حکایت کم شدن فرسنگ‌ها فاصله از دانشگاه تا صنعت/ دانشگاهیان غیرصنعتی یا صنعت غیردانشگاهی

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، سال‌هاست که در میان سخنان مسؤولان می‌شنویم ارتباط صنعت و دانشگاه چندان مطلوب نیست و باید این فاصله از بین برود تا بتوانیم علم را به ثروت تبدیل کرده و جامعه‌ای خودکفا داشته باشیم.

اما با وجود تمام برنامه‌ریزی‌ها برای کم شدن این فاصله، همچنان شرایط مطلوب نیست و دلایل مختلفی هم از سوی کارشناسان مطرح می‌شود.

برخی می‌گویند صنعت از مقالات دانشگاهی استقبال نمی‌کند و برخی دیگر بر این عقیده‌اند که دانشگاه‌ها جسارت ندارند به سمت صنعت بیایند.

پس از انقلاب اسلامی نهادهای علمی ایجاد شد تا  از مخترعان حمایت شود و سبب پیشرفت علم کشور باشیم، در تولید علم در علوم مختلف به جایگاه بالایی در منطقه و حتی در دنیا دست یافتیم.

در بسیاری از حوزه‌ها مانند حوزه‌های نظامی علم را به فناوری نیز تبدیل کردیم و دستاوردهایی حاصل شد اما در برخی رشته‌ها هنوز تولید علم ما کاربردی نشده است.

* علت فاصله میان صنعت و دانشگاه چیست؟

برخی علت این امر را در دولتی بودن دستگاه‌ها می‌دانند و اینکه دستگاه دولتی ترجیح می‌دهد از خارج خرید کند چرا که راحت‌تر و سریع‌تر به محصول مورد نیاز می‌رسد، به همین دلیل زیر بار استفاده از کالای ساخت داخل نمی‌روند.

یک مدیر دولتی می‌تواند کالای مورد نیاز را از خارج تهیه کند که تجربه بیشتری دارند و کار سریع‌تر انجام می‌شود، پس خرید از خارج آسان‌ترین راه است اما اگر بخواهیم از ایران خرید کنیم مدتی زمان نیاز است تا اشکالات برطرف شود.

اما دانشگاهیان می‌گویند خارجی‌ها صبر کردند تا به اینجا رسیده‌اند پس با حمایت از کالای داخلی این کالاها هم تقویت می‌شوند بنابراین چرا کمتر کسی صبر کرده و از کالای داخلی حمایت می‌کند؟

* برنامه‌ریزی برای کم کردن فاصله

مسؤولان برای کم شدن فاصله میان صنعت و دانشگاه از سالیان پیش راهکارهای مختلفی را در نظر گرفتند که تا حدودی به این موضوع کمک کرده است.

تاسیس پارک‌های علم و فناوری و مأموریت‌گرا شدن دانشگاه‌ها از جمله این اقدامات بوده است.

اما آخرین اقدام مسوولان برای کم شدن فاصله میان صنعت و دانشگاه، برگزاری نمایشگاه تستا بود.

* تستا؛ پاسخ‌گویی به نیازمندی‌های موردنیاز صنایع با استفاده از توان داخلی

نمایشگاه تقاضای ساخت و تولید ایرانی (تستا) همزمان با نمایشگاه پژوهش، فناوری و فن‌بازار برگزار شد.

در محلی روبه‌روی سالن دانشگاه‌ها در نمایشگاه بین‌المللی تهران؛ که صنایع در این نمایشگاه نیازهای خود را روی میز گذاشته بودند تا دانشگاهیان از آن اطلاع یافته و طرحی برای رفع نیازها اعلام کنند.

این یکسان بودن مکان و زمان فکر خوبی بود برای اینکه فرسنگ‌ها فاصله بین صنعت و دانشگاه به چند متر کاهش یافته و صنعتگران و دانشگاهیان با یکدیگر از نزدیک ارتباط بگیرند.

