مافیای سوخت در سیستان و بلوچستان/معضل قاچاق سوخت چگونه حل می‌شود؟

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زاهدان، در روز‌های اخیر برخی شهروندان زاهدانی از شلوغی صف‌های بنزین ابراز نارضایتی کردند و گفتند: برخی از جایگاه های عرضه سوخت (بنزین) سلیقه ای  اقدام به عرضه سوخت می‌کنند.

این روز‌ها در استان  مسافرپذیر سیستان وبلوچستان بیشتر مسافران برای تأمین سوخت با مشکل مواجه شده و دست کم چندین ساعت از سفر خود را در صف‌های طولانی بنزین سپری می‌کنند.

وضعیت در جایگاه‌های سوخت شهر‌هایی مانند زاهدان، ایرانشهر و خاش نیز این گونه است.

علت اصلی طولانی شدن صف های بنزین در استان مرزی سیستان و بلوچستان کمبود سهمیه بنزین نیست بلکه افزایش قیمت سوخت قاچاق در مرز ایران با پاکستان و افغانستان است و همین مساله انگیزه بسیاری از مالکان خودروها به ویژه قاچاقچیان و خرده فروشان برای دریافت سهمیه سوخت را بیشتر کرده و سبب شده تا برخی سودجویان ساعت ها در انتظار دریافت بنزین در صف بمانند و سهمیه بنزین خود را با بهای ۱۰ برابر برای خروج از کشور بفروشند.

ساعت‌ها انتظار در صف بنزین

یکی از شهروندان زاهدانی  گفت: گاهی برای دریافت چند لیتر بنزین باید ساعت ها  در صف‌های طولانی منتظر بمانیم که با وجود ازدحام جمعیت، مردم از این وضعیت گله‌مند هستند.

وی گفت: برخی معتقدند که قاچاقچیان از دیگر مناطق کشور می‌آیند و از سیستان و بلوچستان سوخت می‌گیرند که این امر توجیه مناسبی برای وضعیت نابسامان صف‌های طولانی سوخت در استان نیست.

 شهروند دیگری افزود : پمپ بنزین ها برای یک سوختگیری مردم را ساعت‌ها منتظر نگه می‌دارد.

وی افزود‌: برخی از رانندگان سوخت اضافه در ظرف هایی که به همراه دارند پرمی کنند و هیچکس با آن‌ها برخورد نمی‌کند؛ از مسئولین می‌خواهیم زودتر فکری برای این وضعیت داشته باشند.

شهروند دیگری درباره ایستادن در صف های طولانی گفت: رانندگان برای سوخت‌گیری از پمپ بنزین راه را برای عابران پیاده به دلیل اشغال شدن پیاده رو ها و ترافیک در میدان  مسدود کرده اند که به همین دلیل برای عابرین پیاده امکان رفت و آمد در پیاده رو نیست از مسئولین امر در مورد این موضوع انتظار پیگیری داریم.

یکی از رانندگان در این زمینه گفت: در روز‌های اخیر بین ۱۰ تا ۱۵ ماشین در صف بنزین بیشتر نبوده و حداقل در مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه توانستم بنزین مورد نیاز را تهیه کنم، اما در طی هفته‌های گذشته  بیش از یک ساعت هم برای زدن بنزین وقت صرف کرده ام. 

وی بیان کرد: مسئولان باید با چاره اندیشی درست در مقابل این جریانات ایستادگی و مقابله کنند.

یکی دیگر از رانندگان در انتظار دریافت سوخت گفت: وضعیت سوخت رسانی به ماشین‌ها در طی روز‌های اخیر بسیار آشفته بود و مردم باید زمان قابل توجهی را در صف‌های طولانی منتظر دریافت سوخت مورد نیاز باشند.

خرج روزانه ام فروش بنزین است

شهروند دیگری در صف بنزین گفت: شغل من مسافرکشی درون شهری است. تقریبا هر روز ۱۵ لیتر بنزین دریافت و با آن تا شب مسافرکشی می‌کردم که البته کارکرد روزانه ام در حد تأمین هزینه سوخت خودرو بود.

