سیستان و بلوچستان در صدر بیشترین بازارچه های مرزی کشور/کمترین بهره از مرز نصیب مردم استان شد

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از عصرهامون، اگر به گذشته بازگردیم و تاریخ بازارچه های مرزی را مرور کنیم می بینیم این مراکز عرضه کالا چه تاثیر خوبی در ارتقای شاخص های اقتصادی مرزنشینان داشته است، اواخر دهه۶۰ که تازه از جنگی هشت ساله و تحمیلی فارغ شده بودیم و نیاز به بازسازی مناطق مرزی و ایجاد اشتغال بیش از هر زمانی به چشم می آمد به ناگاه حوادثی چون فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، امپراتوری بزرگ کمونیسم و از دیگر سو دیگر تشکیل دولت های جدید ملی، اشغال کویت و در نهایت عقب نشینی روسها از افغانستان و همه و همه شرایطی را ایجاد کرده بود که مالامال از فرصت بود و تهدید به گونه ای که این حوادث فرصت های استثنایی و غیرقابل باوری را هم برای کشورمان به ارمغان آورد که با اطمینان می توان گفت فعال شدن تجارت مرزی و یا دادوستد در دو سوی مرزها، شرایط را برای بازسازی مناطق تخریب شده از جنگ و نیز مناطق عقب مانده در دورافتاده ترین نقاط کشور مهیا می ساخت و به نوعی آغازگر تاسیس اولین بازارچه های مرزی بود.

در واقع بازارهای مرزی، را باید پاساژهای بزرگ و عظیمی دانست که در آنها از شیر مرغ تا هرچه مورد نیاز باشد یافت می شود از همان ابتدای امر این بازارچه ها در شهرهای مرزی و نزدیک نقطه صفر مرزی ایران با کشورهای چون افغانستان، پاکستان، عراق، ترکیه و دیگر همسایگانمان احداث شد تا مردم محروم ساکن در مناطق مرزی بتوانند با بهره گیری از برخی تخفیفات گمرکی موجود در این بازارچه ها اقدام به صادرات و واردات کالا کنند و سود حاصل نیز به صورت مستقیم به مرزی منطقه برسد و گردشگران و مسافران نیز از جای جای ایران برای خرید به این شهرها سفر کنند که این خود نیز موجب رونق گردشگری و اقتصادی مناطق مرزی شد.

 در میان انبوه فواید و نکات مثبتی که می توان درباره بازارچه های مرزی گفت این ویژگی ارتباط مستقیم  میان خریدار و فروشنده و حذف واسطه هاست که به رونق این مناطق کمک کرده چراکه این موضوع موجب کاهش قیمت کالاها در این بازارها می شود و این خود اصلی‌ترین عامل جذابیت تجار و حتی مردم عادی به این مراکز است و رونق اقتصادی نیز موجب کاهش آسیب های اجتماعی در مرزها و جلوگیری از خالی شدن شهرها و روستاهای مرزی ایران می شود.

فعالیت ۱۳بازارچه مرزی در سیستان و بلوچستان
با توجه به اینکه کشورمان بیش از ۶هزار کیلومتر مرز مشترک زمینی با کشورهای همسایه دارد دارای انبوه بازارچه های مرزی است و تقریبا در تمامی استان های مرزی این بازارها مستقر شده و در دو طرف مرز با رعایت مقررات خاص، کارهای مربوط به ترخیص کالاها انجام می شود اما در این میان سیستان و بلوچستان با ۱۳ بازارچه در صدر جدول جای دارد این استان پهناور با دارا بودن مرزهای طولانی و مشترک با دو کشور پاکستان و افغانستان و همچنین مرز آبی با دیگر نقاط جهان توانسته بیشترین بازارچه های کشور را به خود اختصاص دهد اما در بحث استفاده مرزنشینان در جایگاه اخر قرار دارد.

از این تعداد پنج بازارچه میرجاوه در زاهدان، پیشین در سرباز، کوهک و جالق در سراوان، ریمدان در چابهار در مرز مشترک با پاکستان و دو بازارچه مرزی میلک و گمشاد در زابل در مرز مشترک با افغانستان فعال هستند به نحوی که می‌توان این استان را در رده‌بندی دارای بیشترین آمار بازارچه‌های مرزی میان استان‌های مرزی کشور دانست.

در سال جاری تنها از بازارچه مرزی گمشاد در سیستان ۳۵ تن کالا به ارزش ۳۷ میلیون دلار صادرات انجام شده که با توجه به اینکه این بازارچه مدتی غیرفعال بوده، رقم صادرات مناسب ارزیابی می‌شود.

صادرات انواع و اقسام کالا از این بازارچه از جمله مرغ منجمد، خرما، مایع ظرفشویی، سیمان، شکلات، سویا، ماکارانی، شامپو و… روزانه از طریق ۲۵ تا ۳۰ دستگاه خودروی داخلی انجام شده که ۱۱۰ نفر در امر تخلیه و بارگیری کالا را در این بازارچه مشغول به کار کرده؛ اما آنچه بیش از همه چیز باید به آن توجه شود کالاهایی است به صورت قاچاق از مرزهای کشور وارد می‌شود و بدون پرداخت عوارض گمرکی و نظارت روی آن‌ها به دست مصرف کننده می‌رسد.

