ایجاد شرکت‌های صوری در مناطق آزاد به خاطر معافیت مالیاتی+ویدئو

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، سید حسن موسوی‌­فرد کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با برنامه «سلام صبح بخیر» شبکه سوم سیما با اشاره به اهداف ایجاد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی گفت: اصلی‌­ترین هدف ایجاد این مناطق، توسعه صادرات بود. به این صورت که شرکت­های خارجی و داخلی با استفاده از معافیت­ها و امتیازاتی که برای این مناطق در نظر گرفته شده، کار تولید انجام دهند و بعد به خارج کشور صادر کنند. به همین معافیت­های مختلفی از جمله معافیت مالیات، قوانین کار، بخشی از قوانین بانکی، قوانین سرزمینی، گمرک و امثالهم برای آنها لحاظ شد.

وی افزود: اما امروز بعد از گذشت ۲۵ سال از ایجاد این مناطق، آمار نشان می­دهد ۸۰ درصد حجم تجارت آنها مربوط به واردات است. وارداتی که محملی برای قاچاق است. تخمین زده می­شود ۱۰ درصد قاچاق کشور و بخش زیادی از فرارهای مالیاتی از مناطق آزاد صورت می­گیرد.

موسوی­‌فرد تصریح کرد: طبق قانون شرکت­های واقع در مناطق آزاد، ۲۰ سال از پرداخت هرگونه مالیات مستقیم معاف هستند. این امتیازات گسترده باعث شده که شرکت‌های صوری ایجاد شوند. مثلا شاهد هستیم که ۲۸۰۰ شرکت فقط در یک پلاک جزیره کیش ثبت شده‌­اند. سازمان ثبت هم ایرادی نگرفته است. این یعنی صرفا شرکت را در این مناطق ثبت می­کنند و دفتر اصلی شرکت در تهران یا دیگر شهرهای سرزمین اصلی است و از معافیت مالیاتی آن استفاده می‌کنند.

این کارشناس اقتصادی اظهار داشت: نکته مهمتر آنکه همین الان برخی نمایندگان مجلس تلاش دارند مناطق آزاد را از مالیات ارزش افزوده هم معاف کنند. این مالیات بر مصرف است و از مصرف‌کننده نهایی اخذ می‌شود نه تولیدکننده‌ها. بنابراین افرادی که در آنجا زندگی می­کنند بابت مصرف کالاهایی که در داخل تولید شده یا از خارج وارده شده، دیگر مالیاتی نمی‌پردازند.

*مالیات ارزش افزوده باعث می­شود زنجیره تولید یا واردات کالا شفاف شود

وی خاطر نشان کرد: در حال حاضر بحث درآمدی این نوع مالیات برای ما مساله نیست. موضوع این است مالیات ارزش افزوده باعث می­شود زنجیره تولید یا واردات کالا شفاف شود. مشخص شود کالایی که در این منطقه فروخته می­شود از کجا وارد شده یا در کجا تولید شده است. این کار راهکاری برای اخذ سایر مالیات­ها خواهد بود. ولی وقتی این زنجیره قطع شود دیگر قابلیت رهگیری نیست و محملی برای فرار مالیاتی خواهد شد. قاچاق هم با معافیت این مالیات افزایش پیدا خواهد کرد.

موسوی‌فرد درباره‌ روش قاچاق کالا در مناطق آزاد گفت: این کار به دو شیوه انجام می­‌شود. برای مثال در منطقه آزاد چابهار سالانه حدود ۴۵۰ میلیون دلار کالا وارد می­شود. ولی فقط ۱۵۰ میلیون دلار آنها از درهای این منطقه وارد سرزمین اصلی می‌شود. ۳۰۰ میلیون کالای دیگر عملا گم می­‌شود یعنی اینکه یا در منطقه آزاد مصرف شده که چون چابهار مسافر و ساکن چندانی ندارد، مقدور نیست. بنابراین قطعا این میزان کالا به صورت قاچاق وارد سرزمین اصلی می­‌شود.

