در تولید پارچه چادر مشکی اغلب اروپایی است که در کشورهایی مانند کره جنوبی یا چین تحت لیسانس تولید می‌شود و ما نیز این مواد اولیه را از همین کشورها وارد می‌کنیم. 

فارس: شما اشاره کردید به اینکه مصرف سالانه پارچه چادر مشکی در کشور تقریبا ۴۰ میلیون متر مربع است، بنابراین با توجه به میزان تولید داخلی، سالانه باید ۳۰ میلیون مترمربع پارچه چادر مشکی برای تامین نیاز داخل وارد شود، اصلی ترین مشکل در بخش تولید پارچه چادر مشکی چیست که سال‌هاست فقط ۱۰ میلیون متر مربع از این کالا تولید می‌شود؟ 

نیل فروش زاده: سرمایه‌گذاری در اقتصاد دستوری نیست و سرمایه‌گذاری برای کارهای اقتصادی باید توجیه اقتصادی داشته باشد. تولید پارچه چادر مشکی نیز یک صنعت پیچیده و قابل دسترس نیست و به تکنولوژی خاصی برای تولید آن نیاز نیست،  همانطور که اشاره شد در حال حاضر مشکل قیمت تمام شده بالای کالای تولید داخلی است، در حالی که قیمت تمام شده کالای وارداتی کمتر است، لذا انگیزه‌ای برای تولید وجود ندارد و تولید کننده متضرر می‌شود. برای توسعه تولید باید تولید توجیه یابد و اقتصادی شود.  

به هر حال منبع مواد اولیه تولید این کالا در ایران وجود دارد، مواد پلیمیری که ریشه مواد اولیه این کالا است در ایران تولید می‌شود و در مجموع بخش عمده مواد اولیه مورد نیاز تولید در داخل کشور تولید می‌شود، لذا به لحاظ تکنولوژی و مواد اولیه مشکلی برای تولید وجود ندارد، اما باید هزینه‌های اضافی تولید شویم و واردات مواد اولیه و ماشین آلات مورد نیاز را تسهیل کنیم و مشکلات نقل و انتقال پول را مرتفع سازیم تا کارخانجات بتوانند به لحاظ کمی توسعه یابند.