پیامد رفتارهای خودسرانه

مراسم راهپیمایی ۲۲ بهمن امسال نه‌تنها به دلیل کرونا در شکل برگزاری تفاوت داشت، بلکه برای اولین بار شاهد توهین عده‌ای به رئیس‌جمهور بود. تعداد قابل‌توجهی موتورسوار در استان اصفهان که اغلب ماسک بر صورت نداشتند، شعارهایی هنجارشکنانه و بی‌سابقه علیه رئیس‌جمهور سر دادند و در پاسخ به شعار «مرگ بر آمریکا» و «مرگ بر اسرائیل» می‌گفتند «مرگ بر روحانی». موضوعی که با واکنش بسیاری از مردم و اهالی سیاست مواجه شد و هیئت دولت درباره هتاکی به رئیس‌جمهور بیانیه‌ای تند صادر کرد. دادستان عمومی و انقلاب اصفهان هم از صدور دستور به مراجع امنیتی برای شناسایی مرتکبان و محرکان شعارهای هنجار‌شکنانه و توهین به رئیس‌جمهور ‌خبر داد. البته این دست رفتارها اولین بار نیست که در کشور رخ می‌دهد بلکه مسبوق به سابقه است. برای خودسرها فرقی هم نمی‌کند چه کسی طرف مقابلشان باشد و در چه درجه و جایگاهی قرار دارد؛ وقتی بنا را بر تخریب گذاشته باشند همه توانشان را به کار می‌گیرند تا به هدفشان برسند. خودسرها در طول سال‌های گذشته هرجا که افرادی را در تقابل و تضاد با خود ببینند، با آنان برخورد می‌کنند. اوج این اقدامات خودسرانه در سال‌های دهه هفتاد و پس از روی کار آمدن دولت اصلاحات رخ داد. در آن سال‌ها سیدمحمد خاتمی که با پشتوانه ۲۰میلیون رأی مردم به ریاست جمهوری رسیده بود، تلاش داشت تا از یک سو فضای باز سیاسی و فرهنگی برقرار کند و از سوی دیگر با جهان تعامل کند، اما خودسرها با اقداماتی نظیر حمله به سخنرانی‌ها و برخی اعضای دولت و انجام قتل‌های زنجیره‌ای (داریوش فروهر، پروانه اسکندری، محمد مختاری، محمدجعفر پوینده و…) و حمله و ضرب و شتم عبدالله نوری (وزیر کشور) و عطاالله مهاجرانی (وزیر ارشاد) در نماز جمعه تهران در سال ۱۳۷۷ و حمله به کوی دانشگاه تهران در ۱۸ تیر ۱۳۷۸ و ترور سعید حجاریان عضو شورای شهر تهران و یکی از تئوریسین‌های اصلاحات در ۲۲ اسفند ۱۳۷۸، تلاش کردند تا اصلاحات را ناکام بگذارند. توهین به هاشمی رفسنجانی در مدرسه فیضیه قم در سال ۱۳۸۵، وقایع پس از انتخابات ریاست جمهوری در خرداد ۱۳۸۸، شعار علیه سیدحسن خمینی در مرقد امام در سال ۱۳۸۹، شعار علیه ناطق نوری در حرم امام هشتم در مشهد در سال ۱۳۹۱، پرتاب کفش و مهر به سمت علی لاریجانی در قم در سال ۱۳۹۱، پرتاب کفش و اشیا به سمت خودروی حامل روحانی و ظریف در تهران در سال ۱۳۹۲، حمله با چوب و سنگ به خودروی حامل علی مطهری در شیراز در سال ۱۳۹۳ و… ازجمله رفتارهای خودسرانه‌ای بوده که در سال‌های اخیر شاهد آن بوده‌ایم. این در حالی است که رهبر انقلاب بارها درباره بروز چنین رفتارهایی تذکر داده‌اند. برای مثال ایشان در روز سوم آبان ۱۳۹۹ گفتند: «هتک‌حرمت حرام است و انتقاد با هتک‌حرمت تفاوت دارد؛ ضمن اینکه امروز کشور بیش از هر زمان دیگری به همکاری و اتحاد و انسجام نیاز دارد.» گفتنی است برای رشد جامعه باید احترام، امنیت و عقلانیت بین افراد برقرار باشد تا صدای همه مردم یکسان شنیده شود و جامعه به تعالی برسد. ستبه بهانه توهین به رئیس‌جمهوری در مراسم راهپیمایی ۲۲بهمن در اصفهان، به‌مرور برخی از رفتارهای خودسرانه در سال‌های اخیر پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.

