قیمت لجام گسیخته خشکبار و کسادی بازار آجیل فروشان اصفهانی

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرگزاری تسنیم از اصفهان، در سراسر دنیا، پسته ایرانی به لحاظ طعم و کیفیت در بازارهای جهانی مشتریان بسیاری دارد و ایران بخش عمده‌ای از تقاضای پسته در جهان را تأمین می‌کند، اما در سال‌های اخیر عوامل گوناگونی مانند رقبای جدید، کاهش تولید و افزایش قیمت با تأثیرپذیری از نوسانات نرخ دلار این محصول صادراتی را دستخوش فراز و نشیب‌های بسیاری کرده به نحوی که طی سال ۹۵ از رتبه نخست صادرکننده پسته به جایگاه دوم رسیده است.

از سالیان کهن نام پسته با ایران عجین شده و از مهم‌ترین اقلام صادراتی کشورمان است که نقش آن در گسترش درآمدهای ارزی کشورمان غیرقابل انکار است، اما این محصول در چند سال گذشته افزایش قیمت‌های قابل توجهی را پشت‌سر گذاشته و در برخی اوقات آجیل و خشکبار را به کالا لوکس تبدیل کرده است و امسال نیز نوسانات نرخ دلار بهانه را به دست سودجویان برای افزایش قیمت داده تا جایی که مغازه‌داران نیز برای خرید اجناس خود با مشکل رو به رو هستند.

هر چند طعم و کیفیت پسته ایرانی در جهان شناخته شده و قیمت این کالای لوکس در داخل کشورمان تابع بازار جهانی است اما با افزایش نرخ این محصول از سال گذشته در بازاهای جهانی و افزایش نرخ ارز، بهای آن در بازار داخلی نیز با افزایش یکباره ۱۰۰ درصدی مواجه گردیده، بنابراین زمانی که قیمت بازارهای جهانی افزایش داشته باشد، در کنار اینکه قیمت دلار هم داخل بازار ایران دستخوش تغییر شده، این کالا روند نوسان قیمت را تجربه می‌کند، هرچند تولید پسته امسال کمتر از سال‌ گذشته بوده است.

در همین راستا با حسین جوانی عضو هیئت رئیسه اتحادیه آجیل و خشکبار اصفهان گفت‌وگویی کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

تسنیم:دلیل اُفت رتبه ایران در صادرات پسته چیست؟

جوانی: ایران نخستین تولیدکننده پسته با کیفیت و مرغوب در دنیا شناخته شده و اکنون حدود ۹۰ تا ۹۳ درصد پسته کشورمان به خارج از کشور صادر می‌شود و مصرف داخلی آن فقط ۱۰ درصد است و طی ماه‌های اخیر که دلار دستخوش نوسانات افزایشی گردیده افرادی که دستی در این کار دارند به سمت صادرات بیشتر گرایش داشته‌اند.

تسنیم:تأثیر نوسان نرخ ارز و بی‌ثباتی بازار بر صادرات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

جوانی: طی سالیان طولانی به دلیل ارزآوری بسیار بالا ایران صادرکننده محصول پسته به بسیاری از کشورهای جهان بوده و این امر مختص چند سال اخیر نیست و اکنون هم با وجود کاهش تولیدات داخلی حدود ۹۰ درصد آن صادر می‌شود اما در حال حاضر ۷۰ درصد گرانی قیمت پسته در بازار داخل به دلیل صادرات است.

تسنیم:به اعتقاد شما ریشه اصلی گرانی ۱۰۰ درصدی نرخ پسته طی چند ماه اخیر در بازارهای داخلی چیست؟

جوانی: افزایش ۲ برابری نرخ پسته بعد از اوایل اردیبهشت تاکنون فقط به دلیل گرانی ناگهانی نرخ دلار نیست بلکه طی سال جاری تولید این محصول در کشورمان از ۱۰۰ هزار تن در سال گذشته به ۵۰ هزار تن رسیده و امسال حدود یک چهارم تا یک پنجم تولیدات داشته‌ایم.

تسنیم:چرا طی سال جاری تولیدات محصول پسته در کشورمان به نصف رسیده است؟

جوانی: از نخستین روز امسال تا ۱۶ فروردین ماه با گرم شدن هوای استان اصفهان شکوفه‌های درختان زودتر از موعد گشوده شدند و از نیمه دوم فروردین تا اردیبهشت با ورود موج شدید سرما به استان بسیاری از درختان دچار سرمازدگی شدند و تولیدات امسال نسبت به سال گذشته با کاهش بسیار چشمگیری مواجه شد.

برداشت محصول پسته از اواسط شهریور ماه آغاز می‌شود اما از ابتدای سال با شرایط آب و هوایی میزان تولیدات هر استانی کامل مشخص است و همین برداشت‌ها و تولیدات از همان ابتدا قیمت‌ها را تعیین می‌کند.

هر ساله با شرایط مناسب و نامطلوب جوی هوا در فروردین و اردیبهشت قیمت تمام محصولات خشکبار تعیین می‌شود و امسال هم با کاهش یک پنجم محصول پسته نرخ‌ها از چند ماه گذشته رو به افزایش بوده است.

امسال با تغییر ناگهانی جوی هوا در ماه‌های ابتدای سال ۵۰ تا ۶۰ درصد از محصولات کشاورزان کشاورزان اصفهانی از بین رفت.

