صفر تا صد وقف در بجنورد/ لزوم تامین اعتبار برای احیای مسجد جامع

خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها: یکی از نهادهایی که همواره با مردم سر و کار دارد و کارش به صورت مستقیم با گروه‌های مختلف مردمی گره خورده، اوقاف و امور خیریه است. این اداره کل در خراسان شمالی و بجنورد با توجه به حجم موقوفات فراوان این استان نقش مهمی را می‌تواند در فقرزدایی ایفا کند.

با این حال اوقاف بجنورد با مشکلاتی نیز دست و پنجه نرم می‌کند؛ از این رو به سراغ محمد رضا درتومی، رئیس اداره اوقاف و امور خیریه بجنورد رفتیم تا از تمام جزئیات فعالیت‌ها، اقدامات و نیازهای این مجموعه اطلاع کسب کنیم.

موقوفات بجنورد در چه وضعیتی قرار دارد؟

موقوفات از آن مردم بوده و یک سرمایه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی محسوب می‌شود لذا با توجه به اولویت‌های گوناگون برای ایجاد سندهای مالکیت مجموعه‌ای وقف بجنورد اقدام خواهیم کرد. هزار و ۷۵۰ موقوفه در بجنورد وجود دارد اما ۷ کارمند در این حوزه فعال هستند؛ در هر روستا نیز چند موقوفه داریم لذا برای مدیریت امور از هیئت امنایی استفاده می‌کنیم تا بتوانند درآمدها و هزینه‌های مجموعه را بیشتر و بهتر مدیریت کنند.

موقوفات مانند مساجد شخصیت حقوقی مستقل هستند و هزینه کرد آنها را واقف مشخص می‌کند؛ به عنوان مثال هزینه یک موقوفه طبق خواسته شخص وقف کننده باید خرج کفن و دفن نیازمندان و یا مخارج مراسم اهل بیت شود لذا مجموعه اوقاف نمی‌تواند این پول را در نقطه دیگر هزینه کند.

اوقاف یک مجموعه مردمی است و سالانه تمام درآمدهای موقوفه خرج مردم می‌شود لذا هرچه موقوفات گسترش یابد سود آن به مردم می‌رسد؛ اگر درآمد موقوفات افزوده شود این درآمد در استان هزینه خواهد شد در حالی که اگر سرمایه‌گذاری در استان سرمایه‌گذاری کند در نهایت سود حاصل از سرمایه گذاری را به استان خود و یا کشور دیگری می‌برد اما وقف این چنین نیست.

حقوق موقوفه شامل اجاره بها است که طبق قرارداد نهایی این اجاره دریافت می‌شود اما باید عوائد موقوفه نیز احصا شود.

وقف در بجنورد درگیر چه مشکلاتی است؟

درخصوص ذهنیت مردم نسبت به اموال وقفی باید گفت در استان چند عرف نامطلوب وجود دارد؛ یکی از آن عرف‌ها این است که املاک وقفی قیمت پایین دارند که این امر باعث شده کسی ملک خود را وقف نکند؛ به عنوان مثال در مرکز شهر بجنورد مغازه‌ای سالانه یک میلیون تومان اجاره می‌پردازد در حالی که مغازه کنار آن ماهانه ۱۰ میلیون تومان اجاره پرداخت می‌کند لذا باید پرداختی‌ها عادلانه باشد. ما به دنبال گران کردن نیستیم اما باید عادلانه قیمت گذاری ها صورت گیرد.

نرخ اجاره بهای اکثر موقوفات بجنورد بسیار پایین است اما برخی نقاط را حتی تا ۱۰۰ درصد افزایش اجاره داده‌ایم که با توجه به کار کارشناسی هنوز هم قیمت نسبت به قیمت واقعی اندک است؛ حتی گاهی خود بهره بردار این عدد را تا چند برابر افزایش می‌دهد زیرا پیش از این برای قیمت‌گذاری هیچ کار کارشناسی انجام نشده است. عرف جامعه در این زمینه دخیل است به طوری که اجاره بها و یا قیمت زمین و مغازه وقفی را کمتر می‌کند.