سخنرانی ناتمام هاشمی رفسنجانی

تقریباً یک سال بعد از انتخابات سال ۸۴ وقتی‌که درنتیجه دوگانه‌سازی احمدی‌نژادی‌ها در برابر هاشمی رفسنجانی، این طیف توانست سکان قوه مجریه را به دست بگیرد کم‌کم این ماجرای برهم زدن سخنرانی‌ها هم کلید خورد آن‌هم با بر هم زدن سخنرانی رقیب احمدی‌نژاد. در سال ۸۵ و هم‌زمان با پانزده خرداد و سخنرانی تاریخی امام خمینی(ره) در مدرسه فیضیه، رئیس وقت مجمع تشخیص مصلحت نظام در مراسمی به همین مناسبت که در شبستان امام خمینی حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه (ص) برگزار ‌شد، شرکت کرد و به ایراد سخنرانی پرداخت. در میانه‌های سخنرانی هاشمی رفسنجانی یکی از حاضران بابیان اینکه سؤالی می‌خواهد بپرسد، نظم عمومی سالن را به هم زد و به دنبال آن، اعتراضات پراکنده ادامه پیدا کرد که با واکنش جمعی از حاضران روبرو شد. درحالی‌که رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام تلاش می‌کرد با آرام کردن فضا به سخنان خود ادامه دهد، ناگهان شخصی که به لباس روحانیت ملبس بود، با فریادهایی دوباره نظم مراسم را به‌هم زد که این امر با واکنش شدیدی روبرو شد و منجر به درگیری‌های پراکنده فیزیکی در میان حاضران شد.

آشوب علیه نوه امام در نیمه خرداد

سال ۸۸ یکی از پرالتهاب‌ترین انتخابات بود. التهابی که از روزهای تبلیغات برای انتخابات ریاست جمهوری شروع شد و اولین قدم را احمدی‌نژاد در مناظره با میرحسین موسوی برداشت. درست فردای آن روزی که احمدی‌نژاد در مناظره با مهم‌ترین رقیب خودش یعنی نخست‌وزیر سال‌های جنگ، اتهاماتی را علیه هاشمی‌رفسنجانی، ناطق نوری و سید محمد خاتمی مطرح کرد، سید حسن خمینی طبق روال هرسال یکی از سخنرانان مراسم ارتحال حضرت امام (ره) بود. سخنرانی که دقیقاً بعد از سخنرانی محمود احمدی‌نژاد شروع شد. اما با پایان یافتن سخنرانی احمدی‌نژاد وقتی نوبت به سید حسن خمینی رسید تا سخنرانی‌اش را ایراد کند کاملاً برنامه‌ریزی‌شده آن آرامش در سخنرانی احمدی‌نژاد هم پایان یافت و عده‌ای علیه سید حسن خمینی، نوه امام شعار دادند. البته این اتفاق فقط به مراسم ارتحال امام در سال ۸۸ ختم نشد و سال بعدازآن هم تکرار شد و خیلی‌ها احمدی‌نژادی‌ها را در تشدید فضای هیجانی این مراسم مقصر می‌دانستند. موضوعی که چندان هم بی‌راه نبود چراکه در مراسم سال ۸۹، احمدی‌نژاد بار دیگر سخنران قبل از سید حسن خمینی بود، که با طولانی شدن سخنان او، مجال سخنرانی از سید حسن خمینی گرفته شد. اما جالب‌تر آن بود که او پس از پایان سخنانش در قامت یک مجری به حضار گفت که «اینک توجه شمارا به سخنان رهبری جلب می‌کنم».