وی افزود: با وضعیت کنونی حتی منتظر ماندن در صف بنزین برای شخصی مانند من به صرفه نیست به همین دلیل به جای چرخیدن در خیابان‌های شهر و دنبال مسافر گشتن ترجیح می‌دهم سهمیه بنزین خود را بفروشم.

مشکل اصلی صف های طولانی بنزین کارت‌های سوخت مهاجر است

مدیر روابط عمومی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی منطقه زاهدان در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زاهدان، در این باره  گفت: تا کنون هیچ مشکلی در تأمین سوخت نداشته ایم این در حالی است که با افزایش تقاضا برای بنزین در ماه‌های اخیر سهمیه سوخت استان نیز افزایش یافته است.

محمد کهنسال که دلیل اصلی بالا رفتن تقاضا و طولانی شدن صف‌های بنزین را کارت‌های سوخت مهاجر می‌داند، تصریح کرد: ورود کارت‌های سوخت از سایر استان‌ها به سیستان و بلوچستان که به آن کارت سوخت مهاجر اطلاق می‌شود سبب سوءاستفاده برخی افراد و شلوغی جایگاه‌های سوخت شده است.

وی در خصوص تخلف برخی جایگاه داران مبنی بر فروش آزاد سهمیه سوخت و یا تعطیلی جایگاه‌ها به بهانه نداشتن سوخت اظهار داشت: جایگاه داران نمی‌توانند چنین کاری را انجام دهند چرا که اگر سهمیه دریافتی خود را نفروشند در بازدید هیئت ناظر به عنوان محتکر شناخته می‌شوند.

مدیر روابط عمومی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی منطقه زاهدان افزود: از طرفی هیچ جایگاهی نمی‌تواند ادعا کند مخزن آن خالی است چرا که برای سالم ماندن تأسیسات جایگاه همیشه به حداقل ۲ تا ۵ هزار لیتر بنزین نیاز است.

کهنسال ادامه داد: برخورد با تخلفاتی مانند کم فروشی، احتکار و قاچاق سوخت برعهده دستگاه‌های مربوطه است.

راهکار‌های پیشگیرانه برای جلوگیری از قاچاق سوخت

حمیدیان معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان سیستان و بلوچستان در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زاهدان، از راهکار‌های پیشگیرانه برای جلوگیری از قاچاق سوخت خبر داد و گفت: برگزاری دوره‌های آموزشی برای جایگاه داران، نظارت میدانی از طرف بازرسی کل استان، حذف و انسداد کارت‌های سوخت مهاجر، بازنگری در موضوع ممنوعیت عرضه کارت سوخت در جایگاه‌های استان که مشکلاتی را برای رانندگان و مسافران غیربومی به وجود آورده از جمله راهکار‌های پیشگیرانه در این زمینه است.

حمیدیان تصریح کرد: ارتقای دوربین‌های پایش تصویری جایگاه‌های عرضه سوخت، بازنگری در سامانه جی پی اس ناوگان حمل و نقل عمومی و برون شهری نیز از دیگر اقداماتی است که در این زمینه انجام می‌شود.

وی ادامه داد: از آنجایی که یکی از مصارف اصلی سوخت در این استان مصارف واحد‌های تولیدی، کشاورزی و چاه‌های آب است کارگروهی برای بازدید‌های سرزده از این مناطق تشکیل و اعزام می‌شود.

معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان سیستان و بلوچستان گفت: ساماندهی ناوگان حمل و نقل خودرو‌های سنگین راه سازی یکی دیگر از این اقدامات است چرا که کثرت این دستگاه‌ها در سیستان و بلوچستان با توجه به الگوی تطبیقی با استان‌های دیگر شیبی نامأنوس دارد و بستری برای سوءاستفاده است.

حمیدیان با بیان اینکه مصرف سوخت این خودرو‌ها بسیار زیاد است، ادامه داد: وجود این حجم از خودرو‌های راه سازی با توجه به وضعیت موجود استان در حوزه عمرانی در مقایسه با برخی استان‌های برخوردار، شک برانگیز است.

وی تصریح کرد: نظارت میدانی بر چرخه سوخت با ابعاد صنفی، انتظامی و قضایی پیگیری می‌شود که تیمی متشکل از نمایندگان بازرسی کل استان، تعزیزات حکومتی، بازرسی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی و نیروی انتظامی این کار را انجام می‌دهند.

وی افزود: نظارت بر چرخه سوخت خارج از جایگاه‌های استان در اصناف تولیدی، کشاورزی و مصرف چاه‌های آب توسط این تیم به همراه نماینده دستگاه‌های مربوط به همان صنف انجام خواهد شد.

۶۲ هزار کارت سوخت مهاجر باطل شد

دبیر کمیسیون مبارزه با قاچاق کالا و ارز سیستان و بلوچستان اظهار داشت: تا امروز بالغ بر ۶۲ هزار کارت مهاجر متخلف که سهمیه سوخت آن‌ها خارج از شبکه به فروش می‌رسید توسط مناطق نفتی سیستان و بلوچستان باطل شده است.

محبی با بیان اینکه باطل کردن کارت سوخت اقدامی مقطعی است، ادامه داد: هر چقدر ما در سیستان و بلوچستان کارت مهاجر باطل کنیم مجدد کارت‌های دیگر جایگزین می‌شود بنابراین راهکار اساسی در برخورد با این مشکل بازگشت کارت هوشمند ناوگان به چرخه عرضه سوخت است تا مردم ملزم شوند از کارت هوشمند خود استفاده کنند که مجلس شورای اسلامی نیز این موضوع را به تصویب رساند.

وی ادامه داد: استفاده از ظرفیت نیرو‌های بسیج برای نظارت در جایگاه‌های سوخت در شهر‌هایی مانند خاش و ایرانشهر نیز یکی دیگر از اقدامات مقطعی در این زمینه است که از ورود خودرو‌های قاچاق کننده سوخت به جایگاه‌ها جلوگیری می‌کنند.

دبیر کمیسیون برنامه ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز سیستان و بلوچستان گفت: شرکت نفت نیز موظف شده است از طریق سیستم هوشمند کارت سوخت، کارت‌های مهاجری را که در این استان سوختگیری غیرمتعارف دارند، شناسایی و باطل کند.

تمام جایگاه‌ها باید به پایش تصویری آنلاین متصل شوند

دبیر کمیسیون مبارزه با قاچاق کالا و ارز سیستان و بلوچستان افزود: تجهیز جایگاه‌های سوخت به دوربین‌های آی پی دار یکی از زیرساخت‌های نرم افزاری برای جلوگیری از تخلفات در این زمینه است که پایش تصویری آن را حراست شرکت نفت و استانداری به طور آنلاین انجام خواهند داد.

محبی گفت: مهلت اجرای این طرح از سال ۹۶ به جایگاه‌های سوخت استان ابلاغ شده است و اخیرا بنا به دستور دادستانی با جایگاه‌هایی که به دوربین پایش تصویری مجهز نشوند برخورد جدی خواهد شد.

وی اظهار داشت: بازرسی از جایگاه‌های سوخت توسط تیم متشکل از سازمان صنعت، معدن و تجارت، تعزیرات حکومتی و کمیسیون مبارزه با قاچاق کالا و ارز یکی دیگر از اقدامات مقطعی بود که همزمان با افزایش تقاضای سوخت در شهر‌های استان انجام شد که در این زمینه یک جایگاه سوخت در زاهدان به دلیل اینکه جایگاه را در اختیار بنزین فروشان قرار داده بود متخلف شناخته شد و به طور موقت پلمب شد.

محبی افزود: راه اندازی سامانه تلفنی ۰۹۲۷ برای دریافت گزارشات مردمی از تخلفات جایگاه‌های سوخت نیز یکی دیگر از تدابیر در حال اجراست و تمامی جایگاه داران موظف شدند اطلاعیه‌ای به منظور معرفی این سامانه در جایگاه خود نصب کنند تا مردم در صورت مشاهده تخلفاتی از قبیل: سوختگیری غیرمتعارف و یا عدم عرضه سوخت با آن تماس بگیرند.

