عوارض مصرف بیش از حد دمنوش «اسطوخودوس و سنبله الطیب»

کارشناس گیاهان دارویی و پژوهشگر در زمینه طب سنتی با اشاره به ترکیب مشهور گیاه اسطوخودوس با سنبله الطیب برای ایجاد آرامش در افراد، گفت: مصرف بیش از حد این دمنوش منجر به ایجاد توهم و افزایش کابوس می‌شود.   دکتر علی شکوری گنجوی در گفت‌وگو با ایسنا، با تاکید بر این‌که باید در خصوص مصرف انواع عرقیجات و گیاهان دارویی اطلاعات کافی داشته باشیم، اظهار کرد: ترکیب برخی از گیاهان با یکدیگر امکان بروز عوارضی را در افراد پدید می‌آورد و یا حتی مصرف آسیاب تعدادی از گیاهان دیگر نیز منجر به مرگ انسان می‌شود، از این رو باید پیش از مصرف هر گونه گیاه دارویی و دمنوش، نسبت به خصوصیات گیاه مصرف شده از فرد متخصص این حوزه اطمینان کافی حاصل کرد.   وی افزود: مثلا دانه‌های روغنی چون کتان و سیاه دانه را نمی‌توان آسیاب و مصرف کرد زیرا پودر آسیاب شده آن‌ها فورا با اکسیژن هوا وارد واکنش شده و با اکسید شدن حتی تبدیل به سم می‌شود. در صورت اجبار برای مصرف آسیاب این دانه‌های روغنی، باید سریعا پس از آسیاب کردن با عسل مخلوط شود.   وی با تاکید بر این‌که نمی‌توان داروهای گیاهی را به میزان دلخواه مصرف کرد، ادامه داد: بذر گیاه اسفرزه نیز نباید آسیاب شود زیرا آسیاب این بذر مانند پودر سیانور عمل کرده و دمای بدن را کاهش می‌دهد، هم‌چنین با تقطیر در داخل بدن منجر به توقف جریان خون و در نهایت بروز سکته قلبی و مغزی و حتی مرگ فرد می‌شود.   شکوری تصریح کرد: برای جلوگیری از ایجاد عوارض در هنگام ترکیب گیاهان و تهیه دمنوش، باید در حین مخلوط کردن گیاهان، گرمی و سردی آن‌ها را لحاظ کنیم زیرا یک دمنوش اثرگذار ترکیب متعادلی از لحاظ مزاج داشته و نباید بیش از حد گرمی و یا سردی داشته باشد.   وی با اشاره به عوارض مصرف اشتباه دمنوش و عرقیجات برای مزاج‌های مختلف، اظهار کرد: افرادی که دارای طبع سرد هستند، اگر بیش از حد عرق کاسنی را که طبع آن هم سرد است، مصرف کنند، با افت فشار، افت قندخون و بی حالی بدن مواجه می‌شوند زیرا در این حالت حرارت بدن بیش از حد پایین می‌آید و بدن سردتر می‌شود و خود این سردی نیز عامل بسیاری از بیماری‌ها است.   وی افزود: فردی که دارای مزاج بلغمی هست، به دلیل داشتن بدنی سرد، مرطوب و فربه، اگر کاسنی مصرف کند، بیشتر چاق می‌شود از این رو این نوع افراد نباید کاسنی مصرف کنند و یا باید کاسنی را همراه با عسل میل کنند.   این متخصص گیاهان دارویی با بیان این‌که شناخت طبع و مزاج افراد یک بحث پیچیده است، افزود: در حالت کلی چهار مزاج گرم و تر ( دم)، گرم و خشک (صفرا)، سرد و خشک (سودا) و سرد و تر (بلغم) داریم که بر اساس روند زندگی انسان می‌توان آن‌ها را از فصل بهار تا زمستان نامگذاری کرد.   وی با بیان این‌که حتی اجسام و اشیا نیز دارای مزاج هستند، ادامه داد: در گذشته اعتقاد بر این بود که انسان از سن یک تا ۳۰ سالگی دارای مزاج دم، از ۳۰ تا ۴۰ سالگی دارای مزاج صفرا، از ۴۰ تا ۵۰ سالگی دارای مزاج سودا و از ۵۰ تا ۶۰ سالگی دارای مزاج بلغم است، در حالی که اکنون طب سنتی نوین می‌گوید این مزاج‌ها لغزنده بوده و بروز اتفاقاتی در زندگی انسان، ممکن است به یک باره طبع افراد را تغییر دهد و مثلا در اوج جوانی و ۱۶ سالگی تجربه یک حادثه عاطفی و یا فشارهای زندگی، مزاج انسان را به سودا تغییر دهد ولی فردی در ۵۰ سالگی روحیه خود را شاد نگه دارد و مزاجش هنوز از نوع دم باشد.   شکوری با بیان این‌که برای تشخیص مزاج افراد به بیش از ۵۰ پارامتر نیاز داریم، گفت: به صورت سطحی می‌توان گفت افراد جوانی که بدنشان پر از انرژی، چاق و با حرارت بالا هست، یعنی گرما و رطوبت را با هم داشته و پوستشان نیز مایل به قرمزی است، مزاج دم دارند؛ هم‌چنین کسانی که بدنشان سرشار از انرژی و حرارت بالا بوده اما تکیده و لاغر اندام هستند و پوستشان به زردی مایل است، طبع صفرایی دارند.   وی افزود: افراد لاغر اندامی که بدنشان سرد و با حرارت پایین است و از طرفی اهل فکر و خیال بوده و دائما در افکارشان با خود حرف می‌زنند، زود ناراحت می‌شوند و زمان زیادی درگیر آن هستند، طبع سودایی دارند؛ هم‌چنین افرادی که بدنشان سرد و همواره بی حال و بیخیال بوده و حوصله دفاع از خود ندارند، در جمع نیز حوصله حرف زدن ندارند و اندامشان چاق و دارای رطوبت است، معمولا خوش اخلاق بوده و دارای مزاج بلغم هست.   وی تاکید کرد: طبع موادغذایی و تغذیه افراد باید عکس مزاج بدن باشد و مصرف غذاهایی با طبع همانند بدن باید به همراه مصلحات انجام بگیرد. مثلا کسی که طبع سرد و خشک دارد باید موادغذایی دارای طبع گرم و تر میل کند و مثلا مصرف ماست که خود طبعی سرد دارد باید به همراه گل محمدی باشد.   این پژوهشگر حوزه طب سنتی گفت: اگر افراد بر اساس مزاج خود، تغذیه و رژیم غذایی نداشته باشند، بیشتر به سمت مزاجشان کشیده می‌شوند و مثلا کسی که طبعی سرد و حرارت بدن پایین دارد بیشتر با افت حرارت روبه رو می‌شود و یا فرد دارای طبع گرم اگر بیش از حد عسل بدون مصلح را مصرف کند، احساس بیقراری و گرگرفتگی کرده و درجه حرارت بدنش افزایش می‌یابد.