حمله به سخنرانی ناطق در شب قدر

در سال ۹۱ آیت‌الله واعظ طبسی از حجت‌الاسلام‌والمسلمین ناطق نوری دعوت کرده بود که در یک مراسم احیای شب قدر در مشهد شرکت کند. در میانه سخنان او عده‌ای شروع به همهمه کردند. همان موقع شنیده می‌شد که این همهمه از سوی برخی سازمان‌دهی شده بوده است. آن‌ها ابتدا سعی داشتند با اعتراض‌های چندنفره و فرستادن صلوات در اطراف تریبون، فضا را ملتهب کنند. بعد از چند بار که اقدام به فرستادن صلوات کردند، ناطق نوری گفت صلوات جای خودش را دارد و صحبت خود را تا پایان ادامه داد. برخی از معترضین نیز شعار «مرگ بر ضد ولایت‌فقیه» سر دادند و عده‌ای بطری‌های یک‌بارمصرف آب را به سمت ناطق نوری و آیت‌الله طبسی پرتاب کردند و به واعظ طبسی اعتراض می‌کردند که چرا از ناطق نوری به‌عنوان سخنران دعوت کرده است.

پرتاب مهر و لغو سخنرانی لاریجانی

یکشنبه سیاه مجلس از آن وقایعی است که برای همیشه در ذهن‌ها باقی می‌ماند همان روزی که قرار بود وزیر کار محمود احمدی‌نژاد به دلیل تن ندادن به‌حکم دیوان عدالت اداری و خواست نمایندگان مجلس برای برکناری سعید مرتضوی از ریاست سازمان تأمین اجتماعی، استیضاح شود. هرچند جلسه با التهاب زیادی شروع شد اما هیچ‌کسی فکرش را نمی‌کرد قرار است محمود احمدی‌نژاد به پخش فیلمی علیه رئیس مجلس رو بیاورد و نهایتاً آن جلسه پرالتهاب رقم بخورد. البته تنش میان احمدی‌نژاد و لاریجانی به همان روز ختم نشد و حدوداً یک هفته بعد از جلسه استیضاح، در جریان مراسم ۲۲ بهمن، طبق روال معمول علی لاریجانی یکی از سخنرانان این مراسم در قم بود اما بعد از گذشته ۴-۳ دقیقه از سخنانش ، با شعارها و جنجال عده‌ای مواجه شد که فضای حرم را به آشوب کشیدند و سخنان وی را قطع کردند. اما ماجرا به همین‌جا ختم نشد کار به پرتاب کفش و مهر به سمت لاریجانی هم کشیده شد. آن‌ها سپس به سمت وی حمله کردند و مسئولان حفاظت رئیس مجلس مجبور شدند علی لاریجانی را از صحنه خارج کنند. ماجرای سال ۹۱ بار دیگر در سال ۹۷ تکرار البته این‌بار به‌جای قم منبع و منشأ ماجرا در کرج بود. ۱۶ بهمن ۹۷ بود که امام‌جمعه کرج در ادبیاتی انتقادی از تریبون نماز جمعه نسبت به انتخاب علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی به‌عنوان سخنران روز ۲۲ بهمن کرج معترض شد و اعلام کرد یک هفته به مرکز فرصت می‌دهد تا تدبیری بیندیشند؛ فرصتی که البته علی لاریجانی رئیس مجلس از آن تحت عنوان اولتیماتوم یاد کرد و گفت: نیازی به اولتیماتوم نیست و در شرایطی که کشور به وحدت نیاز دارد بهتر این است که سخنرانی لغو شود تا امام‌جمعه یا خودشان در مراسم ۲۲ بهمن سخنرانی کنند یا هرکسی که مطلوبشان است، دعوت کنند.