اکثر مغازه‌های وقفی بجنورد رو به کهن سالی می‌روند و بازسازی نشدند که اگر این مجموعه‌ها احیا شوند و به درآمد پایدار برسند هیچ نگرانی در جنبه‌های فرهنگی و اجتماعی شهر نخواهیم داشت زیرا این درآمدها در استان هزینه خواهد شد.

با اقداماتی می‌تواند درآمد اوقاف را بسیار گسترش داد. در بجنورد برای سرمایه گذاری مردم در قالب وقف دست یاری دراز می‌کنیم و از رسانه‌ها می‌خواهیم در این زمینه ما را یاری کنند.

آخرین وضعیت مجموعه ورزشی علیدخت بجنورد به کجا رسیده است.

مجموعه ورزشی علیدخت از جمله زمین‌های وقفی حاج محمد جعفر نظام الشریعه است که تنها یکی از آن زمین‌ها به وسعت ۲۵ هزار متر مربع بوده. اکنون مجموعه ورزش و جوانان استان مستأجر این مجموعه است اما به دنبال ثبت سند علیدخت هستیم تا حقوق این موقوفه را بتوانیم به دست آوریم. کارشناسی قیمت علیدخت مربوط به ۲ سال پیش بوده لذا نیازمند قیمت گذاری جدید است.

علیدخت بزرگترین مجموعه ورزشی استان است که اکنون مردم از آن استفاده می‌کنند اما حقوق موقوفه نیز باید احصا شود که یکی از برنامه‌های سال آینده اوقاف بجنورد این مسئله است.

مسجد جامع بجنورد چه زمانی به بهره برداری می‌رسد؟

برای احیای مسجد جامع بجنورد باید مردم دست یاری بدهند. این مجموعه با هر شرایط و اتفاقاتی که بوده فعلاً تخریب شده اما با اقداماتی اکنون قسمتی از کار جلو رفته با این حال اعتباری فعلاً وجود ندارد لذا برای تبدیل به یک محل مناسب نیازمند کمک مردم هستیم. سعی می‌کنیم تا سال آینده بخشی از آن را برای احیای نماز به بهره‌برداری برسانیم.

اصلی ترین موضوعات نیت واقفان بجنورد چیست؟

موقوفات صرفاً چهره مذهبی و عزاداری ندارد و باید این تفکر را اصلاح کنیم هرچند در گذشته ۹۰ درصد موقوفات استان به سمت مسائل مذهبی هدایت شده است. هرچند در بجنورد وقف‌هایی برای رفع نیازهای مردم وجود دارد اما عموم آنها مربوط به مسائل مذهبی است.

طبق مطالعات انجام شده در گذشته شهرستان بجنورد، به این نکات رسیده‌ایم که اگر یک حسینیه یا مسجدی ساخته می‌شد یک باب مغازه وقف می‌شد تا درآمد آن به مسجد یا حسینیه اختصاص یابد؛ اما اکنون نیاز داریم نیت‌های واقفان به روز تر شود و در مسائلی مانند علم و فناوری که از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است وارد شود.

اکنون برای توسعه مدارس و یا حمایت از اختراع وقف‌هایی به ثبت رسیده که ما می‌توانیم سالانه از یک دانش آموز نخبه حمایت کنیم اما همچنان نیاز به موقوفاتی در زمینه‌های ایجاد اشتغال پایدار و یا درمان هستیم.

اوقاف در اشتغال زایی وارد شده است؟
موقوفات بجنورد همانند یک گنج است که صرفاً گوشه‌ای از آن بیرون زده. بسیاری از موقوفات بجنورد نیاز به مرمت و درآمدزا شدن دارد که مسئولان باید در این زمینه همت داشته باشند و از سوی دیگر نیازمند یکسری اعتبارات هستیم. در مجموع ۱۰۲۹ زمین کشاورزی دیم و آبی وقفی در بجنورد داریم که نزدیک به هزار هکتار می‌شوند. این مجموعه‌ها اکنون به اقتصاد و تولید کمک شایانی می‌کنند و اگر فرض کنیم در هر قطعه زمین یک نفر شاغل باشد بیش از هزار اشتغال ایجاد کرده است.

