فرآورده‌های پالایشی امسال در بورس انرژی پذیرش می‌شود

سید علی حسینی در گفت‌وگو با خبرنگار بورس خبرگزاری فارس از تمرکز این بازار بر روی پذیرش فرآورده‌های نفتی و به ویژه پالایشگاهی به عنوان هدف اصلی در دوره مالی جدید عنوان کرد و افزود: با توجه به شرایط زمانی امروز و با توجه به محدودیت‌ تحریمی و ارزی، طی امسال در مسیر توسعه‌ای بورس انرژی، پذیرش فرآورده‌های نفتی با تمرکز بر فراورده‌های پالایشگاهی تاکید شده است.

مدیر عامل بورس انرژی افزود: این اقدام اکنون با پذیرش همه فرآورده‌های پالایشگاه‌های آبادان، ستاره خلیج فارس و دو فرآورده جدید پالاشگاه اراک شروع شده که در نهایت به افزایش تعداد پذیرش، رشد حجم عرضه و تقویت تعداد معاملات منتهی خواهد شد.

وی در برابر این پرسش فارس که دلیل حجم پایین معاملات بازار برق در بورس انرژی و عدم توسعه این بازار با وجود پذیرش اغلب نیروگاههای بزرگ کشور چیست؟ پاسخ داد: بازار یک کالا در کنار متغیرهای مختلف به طور حتم منشعب از صنعت آن کالا نیز است، بر این اساس کم حجم بودن این بازار ناشی از مضیقه‌های مالی صنعت بوده که به بورس تسری یافته است.

اگر در گذشته از سازوکارهای بازار برای تعیین قیمت ،فعال کردن بخش خصوصی و صادرات برق حمایت می‌شد، به طور حتم مشکلات امروز در حوزه برق وجود نداشت.

*دلیل خاموشی‌های امروز در صنعت برق

حسینی از پیشرو بودن بورس انرژی در تأمین مالی صنعت برق سخن گفت و افزود: وقتی بر روی ورود فعالان صنعت برق به بازار و تأمین منابع و نقدینگی برای گردش معاملات در بورس یا ارتباط با مصرف کنندگان به طور مستقیم مضیقه ایجاد می‌شود، به طور حتم بر روی تأمین مالی آنها نیز تأثیر گذار است.

اگر در چند سال گذشته وزارت نیرو تکالیف قانونی خود برای توسعه بازار برق در بورس انرژی، تقویت ورود بخش خصوصی به بازار و امکان تأمین مالی برای ساخت نیروگاهها از طریق بازار سرمایه را جدی‌تر می‌گرفت، به طور حتم الان بحث‌های پیرامون قطعی برق وجود نداشت.

به گفته وی دولت از سرمایه‌گذاری مستقیم به طور کل منع شده و تنها راه باقی مانده در این مسیر، کمک و حمایت از بخش خصوصی است و باید از آنها خواست تا در ساخت نیروگاه‌های جدید سرمایه‌گذاری کنند.

مدیر عامل بورس انرژی از فراهم شدن امکان انتشار ابزار گواهی ظرفیت برای نیروگاه‌های برق کشور از طریق بورس انرژی با هدف توسعه تأمین مالی خبر داد و گفت: به لحاظ ظرفیت سازی، ابزار گواهی ظرفیت طراحی و به لحاظ دستور العمل‌های اجرایی، مجوزها و مصوبات شورای عالی بورس و سازمان بورس را دریافت کرده است.

وی افزود: نیروگاه ماهشهر به عنوان اولین نیروگاه برق دولتی هم اکنون گواهی ظرفیت آن در بورس انرژی پذیرش شده منتهی میزان انتشار گواهی باید از سوی متقاضی اعلام شود.

این نیروگاه دولتی از مجموعه شرکت‌های متعلق به هلدینگ مادر تخصصی برق حرارتی است که علاقه‌مندی بسیاری برای ورود به بورس انرژی دارد، ولی سایر بخش‌های وزارت نیرو برای همکاری در این زمینه به کندی حرکت می‌کنند.

*بورس نفت فقط یک تیتر ژورنالیستی نیست

حسینی در برابر این پرسش که آیا برای طرح دوباره راه اندازی بورس نفت برنامه ریزی مدونی اجرا خواهد شد، گفت: همان طور که ملی شدن صنعت نفت و بومی شدن آن در کشور به واقعیت پیوسته ، تقویت بازار متشکل انرژی در کشور توسط نیروهای بومی و ساختار داخلی به واقعیت خواهد پیوست.

به طور معمول برخی کشورها سعی می‌کنند، قبل از هر اقدامی، با برنامه‌ریزی و تدابیر مناسب و در یک وقت مناسب به سراغ حل مسائل کلیدی بروند، اما در ایران بعضاً این روش استفاده نمی‌شود و در بزنگاه تاریخی و زمان خاص به دنبال حل مسئله می‌رویم. به نظر می‌رسد راه اندازی بورس نفت یک واقعیت است که در نهایت انجام خواهد شد.

مدیر عامل بورس انرژی ادامه داد: در قانون کشور کالاهایی که در بورس پذیرفته می‌شوند، از شمول قیمت گذاری خارج می‌شوند. مهم‌ترین مزیت این بازار در حال حاضر فراهم کردن امکان حضور بخش خصوصی البته با ضوابط بورس که به دنبال شفافیت و رقابت است برای استفاده از فرصت‌های بازار است.

به باور وی فرصت‌های بازار برای هر شرکت یا صنعت دائمی نیست. اگر این اقبال در بخشی از صنایع و بازارها وجود دارد، باید حاکمیت و دولت این شرایط را برای همه فعالان بخش خصوصی فراهم کند تا از فرصت‌های بازار استفاده کنند.