این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: برای این کار از سهمیه‌­های مسافری استفاده می­‌شود. هر نفر می‌­تواند در سال ۸۰ دلار کالا به عنوان سهمیه مسافری وارد سرزمین اصلی کند. اما عملاً هیچ شفافیتی وجود ندارد. نکته دیگر آنکه مناطق آزاد معمولا محصور نیستند. برای مثال در قشم یکی دو پورت وجود دارد مابقی جزیره است یعنی شما می­توانی هر جایی لب ساحل بایستی کالا را برداری و ببری. همچنین منطقه آزاد ماکو که بزرگترین منطقه آزاد دنیا است، امکان محصور شدن ندارد. طبیعی است کالا آنجا گم می­شود.

وی علت وجود قاچاق گسترده در مناطق آزاد را معافیت آنها از پرداخت تعرفه گمرکی دانست و تصریح کرد: فرض بر این بوده که مواد اولیه وارد این مناطق می‌­شود پس لزومی به پرداخت تعرفه گمرکی نیست. اما متاسفانه عمده واردات مناطق آزاد مسافری ما کالای نهایی است یعنی لوازم برقی، لوازم منزل، پوشاک و امثالهم. عده­ای با استفاده از معافیت حقوق گمرکی این کالاها را وارد و بعد به مرور به سرزمین اصلی قاچاق می­‌کنند.

*منفعت سازمان مناطق آزاد در واردات کالا به داخل کشور است

موسوی‌فرد خاطر نشان کرد: راهکار این است ما معافیت گمرکی را باید به ازای چیز دیگری به واردکنندگان بدهیم نه بدون پیش­شرط. مابه ازای آن می­تواند پرداخت مالیات و یا صادرات باشد. در حال حاضر مدیریت منطقه آزاد عملاً از تخفیفی که روی حقوق ورودی به واردکننده‌­ها می­‌پردازد، ارتزاق می­‌کند. یعنی منفعت سازمان مناطق آزاد در واردات کالا به داخل کشور است. برای آنکه شرایط مناطق آزاد با سرزمین اصلی یکسان نشود اما جلو این مسائل هم گرفته شود باید نرخ مالیات را متفاوت در نظر گرفت.

این کارشناس اقتصادی اظهار کرد: فرض بگیریم اکنون حداقل پرداخت مالیات در کشور ۱۵ درصد است، ما می­توانیم برای مناطق آزاد مثلاً ۷ یا ۱۰ درصد قرار بدهیم، ولی از پرداخت مالیات معاف نکنیم. زیرا اعمال معافیت بدون نظارت، موجب ضربه به تولید داخل است. زیرا کالایی که به سرزمین اصلی قاچاق می شود، از همان ابتدا ۲۰-۳۰ درصد از تولیدکننده داخلی جلوتر است.

وی بیان کرد: عدد صادرات مناطق آزاد بسیار کم است. ۸۰ درصد تجارتی که آنجا صورت می­گیرد واردات است یعنی این مناطق بیشتر کانال واردات هستند. صادرات خاصی از آنها صورت نمیگیرد. در کیش، قشم، چابهار، ارس، جلفا و اینها تولیدی به آن معنا اصلاً در این مناطق وجود ندارد که بخواهد صادراتی صورت بگیرد. مگر اینکه از داخل کشور صادر کنند.

موسوی­‌فرد خاطر نشان کرد: ۸۰ درصد واردات و صادرات کشور از بندر شهید رجایی به عنوان منطقه ویژه اقتصادی انجام می­شود. عمده فرآورده‌­های پتروشیمی هم در منطقه ویژه اقتصادی عسلویه تولید می­شود. بنابراین رقم درآمد ۱۲۰ میلیارد دلار، عمدتا مربوط به این مناطق به ویژه ناشی از صادرات پتروشیمی­‌هاست. صادرات پتروشیمی­‌ها که عدد بزرگی از صادارت غیرنفتی ما را تشکیل می­‌دهد که آنها هم به خاطر رانتی که در خوراک و معافیت مالیاتی که در مناطق ویژه وجود دارد، رقم‌های صادراتی قابل توجهی دارند.

ویدئوهایی از اظهارات این کارشناس اقتصادی درباره مناطق آزاد در این برنامه تلویزیونی را در ادامه ببینید: