دمنوش نوشیدنی محبوب عصر حاضر/ کرونا دوران احیای عطاری‌ها

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها؛ بهنام عبداللهی – آناهیتا رحیمی: «کجا می‌توانم یک عطاری خوب پیدا کنم؟» این سوال حالا، با گذشت یک سال از شیوع کرونا، دیگر کاربرد چندانی ندارد.

در بیش‌تر شهرهای ایران و اینجا در تبریز، در هر خیابان یا دست کم در هر محله و منطقه، یک مغازه عطاری فعالیت دارد؛ و این چیزی است که کرونا آن را رقم زده است.

کرونا، شکل بسیاری از اصناف و کسب و کارها را تغییر داد؛ برخی از شغل‌ها کمرنگ، برخی حذف اما بعضی‌ها پررنگ‌تر از همیشه شد؛ آنقدر پررنگ که هرروز در مسیر راهمان به چشم می‌خورند؛ عطاری یکی از همان‌ها است.

طب یا پزشکی سنتی و درمان با داروهای گیاهی در کشور ما پیشینه قابل توجهی دارد؛ اخلاط چهارگانه هم اساس آن به شمار می‌رود.

مزاج، بنیاد اساسی پزشکی سنتی ایران است. پزشکان قدیم با ممارست و تبحری که در شناختن مزاج‌ها داشتند، دخالت وضع مزاجی را، از موی سر تا ناخن پا در هر یک از بیماری‌ها رصد کرده و معیار تشخیص و درمان کلیه بیماری‌ها را، توجه به مزاج اصلی و عارضی بیماران قرار داده بودند. به علتِ همین تمرین مداوم، منشأ اختلالات و عوارض بدن را به سهولت درمی‌یافتند.

دم‌نوش در برنامه روزانه ایرانی‌ها

در پزشکی سنتی، از تمامی عناصر موجود در طبیعت اعمّ از گیاهی، معدنی و حیوانی برای اعاده اعتدال مزاج استفاده می‌شود. رعایت حال کبد بیمار از اصول اساسی تجویز دارو است.

پیش‌تر تنها افرادی که دچار بیماری می‌شدند و به دنبال درمان‌های کم عارضه بودند، سراغ عطاری و داروهای گیاهی را می‌گرفتند؛ ولی شیوع کرونا توجه به طب سنتی را وارد فاز جدیدی کرد.

پس از شیوع این ویروس، بیش‌تر شهروندان کوشیدند با استفاده از دم‌نوش ها به دنبال تقویت سیستم ایمنی بدن خود باشند؛ چراکه اظهارات بسیاری از متخصصان و پزشکان این موضوع را تأیید می‌کرد.

یک عطار تبریزی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت که بیش‌تر شهروندان در حین مراجعه به مغازه عطاری اطلاع چندانی از کاربرد گیاهان مختلف ندارند و صرفاً سراغ دم‌نوش های مفید برای تقویت سیستم ایمنی بدن را می‌گیرند.

مشتری‌ها دوبرابر شده است

آقای مختاری که سال‌های سال است در یکی از خیابان‌های قدیمی تبریز در شغل پدری اش مشغول فعالیت است، همچنین اضافه کرد که عطاران اگرچه از شیوع کرونا به هیچ وجه خوشنود نیستند، ولی واقعیت این است که حالا مشتریان این صنف شاید تا پنجاه درصد افزایش یافته است.

شاید شما هم کم و بیش با واژه دم‌نوش آشنا باشید و یا دست کم یک بار با آن برخورد داشته‌اید. دم‌نوش واژه یا ماده‌ای جدید در دنیای انسان نیست اما این روزها بیشتر از هر زمان دیگر از گوشه و کنار دنیا، کلمه دم‌نوش به گوش یا چشممان می‌خورد.

دم‌نوش به نوعی نوشیدنی گفته می‌شود که از ریشه، ساقه، گل، میوه، برگ و یا پوست گیاهان تهیه می‌شود. و مرسوم ترین راه تهیه آن عصاره گیری توسط حرارت و آب است.

دمنوش‌ها از زمان پدیدار شدن انسان‌ها بر روی زمین وجود داشته‌اند و همواره انسان برای هدف‌های گوناگون از گیاهان اطراف محیط زیست خود بهره می برده است. قدمت دم‌نوش در ایران نیز بسیار طولانی است تا جایی که بزرگترین اطباء ایران از جمله ابو علی سینا که حکیمی قدرتمند بود از گیاهان برای بهبود بیماران خود استفاده می‌کرده است.

اما آیا واقعاً داروهای گیاهی می‌توانند حریف ویروس قدرتمندی مثل کرونا باشد؟ حوریه پورعلی، متخصص طب سنتی به این سوال پاسخ داد.