حمله چندباره به روحانی و ظریف

قصه افراطی‌گری و تندروی از آن دست قصه‌های پر غصه‌ای است که هرروز ابعاد جدیدی به خود می‌گیرد و این رفتارها می‌تواند هر شخصیتی را از سر تیغ رادیکالیسم بگذراند. موضوعی که درست در سال‌های ۹۲ وقتی حسن روحانی به سکان قوه مجریه را به دست گرفته بود گریبان‌گیر دولت شد. در آن سال که بحث مذاکره با امریکا و حل پرونده هسته‌ای ایران حسابی داغ شده بود توپخانه مخالفان و منتقدان شخص محمدجواد ظریف و حسن روحانی را نشانه رفت. این مسئله آن‌قدر شدت و حدت پیدا کرد که پس از بازگشت رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه از اولین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در دولت یازدهم افراط‌گرایان با انواع شعارها علیه دولت به استقبالشان رفتند و باز دامنه تندروی به پرتاب کفش و اشیا به سمت ماشین آن‌ها کشیده شد. راهپیمایی سال ۹۶ روز قدس بار دیگر تندروها حسن روحانی را در سیبل خود قراردادند و به او توهین کردند.

نطق ناتمام و حمله به علی مطهری

علی مطهری فرزند شهید مطهری و نماینده مردم تهران از آن دست شخصیت‌های سیاسی است که همواره تندروهای اصولگرا شمشیرشان را برای او از رو بسته‌اند که اوج این اتفاق را می‌توان در سال ۹۳ مشاهده کرد. همان زمان که علی مطهری به مناسبت ۹ دی پشت تریبون مجلس نهم قرار گرفت و نطقش را در آن روز ایراد کرد نطقی که انتقاداتی را نسبت به این روز و اتفاقات سال ۸۸ را نشانه گرفته بود. صحبت‌های مطهری وقتی به «یوم‌الشیطان» رسید دیگر مخالفان و تندروهای مجلس نهم نتوانستند تحمل کنند و به سمت او هجوم آوردند تا جایی که کریمی قدوسی نماینده مردم مشهد کاغذ نطق او را پاره کرد و کار به درگیری فیزیکی هم کشیده شد. اما ماجرای این جدال و درگیری به همان صحن مجلس ختم نشد چراکه چند روز بعدازآن اتفاقات وقتی این نماینده مجلس به دعوت دانشجویان دانشگاه شیراز راهی این شهر شد در فرودگاه شیراز با حمله حدود ۵۰ نفر افراد ناشناس مواجه شد. این افراد با چوب و سنگ به خودروی وی حمله کردند و با شکستن شیشه‌های خودروی این نماینده مجلس اجازه عبور به خودرو را نمی‌دادند. مهاجمان ناشناس که برخی از آن‌ها سوار بر موتورسیکلت بودند، همچنین از اسپری گاز فلفل استفاده کردند که همین امر موجب اختلال تنفسی علی مطهری برای دقایقی شد. (منبع خبرآنلاین)

ستاره صبح در گفت‌وگو با دکتر نعمت احمدی، حقوقدان بررسی کرد

ابعاد قانونی توهین به رئیس‌جمهوراشاره: روز بیست و دوم بهمن‌ماه امسال و در سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی صداهایی در شهر اصفهان شنیده شد که فضای سیاسی کشور را شوک زده کرد. افرادی سوار بر موتور با شعار «مرگ بر روحانی» در سالروز گرامیداشت جمهوری اسلامی به رئیس‌جمهور قانونی کشور توهین کردند. افراد و چهره‌های سیاسی از هر دو جناح مستقر سیاسی کشور به این موضوع واکنش نشان دادند و آن را محکوم کردند. دراین‌ارتباط ستاره صبح در گفت‌وگو با دکتر نعمت احمدی، حقوقدان برجسته، ابعاد قانونی این اتفاق را بررسی کرده است.