تسنیم:با افزایش ۱۰۰ درصدی نرخ پسته در بازار داخلی هم اکنون این محصول در بازارهای اصفهان با چه قیمت‌های عرضه می‌شود؟

جوانی: در حال حاضر عمده‌فروشان پسته نوع اکبری را با بهای ۱۰۵ هزار تومان خریداری کرده و با احتساب سود خرده‌ فروشان آن را با قیمت ۱۲۰ هزار تومان می‌فروشند.

اکنون در خرده‌فروشی‌های شهر اصفهان پسته فندوقی بسیار ریز ۷۵ هزار تومان، پسته احمد آقایی ۸۵ تا ۹۵ هزار تومان و پسته اکبری هم بنا بر کیفیت ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شده است.

تسنیم:آیا افزایش ناگهانی نرخ دلار طی ماه‌های گذشته فقط بر قیمت پسته تاثیرگذار بوده یا محصولات دیگر خشکبار هم دستخوش این گرانی شده‌‌اند؟

جوانی: قیمت دلار ۳۰۰۰ تا ۳۵۰۰ تومان بود اما با نوسانات بسیار شدید طی چند ماه به ۷۰۰۰ تا ۸۰۰۰ هزار تومان یعنی بیش از ۲ برابر افزایش یافت و در این مدت نه تنها قیمت پسته بیش از ۱۰۰ درصد سیر صعودی داشته بلکه بسیاری از محصولات وارداتی مانند تخمه کدو مرمری، کدو گوشتی، مغز بادام آمریکایی هم با رشد ۱۰۰ درصدی روبه‌رو شده‌اند.

تسنیم:چرا بسیاری از محصولات خشکبار در بازار اصفهان با نوسانات شدید قیمتی قیمت‌گذاری شده است؟

جوانی: با نوسانات نرخ دلار طی ماه‌های اخیر بسیاری از اقلام اساسی مردم با فراز و نشیب‌های قیمتی بسیاری روبه‌رو شد در این چند ماه بسیاری از فروشندگان و خرده‌فروشان محصولات خشکبار را با قیمت‌های متفاوت خریداری کرده‌اند و مغازه‌دارانی که با بهای مناسب کالاهای خود را خریداری کردند می‌توانند با نرخ مناسب خشکبارها را بفروشند اما آنهایی که با قیمت دلار فعلی محصول را خریدند باید به قیمت ارز روز فروش داشته باشند.

تسنیم:چند درصد از محصولات خشکبار وارداتی است؟

جوانی: در سال‌های گذشته شاید تنها ۲۰ درصد از آجیل موجود در بازار وارداتی بوده ولی متاسفانه از سال گذشته ۹۰ درصد آجیل موجود در بازار وارداتی است. خیلی از این اقلام با کیفیت بسیار خوبی در کشور خودمان وارد می‌شود و کسی فکر واردات آنها را نداشت.

تنها اقلامی از خشکبار و آجیل که به کشور ما در این مدت وارد نشده، پسته بوده و این برای کشوری که می‌تواند همه آن‌ها در داخل تولید کند یک فاجعه است.

ما در کنار اجناس وارداتی جنس ایرانی هم وجود دارد که بر این‌ اساس برخی از آجیل‌ها مانند تخمه گل آفتاب گردان و تخمه کدو هم جنس وارداتی و هم ایرانی آن در بازار است.

تخمه کدو مرمری هم جنس ایرانی و وارداتی آن در بازار موجود است اما کشت این تخمه در ایران کم شده و بیشتر آن از جنس خارجی است، بسیاری از این نوع تخمه از مبادی غیر رسمی و قاچاق وارد کشور می‌شود.

تسنیم:به نظر شما آیا آزادسازی قیمت‌ محصولات خشکبار تاثیری بر ثبات بازار دارد؟

جوانی: محصول خشکبار به غیر از بادام هندی به دلیل نبود کشت مشابه داخلی آن باید نرخ آن آزاد باشد اما مابقی محصولات اعم از تخم آفتابگردان، فندوق خام، بادام و مغزیجات آنها نباید وارد کشور شوند و ورود این کالاها بیشتر از مبادی غیرمجاز و قاچاق است.

از ابتدای امسال و حتی سال گذشته نرخ بادام هندی یا سیر صعودی روبه‌رو بوده و در حال حاضر عمده‌فروشان این کالا را با بهای ۱۰۰ هزار تومان خریداری می‌کنند و با احتساب سود در خرده‌فروشان ۱۱۰، ۱۱۵ و ۱۲۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شده است.

کاهش تولید و ممنوعیت واردات آجیل و خشکبار خارجی از جمله عوامل افزایش قیمت انواع آجیل نسبت به سال گذشته در بازار اصفهان است نرخ آجیل بسته به عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، برخی از اقلام آجیل که از خارج وارد می‌شوند و در کشور به عنوان کالای قاچاق شناخته شده‌اند افزایش قیمت بالایی داشته‌اند.

تسنیم:با شرایط فعلی و رکود اقتصادی بر کشور قدرت خرید مردم را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

جوانی: امسال رکود زیادی در کشور حاکم شده و به زبان ساده مردم پولی برای خرید آجیل ندارند بسیاری از اقشار جامعه به دلیل توان مالی پایین قادر به خرید آجیل نیستند، امسال نسبت به سال‌های گذشته مردم از لحاظ قدرت خرید در مضیقه بوده و هستند، چرا که قدرت خرید شهروندان اصفهانی در مجموع سال چندین برابر کاهش یافته است.