آیا داروهای گیاهی حریف کرونا می‌شود؟

او در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: داروهای گیاهی، ارزش خاصی در سلامتی، پیشگیری و درمان داشته و از این رو مهم‌ترین منابع تأمین غذایی و دارویی بشر در طی سال‌های گذشته بوده است.

او ادامه داد: متأسفانه مردم در زمان شیوع ویروس کرونا به مصرف بیش از اندازه داروهای گیاهی روی آورده و در این میان، برخی از سودجویان نیز برای فروش بیش‌تر داروهای گیاهی جولان دادند.

پورعلی همچنین به اشتباهات رایج در این زمینه هم اشاره کرد گفت: مصرف دارچین و زنجبیل با اینکه در درمان سرماخوردگی مفید است ولی استفاده از آنها در بیماری کرونا تفاوت داشته و با افزایش خشکی بیش از اندازه ریه، باعث تنگی نفس شده و مشکلات بسیاری را به دنبال خواهد داشت.

«معتقد نیستم که طب سنتی هیچ کمکی در درمان بیماری‌ها ندارد» این متخصص طب سنتی این را هم گفت و افزود: مصرف آنها باید سازمان دهی شود بدین گونه که افرادی که مایل به مصرف داروی گیاهی هستند باید به اهل فن مراجعه کرده و از مصرف خودسرانه پرهیز کنند.

او توضیح داد: در حال حاضر، داروهای گیاهی مؤثر در درمان بیماری کرونا توسط پزشکان تجویز می‌شود اما در این میان، برخی از عطاری‌ها نیز چندین داروی گیاهی را با یکدیگر ترکیب کرده و به فروش می‌رسانند و این در حالی است که می‌تواند تداخل دارویی داشته باشد.

دمنوش خوب است؛ اما مصرف آگاهانه

پورعلی به آگاهی مردم در زمینه استفاده از داروهای گیاهی تاکید کرد و افزود: مردم باید آشپزخانه خود را به عنوان یک داروخانه در نظر بگیرند ولی متأسفانه این‌طور نیست.

اسم عطاری مشتق شده از نام عطار، به معنی شغل و عمل عطار است. اما واژه عطار یک واژه سنتی و در نگاه عام به معنی گیاه شناس گیاهان دارویی و آشنا به شیوه‌های استفاده از این گیاهان است.

از زمانی که تمدن و شهرنشینی در ایران شکل گرفت، استفاده از خواص گیاهان و جانوران برای درمان بیماری نیز آغاز شد.

ایران دارای بیش از ۸۰۰۰ گیاه و ادویه بومی است که بالغ بر ۲۰۰۰ مورد آن موارد معطر و دارویی مورد استفاده است.

امروزه مردم به خطرات داروهای شیمیایی آگاه شده‌اند و به درمان‌های گیاهی اعتماد بیشتری پیدا کرده‌اند. این امر سبب محبوبیت بیشتر در بین جوانان گردیده است.

آیا اشتیاق به دم‌نوش با از بین رفتن کرونا فروکش می‌کند؟

از دوران شیوع کرونا می‌توان به عنوان عصر احیا شغل عطاری یاد کرد. شغلی که کم کم در حال فراموشی بود؛ حالا به دلیل استقبال مردم، برخی از جوانان به دنبال راه اندازی مغازه عطاری هستند.

دو جوان در نزدیکی محله عارف تبریز به تازگی مغازه عطاری باز کرده‌اند. آنها به خبرنگار مهر گفتند که برای قشر جوان، داشتن شغل سالم و درآمد کافی معیار است و حالا که عطاری می‌تواند این دو را تأمین کند، چرا که نه؟

به گفته رئیس اتحادیه صنف عطاران تبریز، هم اکنون ۳۰۰ مغازه عطاری در این شهر فعالیت دارد که روز به روز هم در حال افزایش است.

احمد محمدی به خبرنگار مهر گفت: این روزها افزایش خرید مردم از عطاری طبیعی است اما در دید کلی، این صنف نیز با شیوع کرونا آسیب‌هایی دیده و کار برخی واحدها به تعطیلی کشیده شده است.

حالا دمنوش ها، گیاهان دارویی و عطاری‌ها با زندگی تعداد زیادی از شهروندان گره خورده است. این را می‌توان نیمه پر شیوع ویروس کرونا دانست. اما آیا این اشتیاق زودگذر است و با از بین رفتن کرونا از بین می‌رود؟ یا مسئولان برنامه‌هایی برای همیشه سر پا نگه داشتن صنف ارزشمند عطاری دارند؟