رجزخوانی یک زن به یاد شهید سلیمانی/ نمایش «بصیر» نمایشی شب نقالی است

خدیجه مهدوی، پژوهشگر، طراح و کارگردان تئاتر به مناسبت فرا رسیدن نخستین سالگرد شهادت حاج قاسم سلیمانی، مشغول نگارش نمایشنامه‌ای برای نمایش تک‌نفره است که به زودی با اجرای خودش در شهر کرمان به عنوان زادگاه سردار سلیمانی روی صحنه می‌رود.

او درباره این نمایش که «بصیر» نام دارد، گفت: در این نمایش که به پرده‌خوانی، نقالی و تعزیه شباهت دارد، سه پرده در نظر گرفته شده است؛ ۱ـ زندگانی حضرت ام‌البنین(س) و حضرت عباس(ع) ۲ـ توجه به بخشی از فعالیت‌های شهید سلیمانی ۳ـ اجرای ترکیبی حماسه و نمایش.

وی درباره پرده نخست توضیح داد: نیاکان حضرت ام‌البنین(س) از دلاوران عرب بودند و حماسه‌های جاویدان داشتند. حضرت عباس(ع) هم  از این امر بی‌بهره نبود و در عین شجاعت و دلیری، در ولایتمداری بی‌نظیر بود. سردار سلیمانی هم ولایتمدار حقیقی بود، آیا به غیر این است که اوصاف نیکو را جز در مکتب امام حسین(ع) آموخته بود؟ در واقع در این پرده شباهت علمداری حضرت عباس(ع) در تاریخ اسلام و علمداری حاج قاسم در تاریخ معاصربیان می‌شود.

مهدوی درباره وجه دوم شخصیت شهید سلیمانی که در پرده دوم نمایش «بصیر» معرفی می‌شود، اذعان کرد: سردار سلیمانی را میان اسطوره و اسوه، اسوه یافتم. او بالاتر از هر اسطوره و همایی بود. شهید حاج قاسم سلیمانی را حقا که باید قهرمان قهرمانان دانست، قصه‌های اوست که در سراسر دنیا  حرفی برای گفتن دارد. او در اقدامات جهادی خستگی را ازپا درآورد؛ از سوی دیگر اهل مطالعه و پژوهش بود و متأسفانه این بُعد شخصیتی شهید سلیمانی کمتر شناخته شده است. در این پرده از نمایش، شناسه شهید سلیمانی که از دلنوشته‌های ایشان استخراج شده، به شکل رجزخوانی و حماسه‌خوانی بیان می‌شود. به عنوان مثال، پایبندی به دو اصل «تولّى» و «تبرّى» و همچنین خاکی بودن و تواضع از ویژگی‌های ممتاز او بود.

این نمایشنامه‌نویس درباره پرده سوم نمایش خود با اشاره به نقلی از «تولستوی» نویسنده روسی مبنی بر این‌که هنر وسیله کسب لذت نیست بلکه وسیله ارتباط با انسان‌هاست؛‌ خاطرنشان کرد: این نمایش ترکیبی از هنر دینی، آئینی، تعزیه و تئاتر همراه با نور و صداست ـ البته شرایط محیط و فضای اجرا در این امر بسیار مهم است ـ هنر دینی و توجه به بعد معنوی کار، نوعی اشراق و شهود را در دل خود نهفته است که با نگاه مخاطب حس و جان می‌گیرد.

وی ادامه داد: در این اجرا که با مجموعه‌ای از آثار هنری یا فرآیندهای خلاقیت، طراحی و ساختن شکل گرفته است، اثرگذاری بر عواطف، احساسات و هوش انسانی مد نظر است. در نمایش «بصیر»، برای صحنه، شکل مدور را در نظر گرفتیم، دایره نمادی از آسمان و عالم ملکوت است؛ موضوعی که در تعزیه هم رواج دارد؛ در حقیقت تصور حرکت و زمان (که دو عنصر مترادفند) از نگاه ویژه‌ای در کار برخورداراست.

مهدوی با اشاره طراحی و دوخت لباس که توسط مونا کیانی‌فر انجام می‌شود، اظهار داشت: در این نمایش، فضای صحنه کاملاً با فضای طراحی لباس هماهنگ و هم‌آواست. ضمن اینکه فضای تاریخی اسلامی با تاریخ معاصر به گونه‌ای مترادف هم هستند که ویژگی خاص و معناگرایی به کلیت کار می‌‌بخشد.

این کارگردان تئاتر در پایان گفت: شهید سلیمانی خودش روضه و نوحه می‌خواند، در منزلش همیشه روضه حضرت زهرا(س) را برگزار می‌‌کرد و این خلوص نیت بود که او را مشمول «الذین آمنوا و عملوا الصالحات سیجعل لهم الرحمن ودا؛ آنهایی که با ایمان و عمل صالح زیست می‌کنند خداوند محبت آنها را در دل‌ها می‌اندازد» کرد و همه را تحت تأثیر قرار داد. واقعاً این که به ایشان می‌گویند «سردار دل‌ها» تعبیر دقیقی است.