ثبت عکسی از خانه خدا که خاطره ساز شد

 صحبت‌های رحمان مجرد هنرمند عکاس اردبیلی از نظرتان می گذرد
ایسنا: خودتان را معرفی کنید.
مجرد: رحمان مجرد هستم. اردیبهشت ماه ۱۳۶۳ در اردبیل متولد شدم و بیش از ۱۵ سال است که در حیطه‌ هنرهای تجسمی به‌ ویژه عکاسی به ‌صورت حرفه‌ای فعالیت می‌کنم. 

ایسنا: از چه زمانی به هنر و به ‌ویژه به عکاسی علاقمند شدید و این حرفه رو به صورت جدی دنبال کردید؟

مجرد: از کودکی به خاطر برادرم«حجت» که هم‌اکنون؛ کارشناس‌ارشد گرافیک است و در مدارس و دانشگاه‌ها تدریس می‌کند، با هنر آشنا و به آن، علاقمند شدم و کار با لوازم هنری را زودتر از هرچیز دیگری، یاد گرفتم.

من اولین کلیک دکمه شاتر را در سن ۱۵ سالگی لمس کردم و همین آغازی شد تا از سال ۱۳۸۰، لنز خود را به صورت حرفه‌ای بر روی جهان بگشایم و گفتن «حقیقت‌ها» تنها دغدغه من، برای عکاسی باشد. امروز، من در اردبیل زندگی می‌کنم و در زمینه مسائل اجتماعی و سیاسی شهر و کشورم با استفاده از عکس و گرایش؛ هنرهای جدید(فاین‌آرت) به تولید اثر مشغول هستم.

ایسنا: تاکنون چه موفقیت‌هایی در زمینه هنری و عکاسی کسب کرده‌اید؟

مجرد: درست است که جوایز و افتخارات زیادی نه برای خودم، بلکه برای شهر و ایران عزیزمان کسب کرده‌ام، اما ﻣﺮﺍ ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ‌ﻫﺎﯾﻢ ﻗﻀﺎﻭﺕ نکنید. بلکه بپرسید که چندبار ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮﺭﺩه‌اﻡ ﻭ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺷﺮﻭﻉ ﮐﺮﺩه‌ام تا در این نقطه ایستاده‌ام. الان هم وقتی در مورد آن فکر می‌کنم دلهره می‌گیرم، و هر وقت ایده‌های غیر متعارف دارم از خود سؤال می‌کنم که آیا موفق خواهم شد یا شکست خواهم خورد. اما حقیقت ساده این است هیچ موفقیت بزرگی هرگز بدون شکست حاصل نشده است و با درس گرفتن از شکست‌ها، توانسته‌ام مسیر موفقیت و پیشرفت را بهتر پیدا کنم و وارد این مسیر شوم.

در  چند نمونه از جوایزی را که حاصل سال‌ها تجربه در زندگی‌ام بوده‌اند امل دریافت تندیس طوبای زرین، لوح افتخار و سفر مطالعاتی به سیته فرانسه دهمین جشنواره بین‌المللی هنرهای تجسمی فجر، دریافت دیپلم افتخار دومین جشنواره بین‌المللی کشور اوکراین، دریافت مدال طلای FPC جشنواره بین‌المللی«نوروز» تاجیکستان، دریافت مدال طلای FPC جشنواره بین‌المللی عکس «فیلارمونیای» قرقیزستان بوده است.

مقام اول نخستین جایزه جهانی عکس اربعین، مقام اول سومین جشنواره بین‌المللی جایزه بزرگ مقاومت اسلامی، دریافت جایزه ویژه جشنواره بین‌المللی«عکس ۵»، دریافت روبان آبی فیاپ در چهارمین جشنواره بین‌المللی عکس خیام، دریافت روبان آبی فیاپ از سومین جشنواره بین‌المللی اقیانوس اطلس ۲۰۱۸ کشور آتلانتیک، مقام اول سومین مسابقه عکاسی «شهر از نگاه من»، مقام اول اولین مسابقه سراسری عکس آب، مقام اول جشنواره ملی عکس مینیمال و غیره از دیگر جوایز بوده است.