ارائه نیازمندی‌ها به جای عرضه توانمندی‌ها، پاسخ‌گویی به نیازمندی‌های موردنیاز صنایع با استفاده از توان داخلی، مقاوم‌سازی در برابر تحریم‌ها با اعتماد به توانمندی داخلی، ارتباط صنعت و دانشگاه، بسترسازی برای شناسایی و ارائه نیازمندی‌های شرکت‌های دولتی و خصوصی، بازارسازی برای دانشگاهیان، پژوهشگران و شرکت‌های دانش‌بنیان، هدفمندسازی پژوهش‌ها و تلاش‌های فناورانه در راستای نیازهای کشور، پیوند نیازمندی‌ها با توانمندی‌ها، ایجاد فرصت تأمین منابع مالی تقاضاهای واقعی، شناسایی پتانسیل‌های موجود، بررسی و شناسایی همکاران و شرکای مناسب، مذاکره برای انجام معاملات فناورانه، جذب سرمایه‌گذار برای مشارکت در توسعه فناوری و تسهیل دسترسی به نیروی انسانی علمی و فنی برای توسعه فناوری از اهداف برگزاری این نمایشگاه بود.

کارگزارها (بروکرها) هم در این نمایشگاه حضور داشتند، کارگزارها به عنوان «واسطه» بین دو یا چند بازیگر نظام نوآوری فعالیت می‌کنند و موجب تسهیل‌گری و سرعت بخشیدن به نوآوری می‌‌شوند.

تا اینجای کار درست پیش رفت، یعنی برنامه ریزی شد که صنعت در کنار دانشگاه در یک محل قرار گیرد تا ارتباط بیشتر شود.

اما صنعتگران از این موضوع گلایه داشتند که دانشگاهیان چندان به غرفه‌های آنان سر نمی‌زدند و دانشگاهیان هم گلایه داشتند که برخی صنایع به نمایشگاه نیامده‌اند.

۸۰ غرفه از دستگاه‌ها و بخش خصوصی به نمایشگاه تستا آمده بودند تا ارتباط صنعت و دانشگاه افزایش یابد، الحق که تفاهم‌نامه‌های خوبی هم میان صنعتگران و دانشگاهیان به امضا رسید.

اما شاید اگر دولت دستگاه‌ها را موظف به اعلام نیازهایشان کند، موثرتر باشد چرا که  گویا برخی دستگاه‌ها اصلاً تقاضایشان را به این نمایشگاه نیاورده بودند.

مسؤولان شورای عتف که در رأس آن رئیس جمهور قرار دارد، تقاضاها را از دستگاه‌ها خواسته است ولی آنها تقاضا را اعلام نکردند.

در صحبت ما با شرکت‌کنندگان در غرفه‌های نمایشگاه تستا که بیشتر از صنایع بودند، یکی از این افراد می‌گفت: گویا دانشگاه و صنعت باید منافعشان ایجاب کند که با هم ارتباط داشته باشند، متأسفانه مجموعه‌های دولتی بیشتر نگاهشان به خرید خارجی است. 

فرد دیگری نیز از عدم اعلام نیاز برخی دستگاه‌ها گلایه داشت و می‌گفت: چرا برخی نهادها تقاضاهایشان را اعلام نمی‌کنند؟

شاید صنایع محدودیت‌های زیادی دارند برای اینکه بخواهند کارشان را با فناوری های جدید ادامه دارند. یک بخش این مشکل هم در دانشگاه‌هاست که به دلیل رویکردهای سنتی در حوزه آموزش برخی اساتید ما بیشتر به فکر آموزش صرف هستند تا اینکه به سمت صنعت بروند، بنابراین ما باید زمینه را باز کنیم که ارتباط با صنعت بیشتر شود.

منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در این زمینه با بیان اینکه محققان ما قادر به تأمین تجهیزات موردنیاز هستند، گفت: یکی از بخش هایی که برای رفع نیازهای داخلی بیشتر و سریع‌تر تلاش می‌کنیم، تجهیزات آزمایشگاهی است که شرکت های داخلی به خوبی این ها را تامین می کنند. امسال در کنار نمایشگاه عرضه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فن‌بازار بخشی هم برای تقاضای حل مساله از طرف بخش صنعتی جامعه برای دانشگاه‌ها ایجاد کرده بودیم یعنی غیردانشگاهی‌ها که نیازمند حل مساله هستند به نمایشگاه آمدند با دانشگاهیان گفت‌وگو و نیازهایشان را مطرح کردند و برای حل مساله به توافق رسیدند. 

 در سال‌های گذشته در هر بخشی که تحریم بودیم و بالاجبار باید از کالای داخلی استفاده می‌کردیم، توفیق اجباری شد که به موفقیت‌های بزرگی دست یافتیم، شاید این بار هم صنعتگران مجبور به استفاده از کالای داخلی شوند تا در زمینه‌های مختلف بتوانیم علمی که در تولید آن منطقه را تسخیر کردیم به کاربرد درآوریم.