فرصت بازار فقط به معنای کسب سود نیست، بلکه تقویت نیروی انسانی و شناخت بازار بین الملل و برند سازی را نیز در بر می‌گیرد.

وی گفت: در حوزه اقتصادی دولت باید کمک کند تا بخش خصوصی در عرصه‌های فراتر از بخش‌های محلی خود را تقویت کند تا بازوهای رشد اقتصادی کشور شوند. بسیاری از کشورها با شرکت‌های چند ملیتی آنها شناخته می‌شوند به طور مثال وزیر انرژی فرانسه به اندازه شناخته شدن مدیر عامل توتال و شل شناخته شده نیست.

این فرایند به عنوان یک سازمان شناخته می‌شود و امروز مدیران کشور بر حسب اتفاق متوجه توسعه بازوهای اجرایی با هدف تقویت منافذ اقتصادی شده‌اند.

مدیر عامل بورس انرژی با بیان اینکه بخشی از زیر ساخت‌های بورس نفت مربوط به بازار سرمایه است، گفت: به نظر می‌رسد امروزه این زیر ساخت‌ها در بازار سرمایه فراهم شده است.در حال حاضر تکنولوژی عرضه اولیه سهام شرکت‌های مختلف موجود است و در بورس انرژی نیز این ظرفیت وجود دارد.

مسایلی مربوط به حمل ونقل کالا و یا نقل و انتقال پول در مباحث تسویه بانکی نسبت به این مسئله که عرضه نفت در بورس انرژی صورت بگیرد یا نگیرد، همواره متغیرهایی هستند که وجود داشته و بنابراین عامل تأثیر گذار در شرایط فعلی نیستند.

*بورس بهترین ظرفیت در شرایط تحریمی است

حسینی در برابر اینکه در شرایط تحریم به معنای فضای غیر شفاف چگونه می‌توان از بورس انرژی به عنوان مظهر شفافیت کمک گرفت، پاسخ داد:در بورس انرژی به لحاظ قانونی افشای اطلاعات خریداران جرم است. برخی معتقدند در شرایط تحریمی است از بورس به معنای شفافیت نمی‌توان بهره برد، اما باید دانست در این بازار علاوه بر حفظ حریم خصوصی خریدار ، امکان دسترسی برای همه خریداران فراهم بوده  و فرایند شفاف رقابت برای همه ارکان تصمیم گیری و محققان دانشگاهی که این کالا با چه میزانی عرضه و با چه تعداد عرضه کننده‌ای روبرو است فراهم می‌شود، در حالی که در سیستم‌های غیر بورسی این موضوع وجود ندارد.

وی ادامه داد: طی یکسال اخیر بورس Dubai Mercantile Exchange Limited (DME) دبی در منطقه خاورمیانه میزبان عرضه نفت خام بصره عراق از طریق شرکت بازرگانی سومو بوده است. قیمت‌هایی که در آنجا معامله می‌شود، بیشتر از نرخ رسمی به عنوان پایه مذاکرات بوده که به نفع فروشنده است. این در حالی است که به تازگی آرامکو عربستان اعلام کرده که قیمت‌های معاملاتی بورس دبی را به عنوان مظنه‌های رقابتی در بورس آسیا انتخاب می‌کند.

حسینی درباره نحوه رقابت بر سر نرخ پایه کالاهای دولتی به عنوان یک رانت همیشگی برای برخی کالاهای خاص از جمله منومر استایرن گفت: قیمت پایه بر اساس نرخ دولتی است و نرخ رسمی همه جا وجود دارد، اما رقابت بر روی یک پرمیوم مشخصی انجام می‌شود .

به گفته وی، Osb همان قیمت پایه است که مثلاً در بورس‌های خارجی بالاتر از این نرخ را نشان می‌دهد. این یعنی نفع عرضه کننده و پول بجای ورود در رانت خواری و سفته بازی، مستقیم وارد تولید می‌شود.

به گفته وی، روش‌هایی که در دنیا وضع می‌شود، همگی قراردادی است و با ضعف همراه هستند اما در مقایسه می‌توان به سمت روش‌هایی که اغلب پذیرفته شده و جهان شمول است حرکت کرد و امکان رانت و فساد و یا لطمه‌هایی که از ضعف آگهی و ساختار می‌بینیم را به حداقل رساند.

با درج قیمت بر روی تابلو معاملات، امکان تبادل نظر برای همه وجود دارد اما در مذاکره فقط یک محیط بسته وجود دارد.باید از روش‌های کاراتر استفاده کرد که مزیت اصلی آن جلوگیری از فساد است.

مدیر عامل بورس انرژی با تاکید بر تداوم توسعه و پیشرفت بورس انرژی ، به معاملات روزانه ۶۰ میلیارد تومانی در این بازار و گرایش بخش‌های دولتی به سمت این بازار سخن گفت و افزود: پالایشگاه آبادان یک واحد دولتی است، اما با استراتژی که تبیین شده  در حال عرضه به دنبال عرضه کالا در بورس انرژی است.

وی درباره این پرسش که چرا همچنان علاقه برای قاچاق با وجود تمایل به شفافیت و بهره گیری از توان بورس وجود دارد،گفت: وقتی بنزین با یارانه زیاد تخصیص داده شود انگیزه قاچاق نیز زیاد می‌شود اما وقتی این قیمت‌ها رقابتی شود انگیزه قاچاق بطور حتم کاهش می‌یابد. مزایای ظهور و بروز بورس در این میان، ایجاد رقابت و شفافیت و شکل دادن رفتار مصرف کننده و خریدار و کارگزار بر روی یک قیمت است.