ایسنا: مختصری در مورد عکاسی توضیح داده و توصیه‌های شما برای علاقمندان به عکاسی، عکاسان آماتور و حرفه ای چیست؟

مجرد: من به این سوال به صورت کلی پاسخ خواهم داد چون که علاقمندان به عکاسی را می توان به دو دسته تقسیم کرد: گروه اول افرادی که نیاز به آشنایی اولیه به عکاسی دارند و گروه دوم افرادی که می‌خواهند عکاسی را به صورت جدی برای شروع یک حرکت حرفه‌ای ادامه دهند. 

در بخش اول آشنایی با دوربین و تمرین در محیط به همراه مدرس بسیار مفید خواهد بود. در بخش دوم؛ آشنایی هنرجو با اصل و اساس عکاسی از واجبات یادگیری عکاسی است، زیرا لازم است بدانندکه چرا باید عکاسی کرد و هدف از عکاسی چیست؟ چرا جهان امروز مجذوب این هنر جهان‌گستر است؟ چرا بیشترین تأثیر را بر انسان معاصر داشته است؟ این سئوال‌ها، ده‌ها سئوال دیگر در ذهن علاقمندان ایجاد خواهد کرد که البته آغازی برای ورود به دنیای زیبای عکاسی خواهد بود؛ دنیایی که ورود به آن دنیایی دیگر را هویدا خواهد ساخت.

لذا آموزش مباحث نظری، ورود به کارگاه‌های آموزشی، شناخت مستقیم ابزار عکاسی به همراه اردوهای عکاسی، برگزاری ژوژمان و نقد و بررسی آثار و غیره تأثیرات بسیار عمیقی در آموزش عکاسی خواهد داشت. 

مخاطبین آموزش عکاسی همه می‌توانند باشند؛ هر چند که امروزه کمتر کسی را می‌توان یافت که تلفن همراه دوربین‌دار نداشته باشد؛ بیشتر انسان‌ها دوست دارند زیبایی‌های اطراف خود را ثبت کنند و از هر موقعیتی برای عکاسی استفاده کنند. 

دنیای عکاسی دیجیتال حرکتی است رو به جلو. اما مشکل اینجاست که متاسفانه عکاسی دیجیتال انسان امروزی را به این باور غلط رسانیده است که دیگر نیازی به «آموزش عکاسی» وجود ندارد، حاصل این باور غلط، این وظیفه را به وظایف ما افزوده است که همزمان با آموزش باید با این باور هم مقابله کنیم. 

آموزش عکاسی مانند سایر مهارت‌های انسانی می‌بایست از دوران پیش‌دبستانی مورد توجه قرار بگیرد و به همراه سایر فعالیت‌های دیگر با توجه به ضرورت و علاقه کودکان تا پایان دوران فعالیت فکری انسان، آموزش‌های مستقیم و غیر مستقیمِ آن به همراه امکان ارایه آثار عکاسی استمرار یابد.

ایسنا: برای خلق یک عکس خوب باید به چه نکاتی توجه کنیم؟

مجرد: عکس خوب، هیچ‌وقت بی‌هدف نیست. هدف عکاس می‌تواند به تصویر کشیدن یک صحنه‌ جذاب و ثبت زیبایی‌های جهان باشد یا ساختن پیامی درمورد مفهوم مورد نظرش یا به اشتراک گذاشتن یک لحظه‌ خاص یا ایجاد آگاهی و شناخت در آدم‌ها نسبت به یک موضوع مشخص یا هر چیزی بین این‌ها.

لذا داشتن یک هدف مشخص و مرئی، یک شرط لازم برای ثبت عکس‌های خوب است. اما این فقط یک شرط لازم برای ثبت عکس‌های خوب است. احساسات، نور، کمپوزیسیون، خلاقیت، زمانبندی، مفهوم، لایه‌ها، شناخت رنگ‌ها، شناخت فرم‌ها و غیره پیش شرط ثبت یک عکس موفق است. 

ایسنا: لطفا در مورد بهترین تک عکس‌ یا بهترین گزارش تصویری که تاکنون ثبت کرده‌اید توضیحی ارائه داده و عوامل موفقیت آنرا هم توضیح دهید. 

