سراب پس از طلاق/ تمایل به برگشت ۹۰ درصدی زنان پس از گذشت طلاق

خبرگزاری فارس مازندران/ سرویس اجتماعی؛ بسیاری از زنان تصور می‌کنند در دنیای پس از طلاق؛ رهایی و آزادی هست که تاکنون تجربه نکرده‌اند، به جبر زندگی مدرن و ماشینی، امروز بسیاری از دختران به‌دلیل عدم آشنایی با مهارت‌های زندگی در برابر مسائل و مشکلات مشترک، طلاق را راهکاری برای رهایی از این مشکلات می‌دانند اما طلاق را می‌توان فرایندی پر فراز و نشیب دانست.

انتخابی از بین بد و بدتر، یعنی وقتی راه حل خواهد بود که ادامه زندگی مشترک بسیار بدتر از آن باشد، آسیب‌های اجتماعی ناشی از طلاق، گریبان زن، مرد، فرزندان و حتی خانواده‌های زن و مرد را می‌گیرد.

متاسفانه آمارها در مورد آسیب‌پذیری فرزندان طلاق به حدی بالاست که یکی از عوامل اصلی بزهکاری در دوران نوجوانی، جدایی والدین محسوب می‌شود.

شکی در این مساله وجود ندارد که تصمیم به انتخاب به پایان دادن یک زندگی مشترک باید به دقت از همه ابعاد و جهات، بررسی شود چراکه طلاق می‌تواند ثبات مالی، اجتماعی و عاطفی اشخاص را تحت تاثیر قرار دهد.

*از دست رفتن هویت اجتماعی 

 کارشناس ارشد مطالعات زنان در گفت‌وگو با فارس درباره پیامدهای ناشی از طلاق به خبرنگار فارس اظهار کرد: نخستین پیامدی که زن پس از طلاق تجربه می‌کند، از دست دادن پایه‌های هویت و منزلت اجتماعی است،  به‌ویژه موقعیت یک زن مطلقه در ذهن دیگران و در فرهنگ عمومی جامعه، با تزلزل و نوعی تردید روبه‌رو است.

زهرا هوشیاری افزود: حتی دیده شده در مواردی که زن دارای تحصیلات، موقعیت اجتماعی و… باشد، باز هم معمولاً هویت او در نسبت با همسرش سنجیده می‌شود و براساس آن مورد قضاوت قرار می‌گیرد.

وی بیان کرد: طلاق عموماً با یک بحران عاطفی شروع می‌شود و البته این بحران پس از طلاق افزایش می‌یابد و به‌ویژه در بین زنان ابعاد حادتر و پیچیده‌تری پیدا می‌کند و مدت زمان زیادی هم طول می‌کشد تا فرد به زندگی عادی خود برگردد؛ همان‌گونه که بسیاری معتقدند «آثار مخرب طلاق بر روی زنان بسیار شدیدتر از مردان است».

کارشناس ارشد مطالعات زنان اضافه کرد: معمولاً در مراحل پیش از طلاق یک دسته تصورات مثبت نسبت به شرایط بعد از طلاق وجود دارد که عموماً با توجه به بافت فرهنگی و اجتماعی جامعه و نیز پیامدهای مختلفی که طلاق بر زندگی فردی و اجتماعی خواهد داشت، تحقق نمی‌یابد. فرهنگ و جنسیت در پیامدهای پس از طلاق، نقش مهمی ‌دارد. در واقع پیامدهای طلاق به بافت فرهنگی و ارزشی هر جامعه‌ای نیز وابستگی مستقیم دارد.

هوشیاری یادآور شد: بسیاری از مشکلات پس از طلاق ممکن است در یک جامعه تبدیل به بحران شود؛ در حالی‌که در جامعه‌ دیگر، این پیامدها را نداشته باشد.

*زنان پس از طلاق

وی تصریح کرد: زنان در دو سال اول بعد از طلاق خوشحال‌تر از زمانی هستند که در حال زندگی مشترک بودند، این در حالی است که این عدد بین مردان ۱۰ درصد کمتر است، اما با گذشت زمان، رضایت جای خود را به حس ناامنی و ترس از آینده مبهم می‌دهد؛ به طوری‌که براساس آمار دفتر برنامه‌ریزی ازدواج و تعالی وزارت ورزش و جوانان، ۹۰ درصد زنان پس از گذشت یکسال از طلاق، تمایل به بازگشت پیدا می‌کنند.

کارشناس ارشد مطالعات زنان ادامه داد: این اختلالات باعث می‌شود که زن به مرور احساس رضایت از طلاقی را که داشته است، از دست بدهد و از سویی اختلالات رفتاری، اضطراب و استرس، افسردگی، ناکامی، ماتم‌زدگی، نگرانی، ترس از آینده، وحشت و… شرایط عاطفی زن را سخت‌تر می‌کند که بخشی از تنش‌های جدایی هم بستگی به فاعل یا مفعول بودن در فرآیند طلاق دارد که احساس مثبت زن را نسبت به خود از بین می‌برد.

هوشیاری خاطرنشان کرد:  از دست دادن همسر به هر شکل (جدایی یا فوت) براساس مطالعات موجود یکی از دشوارترین بحران‌های طول زندگی هر فرد است و این بحران زمانی شدیدتر می‌شود که فرزند یا فرزندانی هم در کار باشد، مخصوصا برای زنانی که عهده دار اداره زندگی این فرزند یا فرزندان هم شده باشند.