معضل قاچاق سوخت چگونه حل می‌شود؟

دبیر کمیسیون مبارزه با قاچاق کالا و ارز سیستان و بلوچستان با بیان اینکه شورای تأمین استان سیستان و بلوچستان نیز در حال تصمیم گیری برای مقابله با شبکه‌های قاچاق سوخت است، تصریح کرد: دادستانی مرکز استان نیز در این زمینه به خوبی ورود کرد که به زودی شاهد اعلام نتایج آن خواهیم بود.

محبی با اشاره به اینکه بالا بردن ریسک قاچاق برای قاچاقچیان از جمله عوامل موثر در مقابله با این معضل است، تصریح کرد: در برخورد با شبکه‌ها و افرادی که کار و حرفه آن‌ها قاچاق سوخت است اتفاقات خوبی به زودی رقم می‌خورد.

وی که معتقد است دو راهکار اساسی برای حل مشکل قاچاق سوخت وجود دارد، تصریح کرد: یک راهکار این است که قیمت سوخت به حدی برسد که دیگر تمایلی برای قاچاق آن وجود نداشته باشد که در شرایط فعلی این راه حل شدنی نیست.

محبی افزود: راهکار دیگر آن است که از مسیر قانونی تقاضای کشور‌های همسایه را پاسخ دهیم در این صورت شبکه قاچاق دیگر نمی‌تواند فعالیت کند چرا که هم نیاز آن‌ها را تأمین کردیم و هم آن‌ها سوختی مطمئن و خالص دریافت می‌کنند.

وی گفت: والی‌ها و مسئولان دولتی و نظامی این کشور‌ها نیز در دیدار‌هایی که با مقامات ایرانی داشتند راغب به بهره مندی از سوخت قانونی ایران هستند چرا که سوخت قاچاق قطعا ناخالصی دارد.

کشف بیش از ۳ میلیون و ۹۵۰ هزار لیترسوخت قاچاق از قاچاقچیان 

سردار محمد قنبری فرمانده انتظامی استان سیستان وبلوچستان در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زاهدان، گفت: با تلاش شبانه روزی مأموران انتظامی سیستان و بلوچستان طی ۴ ماه گذشته بیش از ۳ میلیون و ۹۵۰ هزار لیتر انواع سوخت قاچاق کشف شده است.

سردار محمد قنبری افزود: معضل قاچاق سوخت یکی از معضلات سیستان و بلوچستان است که برای حل آن باید همه دستگاه‌ها و آحاد مردم مشارکت کنند.

وی بیان کرد: مقدار سهمیه سوختی که برای مصرف استان در نظرگرفته شده باید در چرخه صحیح توزیع و مصرف قرار گیرد تا دیگر شاهد صف‌های طویل سوخت نباشیم.

وی گفت: فرماندهی انتظامی استان برای حل معضل سوخت، طرح فراگیری را در دستور کار خود قرار داده که درآن نقش سایر دستگاه‌ها نیز دیده شده که به زودی ارائه می‌شود.

این مقام انتظامی تأکید کرد: پلیس برای برقراری امنیت اقتصادی در کنار همکاری با سایر دستگاه‌ها و مردم، از طرح‌ها و راهکار‌های خلاقانه آن‌ها استقبال می‌کند و برای هم افزایی در این حوزه آمادگی کامل دارد.

فرمانده انتظامی سیستان و بلوچستان در پایان تأکید کرد: مبارزه با قاچاق و ریشه کن کردن این پدیده شوم اقتصادی تنها با پیگیری انتظامی امکان پذیرنیست و برای توفیق پایدار در این حوزه باید فرهنگ سازی شود و همه دستگاه‌ها و آحاد جامعه پای کار بیایند. 

براساس نظر کارشناسان شکل‌گیری بازار غیررسمی فروش در جنب جایگاه‌ها و حتی علاقه برخی قاچاقچیان و افراد بیکار دنبال سود می‌تواند از دلایل حضور زیاد ماشین‌ها در صف‌های دریافت سوخت باشد چرا که با توجه به افزایش قیمت دلار، قیمت سوخت نیز در کشور پاکستان که دارای مشکلاتی در بخش سوخت می‌باشد و قسمتی از نیاز خود را از قاچاق تامین می‌کند، به مراتب بالا رفته و این موضوع می‌تواند عاملی بر افزایش روند قاچاق نیز به شمار آید.

گزارش از عاطفه گنجعلی بنجار