برنامه‌ای برای امام زاده سید عباس وجود دارد؟

می‌توانیم ادعا کنیم امامزاده سیدعباس بن موسی بن جعفر چهارمین حرم اهل بیت در کشور است که دارای یک بافت تاریخی بوده و از گذشته محل مراجعه مردم قلمداد می شده. بزرگان و مراجع بسیاری در این امامزاده دفن هستند اما اعتبارات دولتی برای این محل طی چندین سال گذشته به ۱۵۰ میلیون تومان نیز نمی‌رسد به این دلیل عملیات‌های بهسازی و بازسازی به خوبی پیش نرفته است.

اخیراً با ورود نماینده ولی فقیه در استان و استاندار خراسان شمالی به ماجرا این موضوع مطرح شد که باید از ظرفیت بالقوه امامزاده استفاده شود و آن را تبدیل به مکانی گردشگری و مذهبی کرد لذا بناست طرح جامعی اجرا شود؛ اگر این طرح بسیار عظیم به اجرا در بیاید حداقل طی ۱۰ سال آینده هیچ کارگری در بجنورد بیکار نخواهد بود.

اجرای این طرح علاوه بر اشتغالزایی مناسب باعث ارتقا وضعیت سطح حاشیه‌نشینی می‌شود زیرا اکنون اطراف امامزاده تبدیل به یک حاشیه شهر شده است. در فاز اول طرح جامع امامزاده، ۲۰ هکتار زمین حدفاصل میدان دفاع مقدس تا دانشگاه آزاد در بر گرفته خواهد شد. این مجموعه شامل مجتمع خدمات رفاهی، درمانی، تجاری، کتابخانه و غیره است. اکنون عملیات مطالعاتی این طرح در حال انجام می‌باشد و جلسات متعددی با کارشناسان مختلف برگزار شده است.

همزمان با اجرای بخش سخت‌افزاری طرح، قصد داریم امامزاده را تبدیل به قطب فرهنگی استان نیز کنیم لذا بنا شده آستان قدس رضوی به عنوان پیمانکار و سرمایه گذار وارد این طرح شود و برای این امر تلاش خودمان را به صورت کامل انجام خواهیم داد زیرا با ورود آستان‌قدس دلگرمی خوبی از نظر اعتباری خواهیم داشت. باید بتوانیم این طرح را به هر نحو ممکن اجرا کنیم و از آنجایی که آستان قدس نیز رویکردهای فرهنگی و مذهبی دارد می‌تواند به پیشرفت کار سرعت بیشتری دهد.

این طرح ابتدا بنا بود در ۷ هکتار انجام شود که اکنون به حدود ۳۰ هکتار رسیده است اما به صورت فاز به فاز اجرا خواهد شد. قصد داریم در فاز اول بخش تجاری را آغاز کنیم تا این بخش تجاری در آینده منبع درآمدی برای ادامه طرح باشد.

برخی از مردم نسبت به ایجاد رطوبت از قبرستان امامزاده معترض بودند؟

۵۱ منزل مسکونی در حاشیه قبرستان امامزاده وجود دارند که ساکنان معتقدند رطوبتی از سمت قبرستان به منازل آنها وارد می‌شود در حالی که بیش از ۱۰ سال است در آن منطقه هیچ دفنی صورت نگرفته اما از آنجایی که شیب به سمت خانه‌ها است آب باران رطوبتی را به سمت پایین می‌کشاند لذا نمی‌توان این ادعای آنان را پذیرفت؛ البته سعی داریم قبور را در سال آینده تسطیح کنیم تا این مشکلات برطرف شود.

مهم‌ترین برنامه‌های اوقاف بجنورد برای سال آینده چیست؟

هدف اوقاف بجنورد در سال آینده، تثبیت و عمران موقوفات است که یکی از بزرگترین پروژه‌ها طرح جامع امامزاده سید عباس می‌باشد که بناست یک مجموعه گردشگری مذهبی در جنوب شهر ایجاد شود.