وی افزود: نگرانی و استرس در مورد بچه‌هایی که مادر به تنهایی مسؤول سرپرستی، تامین زندگی و تربیت آن‌هاست اصل ثابت و تغییرناپذیر است اما چنین مادرانی دلشوره و استرسی پایان ناپذیر در مورد  احساس ازخودگذشتگی که گاه با نوعی نگاه حسرت بار نسبت به گذشته همراه است و مانع از بازسازی امروز و ساختن آینده خود و خانواده شان می‌شود دارند؛ آینده‌ای که نخستین گام برای رسیدن به آن داشتن یک حس خوب و دومین گام برنامه‌ریزی درست برای امروز و آینده است.

*مادران سنگ زیرین آسیاب

این کارشناس مطالعات زنان با تاکید بر اینکه زنی که دچار چنین شرایطی می شود در نخستین برخورد با ماجرا، یک جمله بیشتر در ذهنش نیست، باختن همه زندگی! جمله‌ای تلخ که شاید در آن لحظه درست به نظر برسد اما بی تردید نقطه پایان نیست، خاطرنشان کرد: در چنین مواردی معمولا حجم بالای مشکلات مالی به عهده گرفتن وظایف سنگین مادری و پدری توامان در اکثر مواقع توش و توانی برای زنی که سرپرست خانواده باشد باقی نمی‌گذارد که به مسائل دیگر توجه کند.

هوشیاری اضافه کرد: مادران بعضا در این نوع از خانواده‌ها با توجه به این که نان‌آور خانواده می‌شوند فکر می‌کنند همه وقت‌شان را باید بگذارند تا فرزند یا فرزندان تحت تکفل‌شان از نظر مادی کوچک‌ترین کمبودی نداشته باشند و حتی گاه اقدام به تهیه چیزهایی برای فرزندشان می‌کنند که در شرایط عادی کم‌تر کودکی از آنها بهره‌مند است و اینها فقط از ترس این است که فرزند یا فرزندان تحت سرپرستی آنان احساس کمبود عاطفی یا مالی نکنند و در این میان نوعی حس از خودگذشتگی افراطی هم که گاه در مادران ایرانی دیده می‌شود مزید بر شرایط موجود شده و باعث می‌شود که این مادران کلا خودشان را در برابر تامین نیازهای فرزندانشان از یاد ببرند.

*بسنجیم

وی با اشاره به اینکه در مرحله اول اشخاص قبل از طلاق باید بارها به نتایج و عواقب آن فکر و تمام پیامدهای روانی، جسمی، اجتماعی، امنیتی و مالی آن را ارزیابی کنند و البته اگر پای کودکی در میان باشد، آن آثاری مضاعف خواهد داشت،افزود: دلایل و عوامل اصلی طلاق در ایران به ترتیب مشکلات زناشویی، فقر مهارت‌های ارتباطی، خیانت، نداشتن شناخت صحیح از واقعیت‌ها و مسائل زندگی، اعتیاد و دخالت خانواده‌ها است؛ یکایک این عوامل قطعا راه‌حل‌های شفاف و روشن دارند، دست‌کم آن است که اگر نتوان این عوامل را از بین برد، از بدترشدن وضعیت آنها جلوگیری کرد.

کارشناس ارشد مطالعات زنان بیان کرد: مسائل زناشویی و مهارت‌های ارتباطی مسائلی نیست که نتوان با آموزش‌های مدرن در مدارس، دانشگاه‌ها و رسانه‌های جمعی و به ویژه رسانه ملی آموزش‌شان داد.

هوشیاری یادآور شد: زمانی‌که این اتفاق روی داد اغلب اشخاص پس از طلاق تلاش می‌کنند که قبل تلخ خود را فراموش کنند اما هرگز نمی‌توان زمانی که متعلق به تجربه قبل است، فراموش کرد؛ اشخاص عملا در زمان جدایی احساسات ناخوشایندی مانند خشم، غم، تنفر و یا شوک، انکار و کوچک انگاری پدیده طلاق را تجربه می‌کنند.

وی تاکید کرد: افراد باید در ابتدا طلاق را پذیرفته و آماده ورود به مرحله تازهی از زندگی شوند و از قبل خود عبرت بگیرند؛ طلاق باید دروازه ورود به یک زندگی سالم‌تر و شادتر باشد و اشخاص پس از آن باید به شدت به تغذیه سالم و ورزش توجه داشته باشند.

کارشناس ارشد مطالعات زنان تصریح کرد: توصیه ما این است مهم‌ترین اصل برای حفظ روحیه در چنین خانم‌هایی این است که به این باور برسند که ازدواج اصل زندگی نیست، هرچند که امر مهمی است اما باید هرچه زودتر این احساس را که در زندگی ضرر کرده‌اند و یا چرا باید این شرایط برای آنها پیش بیاید از ذهن خود بیرون کنند و به سوی یک زندگی بهتر گام بردارند که می‌تواند جاده‌ای باشد برای رسیدن به آینده تصویر می‌کنند.

هوشیاری تصریح کرد: واقعیت این است که یک مادر هر قدر هم که مسؤولیت بر عهده داشته باشد، یک انسان مستقل و یک زن است و این انسان بودن ارزشی والاست که نیاز به حفظ و حرمت‌گذاری دارد و با حفظ ارزش‌های انسانی و زنانه می‌توان شادتر زیست و این شادی را به سایرین و به‌خصوص فرزندان منتقل کرد.