بسیاری از افرادی که دست به کار قاچاق می‌زنند بر این باورند که اگر بخواهند کالایی را به صورت قانونی وارد کنند با توجه به وضعیت اقتصادی که دارند هزینه‌های کلانی برای آن‌ها به دنبال خواهد داشت و از پس مخارج آن بر نمی‌آیند و به ناچار دست به این اقدام می‌زنند! که در راستای چاره اندیشی برای جلوگیری از ورود کالای قاچاق به کشور با دو تن از مسئولان استانی به گفت و گو پرداخته ایم.
 
بهترین راه کمک به مردم سیستان فعال سازی بازارچه های مرزی است
در همین رابطه معاون امنیتی انتظامی استانداری سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با خبرنگار عصرهامون، با تاکید بر اینکه بهترین راه کمک به مردم سیستان فعال سازی بازارچه های مرزی است، اظهار داشت: با فعال سازی بازارچه های مرزی در سیستان کمک خوبی به مردم منطقه می شود می توانیم امیدوار باشیم تا اشتغال پایدار در منطقه ایجاد شود.

وی افزود: در حال حاضر ۲ بازارچه ثابت مرزی میلک و گمشاد به صورت کاملا مشغول به فعالیت بوده و هیچ مشکلی ندارد و در کنار این ۲ بازارچه نیز برای کمک به مردم ۳ بازارچه موقت "بش دلبر" در شهرستان نیمروز، "شاهگل" در زهک و "تخت عدالت" در هیرمند نیز پیش بینی شده که زیر ساخت‌های آن در حال آماده‌سازی است و بر اساس قانون قرار است تا این سه بازارچه جایگزین کولبری شود یعنی مردم دیگر به راحتی بتوانند در این مناطق به اندازه قانونی و تعریف شده کالا خرید و فروش کنند که این مهم کمک حال مردم مرزی این منطقه خواهد شد.

 محمدهادی مرعشی با بیان این مطلب که با راه اندازی این بازارچه همه تجار و مردم کشور میتوانند از این نقاط خرید کنند، بیان کرد: نمونه اینگونه بازارچه ها را در کردستان نیز داریم و یک تاجر از هر نقطه از کشورمان می‌تواند از معافیت‌های گمرکی منطقه آزاد بهره مند شده و کالاهای خود را برای عرضه و صادرات به بازارچه‌های موقت انتقال دهند که این مهم نیازمند کامل شدن زیرساخت های این بازارچه های موقت است.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر با مشکل کاهش ارزش پول ملی در برابر ارزهای خارجی مواجه شده این که این موضوع واردات در این مقطع زمانی بیشتر از قبل به ما کمک می‌کند به همین دلیل در تلاش هستیم این بخش را فعال کنیم که در حال حاضر در این حوزه طرف افغانستانی باید تمایل به این کار داشته باشد که متاسفانه تاکنون بر اساس سیاست‌هایی که این کشور اتخاذ کرده فعلاً این موضوع انجام نشده و در حال حاضر تنها با همکاری تجار محلی این کار انجام می‌شود.
 
معاون امنیتی انتظامی استانداری سیستان و بلوچستان از فعالیت یکی از این بازارچه‌های موقت در سیستان خبر داد و گفت: خوشبختانه از میان این ۳ بازارچه موقت بازارچه تخت عدالت به صورت آزمایشی کار خود را شروع کرده است که امیدواریم در آینده نزدیک شاهد فعال شدن دیگر بازارچه ها نیز باشیم.

مشکل کارت های سوخت مرزنشینی جدی است
مدیر بازارچه‌های مرزی سیستان و بلوچستان نیز در رابطه با یارانه مرزنشینان در گفت‌وگو با خبرنگار عصرهامون، با اشاره به اینکه مشکل کارتهای سوخت مرزنشینی همچنان باقی است، اظهار داشت: به دلیل اینکه در حال حاضر ساماندهی کارت‌های سوخت مرزنشینی را شرکتی در تهران بر عهده داشته و به خوبی کارش را انجام نمی دهد تاکنون مشکلات فراوانی در این باره داشته ایم.

وی افزود: از ابتدای امر سامان دهی تا کنون  از مجموع ۱۱ هزار نفر مرزنشین شهرستان هیرمند تنها برای ۷۰۰ نفر کارت سوخت مرزنشینی تعریف شده که در تلاش هستیم برای بقیه مرزنشینان نیز این کارت فعال شود تا مرزنشینان بتوانند از کارت‌های سوخت مرزنشینی خود استفاده کند.

کوروش محمدی تاکید کرد: سال گذشته به دلیل مسائل و مشکلاتی که وجود داشت صادرات چندانی از بازارچه گمشاد صورت نگرفت اما در ۸ ماه نخست امسال حدود ۴۰ میلیون دلار از طریق این بازارچه صادرات داشتیم و روزانه تقریباً ۸۰ تا ۹۰ کامیون از این بازارچه کالا جابه‌جا می‌کنند.