توهین و افترا تعریف قانونی دارد و قانون هم درباره مجازات این اعمال صراحت دارد
قصد دارند به زندگی سیاسی روحانی پایان داده و بعد اتمام دوره ریاست جمهوری او را از سپهر سیاسی کشور حذف کنند. نمی‌خواهند او بعدازاین هیچ مسئولیت انتخابی یا انتصابی‌ای داشته باشد
گفتیم که اگر جلوی این کارها و حرف‌ها گرفته نشود دامنه تعرض این افراد گسترده‌تر خواهد شد
اگر قرار است آزادی بیان باشد باید برای همه باشد و همه باید بتوانند آزادانه صحبت و انتقاد کنند

تعداد قابل‌توجهی موتورسوار در استان اصفهان که اغلب ماسک بر صورت نداشتند، در مراسم ۲۲ بهمن امسال شعارهایی هنجارشکنانه و بی‌سابقه علیه رئیس‌جمهور سر دادند و در پاسخ به شعار «مرگ بر آمریکا» و «مرگ بر اسرائیل» می‌گفتند «مرگ بر روحانی». موضوعی که با واکنش بسیاری از مردم و اهالی سیاست مواجه شد و هیئت دولت درباره هتاکی به رئیس‌جمهور بیانیه‌ای تند صادر کرد.

مجازات توهین‌کنندگان

دکتر نعمت احمدی، حقوقدان در گفت‌وگو با ستاره صبح بابیان این‌که «توهین و افترا تعریف قانونی دارد و قانون هم درباره مجازات این اعمال صراحت دارد»، گفت: «در ماده ششصد و نودوهفت قانون مجازات اسلامی می‌گوید هر کس به‌وسیله اوراق چاپی یا خطی یا به‌وسیله درج در روزنامه یا جراید یا نطق در مجامع یا به هر وسیله دیگری به کسی صریحاً امری را نسبت دهد و نتواند آن را ثابت نماید جز در مواردی که موجب حد است به جزای نقدی شماره شش محکوم می‌شود. این در مورد افترا و توهین و هتک حرمت است و البته مواد دیگری هم در این مورد داریم. مثلاً ماده ششصد و هشت قانون مجازات اسلامی بیان می‌کند که توهین به افراد از قبیل فحاشی و استفاده از الفاظ رکیک چنانچه موجب حد قذف نباشد به جزای نقدی شماره شش محکوم می‌شود و حتی ماده ۲ محکم‌تر و شدیداللحن‌تر است و می‌گوید که هر کس به روسای سه قوه، معاون رئیس‌جمهور، وزرا، یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، نمایندگان مجلس خبرگان رهبری، اعضای شورای نگهبان، قضات، اعضای دیوان محاسبات، کارکنان وزارتخانه‌ها و مؤسسات و شرکت‌های دولتی و شهرداری در انجام‌وظیفه یا به سبب آن توهین نماید به حبس تا شش ماه یا هفتادوچهار ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»

توهین به جمهوریت نظام

وی در ادامه بابیان این‌که گفتن «مرگ بر» در تعریف قانونی توهین می‌گنجد، خاطرنشان کرد: «زمانی که شما این عبارت را خطاب به کسی می‌گویید یعنی معتقدید این فرد اعمال و رفتاری انجام داده که به‌موجب آن مستحق مرگ است. در شعارهایی که آن روزبه رئیس‌جمهور قانونی کشور داده می‌شد او را هم‌طراز آمریکا و اسرائیل قراردادند. رئیس‌جمهور شخص دوم کشور و مسئول اجرای قانون اساسی است و توهین به او در حالی است که همین چند وقت پیش مقام معظم رهبری مردم و مسئولان را از به کار بردن الفاظ نامناسب و توهین نسبت به یکدیگر نهی کردند. هنوز یک ماه هم از این نصیحت نمی‌گذرد و این افراد مرتکب چنین عملی شدند. گذشته از این رئیس‌جمهور در اینجا صرفاً نمایانگر شخص حسن روحانی نیست بلکه او نماد رأی مردم و جمهوریت نظام است. اینجا به جایگاه او و رأی مردم و خود مردم توهین شده است. ممکن است کسی مخالف جناب روحانی باشد یا برنامه‌ها و رویه او را نپسندد اما ایشان رئیس‌جمهور کشور است.»