مجرد: از نظر خودم بهترین تک عکسی که تاکنون ثبت کرده‌ام به حدود ۱۰ سال پیش بر می‌گردد. عکسی که در سفر معنوی به خانه خدا آنرا ثبت کرده‌ام. تصمیم و اراده برای دیدار«هستی» هیچ مشکلی را قابل حل نمی‌کند. نزدیک به شش ماه بصورت مداوم تمام عکس‌های عکاسان دنیا از خانه خدا را تک به تک دیدم. بیش از ۱۰۰ بار تنها کتاب «حج» موجود در ایران را که عکاس اردبیلی؛ «جمشید بایرامی» آنرا کار کرده است، دیدم. 

اما همه‌ این‌ها بی‌ثمر بود و نبود. بی‌ثمر بود به ‌خاطر اینکه  قرار گرفتن در موقعیت و ذهنیت دیدن آن همه تصاویر، روزهای مرا به کپی‌برداری ضعیفی از کار آن عکاسان تلف می‌کرد. پرثمر بود به‌ خاطر اینکه اگر آنها را نمی‌دیدم در آنجا به ‌دنبال چاره‌اندیشی و فکر و ایده‌ جدید نبودم و همین باعث شد تا پس از ثبت بیش از ۱۰ هزار عکس، عکسی را از موضوع و سوژه‌ای جهانی ثبت کنم که در دنیا بی‌نظیر و تک باشد. 

این اثر را با توجه به زیبایی‌شناسی ارزش‌ها و با مفهوم هستی و نیستی کار کردم و عمده تلاشم این بوده که از نگاه کلیشه‌ای به ارزش دین و اعتقادات دوری کنم. 

ایسنا: نظر شما در مورد نگاه جامعه به هنر؟ و اینکه چقدر هنر در میان مردم مورد قبول واقع شده است؟ 

مجرد: اکثریت مردم نسبت به آثار هنری‌ که در سطح شهر وجود دارد به ندرت واکنش نشان می‌دهند، علت آن این است که نمایش این نوع آثار بسیار کم صورت می‌گیرد. بنابراین مردم نسبت به این آثار تعمق ندارند و با توجه به این شرایط چنین برداشت می‌شود که ضعف در نگاه بصری مردم است، در حالی‌که ضعف در نمایش به ندرت آثار در سطح شهر است.

در واقع در انبوهی از شلوغی بی‌حد و مرز، انواع بیلبوردهای تبلیغاتی، تجاری و تابلوهای سازمانی که در سطح شهر وجود دارد، متاسفانه آثار هنری چندان دیده نمی‌شود، بنابراین برای مخاطب سخت است که ذهنش را برای یافتن آثار هنری متمرکز کند. لذا تداوم به نمایش گذاشتن آثار مناسب هنری می‌تواند مخاطب ایرانی را با هر نوع گرایشی برای پیگیری و دقت در آثار هنری راغب سازد و همین امر منجر به ارتقاء سطح سواد بصری عمومی گردد.

ایسنا: با توجه به شرایط پیش آمده اخیر(بیماری کرونا)، در این برهه زمانی وضعیت کارهای هنری شما چگونه بود؟

این ویروس در وهله اول؛ زندگی ما را تحت‌الشعاع قرار داد. تفاوت کرونا با دیگر بحران‌ها برای من، این بود که در شرایط دیگر، خانواده فقط سفارش می‌کرد که مواظب خودم باشم. اما الان فقط خودم نیستم. هر آن ممکن است ناقل بیماری باشم. این امر به لحاظ روحی و روانی تأثیر نامطلوبی روی من می‌گذارد و وجدان را درگیر می‌کند که نکند ناقل باشم و دیگران را بیمار کنم. به همین سبب کار در این شرایط بسیار سخت‌تر شده است. 

شاید بتوان بحران کرونا را یکی از مسائل اجتماعی دانست که به دلیل همه‌گیری و درگیرکردن تمام مردم فارغ از تفکرات، جغرافیا و فرهنگ‌های مختلف میان هنرمندان هم با واکنش‌های مختلف و فراوانی روبه‌رو شد. 

من هم به نوبه‌ خودم سعی می‌کنم با زبان هنر این بحران اجتماعی را روایت کنم و تولیداتی را در رابطه با این پاندمی جلوی دوربین ببرم، اما بخاطر دلایلی که عرض کردم هیچ‌ وقت به‌ صورت مستقیم از این بحران عکاسی نکرده‌ام، بلکه بیشتر به‌شکل ایده‌محور(عکاسی کارگردانی شده) کار را جلو برده‌ام.

انتهای پیام