وی با اشاره به فعال نبودن گمرک کشورهای مقابل در بحث صادرات و واردات کالا از بازارچه‌های مرزی، گفت: با توجه به اینکه کشور در مقابل گمرک ندارد طرف افغانستانی عوارض گمرکی نمی‌دهد و هزینه رساندن کالا با قیمت کمتری به دست مصرف کننده می‌رسد اما برای اینکه صادرات شکل رسمی بگیرد وزارت امور خارجه کشور باید با وزارت امور خارجه کشور افغانستان مذاکره کنند تا طبق تفاهم‌نامه اولیه در ارتباط با بازارچه‌های مرزی کشور مقابل باید بازارچه‌ای مانند بازارچه ما تعریف کند تا مرزنشین ما نیز کالاهای مورد نیاز خود را از آنجا تهیه کند.

مدیر بازارچه‌های مرزی سیستان و بلوچستان افزود: کشورهای مقابل در بحث فعال کردن گمرک در بازارچه مرزی هنوز پای کار نیامده‌اند چرا که ایران در بحث واردات آنچنان فعال نیست در واقع برای واردات کالا توسط مرزنشینان باید یک تخفیف خاص و ویژه قائل شد اما تنها تخفیف آیین ساماندهی مبادلات مرزی در سال ۹۵ بوده که فقط در شهرستان هیرمند اجرایی شده است.
 
 
تخفیفات بازارچه های مرزی باید درصدی باشد
محمدی همچنین با اشاره به اینکه باید سیستم کمک به مرزنشینان تغییر کند، بیان کرد: در ابتدا باید به جای تخفیف ریالی از نوع درصدی استفاده کنیم به عنوان مثال در شهرستان هیرمند به دلیل اینکه این امر مبلغی است و هر خانوار به ازای هر نفر کالا ۷۰۰ هزار تومان تخفیف می‌گیرد، تجار تمایل کمتری به سرمایه گذاری و ورود به این بخش دارند و حاضر نیستند کالایی از کشور مقابل وارد بازارچه‌های مرزی کنند از سوی دیگر با بالا رفتن نرخ ارز توان رقابتی بخش واردات  تا حدودی تحت شعاع قرار گرفته و صادرات کالا بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است که بازهم مردم عادی قادر به انجام آن نیستند.

وی خاطرنشان کرد: راه کمک به مردم عادی بهره گیری از صادرات و واردات مواد غذایی است به گونه ای که اگر برای مواد خوراکی تخفیفات خاصی قائل شویم و اجازه دهیم مردم کالاهایی مانند برنج، چای و میوه‌های گرمسیری را وارد کرده و از سوی دیگر تولیدات خاص منطقه را صادر کنند هم به مردم کمک کرده و هم می توانیم کشور مقابل را ترغیب به فعال کردن گمرک در بازارچه‌های مرزیشان کنیم که این سودآوری مردم منطقه را بیش از پیش خواهد کرد.

محمدی با تاکید بر اینکه بازار در دست کالاهای قاچاق است، گفت: انواع کالای قاچاق در مقادیر زیاد در بازار موجود است طوری که در تمام ایام سال اقلامی مانند برنج و چای که اکثر آنها به صورت قاچاق وارد بازار شده‌اند را میتوانیم به کثرت پیدا کنیم که مهمترین دلیل این موضوع تعرفه‌های بالا و مسائل قرنطینه‌ای از سوی جهاد کشاورزی است چرا که جهاد کشاورزی معتقد است شرایط قرنطینه‌ای باید در بازارچه‌ها استقرار پیدا کرده و تعرفه ها نیز بالاست و بی شک وقتی تاجر می‌بیند امکان وارد کردن قانونی کالا به دلیل پرداخت عوارض بالا وجود ندارد راه قاچاق را پیش می‌گیرد که این مهم آسیب زیادی به اقتصاد وارد می کند.

مدیر بازارچه‌های مرزی سیستان و بلوچستان اذعان کرد: اگر میخواهیم واقعا جلوی قاچاق کالا از بازارچه‌های مرزی را بگیریم و موجب فعل شدن این مناطق شویم باید در درجه اول تعرفه‌های منطقی برای اقلام درنظر بگیریم و از سوی دیگر نیز جهاد کشاورزی برای واردات مواد غذایی و میوه تسهیلات ویژه‌ای پیش بینی کند تا تاجران به راحتی بتوانند کالا وارد کشور کنند و دیگر قاچاق و خطرات آن برای افراد به صرفه نباشد.

وی در پایان با تاکید بر اینکه  با فعال سازی بازارچه های مرزی بساط قاچاق برچیده خوهد شد، تصریح کرد: اگر نتوانیم به درستی بازارچه های مرزی را فعال کرده و مردم و تجار را به استفاده و بهره گیری از این فرصت ترغیب کنیم هیچگاه نخواهیم تواند به اقتصاد مرزها کمک کرده و جلوی قاچاق کالا را بگیریم.