چاره‌اندیشی برای اعمال نامناسب

این حقوقدان باسابقه همچنین تصریح کرد: «متأسفانه این توهین و تخریب مسئولین از گذشته تا به امروز ادامه دارد و ما نتوانسته‌ایم برای آن چاره‌اندیشی کنیم. اوایل انقلاب این‌گونه توهین‌ها به شهید بهشتی می‌شد و در سال‌های بعد خطاب به مرحوم هاشمی رفسنجانی گفته می‌شد و روزگاری هم علیه جناب خاتمی. این‌ها مسئولین اجرایی کشورند و یا انتصابی‌اند که این توهین‌ها به کسی است که ایشان را منصوب کرده یا انتخابی‌اند که این توهین‌ها به مردم و آرائشان است.» وی با اشاره به این‌که «عده‌ای می‌خواهند به زندگی سیاسی روحانی پایان دهند» گفت: «معتقدم این هجمه‌هایی که صورت می‌گیرد به شخص حسن روحانی نیست و ربطی به مسئولیت حال حاضر او ندارد بلکه این‌ها همه به خاطر این است که قصد دارند به زندگی سیاسی او پایان داده و بعد اتمام دوره ریاست جمهوری او را از سپهر سیاسی کشور حذف کنند. نمی‌خواهند او بعدازاین هیچ مسئولیت انتخابی یا انتصابی‌ای داشته باشد.»

گسترده‌تر شدن دامنه تعرض

احمدی در ادامه گفت‌وگو با ستاره صبح عنوان کرد: «ما از همان روزی که توهین و تخریب علیه شهید بهشتی شروع شد و علیه مقامات دیگر هم ادامه پیدا کرد و حتی از لفظ و نوشته فراتر رفت و فیزیکی شد، چنانکه به جناب عبدالله نوری و جناب مهاجرانی در نماز جمعه حمله شد، به‌طرف جناب لاریجانی که در آن زمان رئیس مجلس بود مهر پرتاب شد و در راهپیمایی‌ها به جناب هاشمی اجازه راهپیمایی و به نوه امام (ره) اجازه سخنرانی در مرقد خود ایشان داده نشد، گفتیم که اگر جلوی این کارها و حرف‌ها گرفته نشود دامنه تعرض این افراد گسترده‌تر خواهد شد. اگر بروید و با عاملین توهین اخیر به رئیس‌جمهور کشور صحبت کنید متوجه می‌شوید که خیلی از این‌ها جوانان پرشور و پرانرژی‌ای هستند که آن‌ها را کسانی عاملا و عامداً به یک مسیری می‌کشانند که مسیر درستی نیست. و معتقدم این امر خلاف مصالح ملی است.»

آزادی بیان یا توهین و افترا

این استاد برجسته در پایان خاطرنشان کرد: «ما باید بین نقد و تخریب و توهین فرق قائل شویم. آزادی بیان لازم است و من قویاً به آن معتقدم اما آزادی بیان توأم با تخریب و توهین نباید باشد. اگر قرار است آزادی بیان باشد باید برای همه باشد و همه باید بتوانند آزادانه صحبت و انتقاد کنند و تفاوت آرا به رسمیت شناخته‌شده و تضارب آرا صورت بگیرد؛ اما باید جلوی تخریب و توهین و افترا را گرفت. اخلاق اسلامی باید در این موارد رعایت شود. اسلام می‌گوید آبروی مؤمن از خانه خدا حرمتش بیشتر است.»