جزئیات طرح مجلس در رابطه با مناطق آزاد/ دیگر هیچ منطقه آزادی بدون دلیل ایجاد نمی‌شود

احسان خاندوزی نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری دانشجو، اظهار کرد: در مناطق آزاد روند ورود و خروج کالا مشمول پرداخت حقوق ورودی نمی‌شود از این رو مزیت‌هایی برای فعالان اقتصادی ایجاد می‌شود و امکان جذب سرمایه گذاری خارجی یا صادرات مجدد را بیش از سرزمین اصلی اتفاق می‌افتد.
وی ادامه داد: متاسفانه در معماری مناطق آزاد ایران عدم مراعات برخی از اصول اقتصادی موجب شده است که مناطق آزاد در عینی که به صورت محلی، منافعی ایجاد کرده اند، اما در عرصه منافع ملی عمدتا ناموفق بودند و شاهد کم کارکردی آن‌ها بودیم.
نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس افزود: به عنوان نمونه میزان وارداتی که در مناطق آزاد کشور طی سال‌های ۹۲ تا ۹۷ شاهد بودیم دو برابر میزان صادرات مناطق آزاد کشور در همین دوره است که نشان می‌دهد نتوانسته ایم در زمینه اهداف صادراتی و رشد اقتصادی به آن اهداف مورد نظر دست یابیم.   اصلاح قانون چگونگی اداره مناطق آزاد در مجلس
خاندوزی گفت: برای اینکه این مسئله تا حدی حل و فصل شود مجلس یازدهم تلاش کرده تا قانون چگونگی اداره مناطق تجاری مصوب ۱۳۷۲ را اصلاح کند تا نقشه راه و قواعد عملکرد مناطق آزاد تغییر پیدا کند اگر این اتفاق رقم نخورد به نظر می‌رسد ایرادات شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام به توسعه مناطق فعلی یا ایجاد مناطق جدید ادامه پیدا خواهد کرد.  
وی تصریح کرد: به این معنا می‌توانم بگویم ما در پایان مجلس دهم به یک بن بست سیاست گذاری در حوزه مناطق آزاد رسیده بودیم و ایجاد ۸ منطقه آزاد جدید و تعداد دیگری از مناطق آزاد که توسط نمایندگان مجلس اضافه شده بود در لایحه دولت از طرف شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام مغایر سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی تشخیص داده شد و تا به امروز تعیین تکلیف نشده است.
نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه بنده و تعدادی از نمایندگان طرحی مبنی برآسیب شناسی مناطق آزاد را در مجلس آماده کرده ایم، بیان کرد: کلیات این طرح در کمیسیون اقتصادی مجلس به تصویب رسیده و مقرر شده است جزییات آن از طریق یک کارگروه تخصصی با حضور تمام دستگاه‌ها و هم چنین دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد مورد بررسی بیشتری قرار بگیرد.
خاندوزی ادامه داد: جلسات متعددی درباره جزییات طرح برگزار شده و این جزئیات تقدیم کمیسیون اقتصادی مجلس شده است تا مورد بررسی و تصویب قرار بگیرد.   دیگر هیچ منطقه آزادی بدون دلیل ایجاد نمی‌شود
وی تشریح کرد: ارکان جزییات طرح عبارت از این است که ایجاد مناطق آزاد جدید یا توسعه مناطق آزاد فعلی منوط به برقراری چند شرط است، ۱- محدوده‌های یکپارچه و متصل حداکثر تا سقف ۵ هزار هکتار (بدون احتساب مساحت بنادر و فرودگاه‌ها) ۲ – عدم وجود شهر و روستا در داخل مناطق آزاد عادی ۳- وجود سند کاداستر و طرح جامع برای منطقه آزاد ۴- داشتن دو زیرساخت از بندر، فرودگاه و ریل قطار ۵-محصور شدن صددرصد فاز بهره برداری منطقه آزاد با تایید گمرک ایران و ۶- اجرایی شدن حداقل ۷۰ درصد زیرساخت‌های مورد نیاز منطقه به تایید دستگاه‌های ذیربط باشد.
نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: این‌ها مواردی است که در صورت مصوب شدن در مجلس مناطق آزاد آتی آینده در کشور بدون داشتن چنین ویژگی‌هایی رسمیت پیدا نمی‌کنند یعنی در واقع قانونی نیستند و اگر بخواهد بخشی به مناطق آزاد فعلی هم اضافه شود آن بخش‌های جدید باید چنین ویژگی داشته باشند.
خاندوزی تاکید کرد: البته مناطق آزاد گذشته به جهت حقوق مکتسبه که فعالان اقتصادی داشته اند به فعالیت خودشان ادامه خواهند داد، اما برای مناطق آزاد فعلی در واقع ضوابطی را برای سازمان منطقه آزاد و نحوه مدیریت آن مناطق در نظر گرفته شده است از جمله اینکه صلاحیت‌هایی برای هیئت مدیره مناطق آزاد در قانون لحاظ شده و هم چنین دبیرخانه مکلف شده به شکل شفاف در واقع انطباق اعضای هیئت مدیره هر منطقه را بر صلاحیت مصوب به انتشار عمومی برساند.
وی افزود: باید گزارش عملکرد و صورت‌های مالی مناطق آزاد به شکل شفاف در سایت دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد به اطلاع عموم مردم و کارشناسان برسد تا مناطق آزاد درگاهی برای رانت و فساد نباشند.  
این نماینده مجلس تصریح کرد: یکی از آسیب شناسی‌هایی که مرکز پزوهش‌های مجلس داشت این بود که در دنیا مناطق آزاد در روز شروع به فعالیت خودشان حائز جذابیت‌هایی هستند که فعالان اقتصادی داخلی و خارجی ترجیح می‌دهند که نقطه تمرکز خودشان را روی آن مناطق بگذارند.   ما بعد از ایجاد مناطق آزاد تازه به فکر ایجاد امکانات اولیه هستیم
خاندوزی افزود:، اما متاسفانه در کشور ما تازه بعد از تاسیس مناطق آزاد برای ساخت بندر، فرودگاه و ریل این مناطق یا برای استفاده از زیرساخت‌های فناوری اطلاعات یا حتی برق و گازشان به دنبال تامین مالی می‌روند این در حالی است که شما وقتی به تجربه مناطق آزاد کشور‌های همسایه مانند ترکیه و امارات یا تجربه مناطق آزاد چین و سایر اقتصاد‌های موفق نگاه می‌کنید روز اول تمام این زیرساخت‌ها فراهم بوده و بنابراین جذابیتی هم برای سرمایه گذار ایجاد می‌شود.   نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس بیان کرد: بعد از ۲۷ سال از ایجاد منطقه ازاد چابهار هیچ خط راه آهنی به چابهار وجود ندارد و هیچ فرودگاهی که بتواند پذیرای هواپیما‌های تجاری بزرگ باشد نیست حتی تا چند سال پیش بندر هم در محدوده منطقه آزاد چابهار نبود و اخیرا طی سال‌های اخیر این بندر ایجاد شده است.
خاندوزی در پایان گفت: شیوه مدیریت مناطق آزاد باید به سرعت متحول شود و نقاط کشور با پتانسیل بالایی مثل چابهار که در شرایط تحریم می‌تواند یکی از گلوگاه‌های تنفس اقتصادی ایران باشد، زیرا تنها بندر اقیانوسی کشور هست که می‌تواند بیرون از شرایط تحریم عمل کند باید به سرعت به سمت این ظرفیت‌های بالقوه برود و تبدیل به بالفعل شود.