اشتغال‌زایی با مروارید سبز

آرمان: سال گذشته بیش از ۱۰۰‌هزارتن زیتون در کشور تولید شده است. این محصول در اقتصاد یک کشور و مناطق کشت آن تاثیر بسزایی دارد علاوه بر سود مصرف داخلی کشور، سود بالایی در واردات و صادرات این محصول نیز وجود دارد.
این موضوع علاقه سرمایه‌گذاران را به تولید و کشت این محصول بالا می‌برد. علاوه بر این درخت زیتون از جمله درختان همیشه سبز است و در مقابل کم‌آبی مقاومت بالایی دارد و حتی در خاک‌های ریگی و میان سنگ‌ها نیز رشد می‌کند.   زیتون یک محصول مصرفی قدیمی است که انسان از میوه و روغن آن در مصارف مختلف و مهم درمانی بهره‌مند شده و حتی از چوب آن در نجاری نیز استفاده کرده است. منشأ زیتون را اغلب سوریه و گسترش آن را در طول و عرض مدیترانه می‌دانند. زیتون بعد‌ها به اروپا منتقل شده و گفته می‌شود در حوزه مدیترانه تمدن‌های زیادی در طول تاریخ به‌صورت متناوب در کشت و انتشار آن شریک و جا‌نشین یکدیگر بوده‌اند، همچون رومیان، عبری‌ها، یونانی‌ها، عرب‌ها، فرانسوی‌ها و…
رکود بازار زیتون داخلی با قاچاق
این روز‌ها مقادیر متغیری بین دو‌هزار تا چهار‌هزار تن برای میزان قاچاق زیتون به کشور عنوان می‌شود. رئیس شورای ملی زیتون ایران در این‌باره، گفت: پیش‌بینی می‌شود تولید زیتون در سال‌جاری با ۱۵ درصد افزایش از ۹۵ به ۱۱۰ هزار تن برسد. به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از اقتصاد آنلاین، مهدی عباسی شرایط باغات زیتون کشور را مناسب ارزیابی کرد و افزود: درختان زیتون دیرتر از سایر درختان گل می‌دهند و این امر موجب شده برخلاف سایر درختان میوه آسیب کمتری از سرما و تغییرات آب‌و‌هوایی در سال جاری ببینند. ۲۰‌درصد از زیتون‌های تولیدی در کشور را روغنی است و با افزایش قاچاق، بازار زیتون تولید داخل وارد رکود شده و تولیدکنندگان در شرایط خوبی قرار ندارند. بیشتر این روغن‌ها غیربهداشتی بوده و مناسب برای مصارف خوراکی نیستند. مرز‌های غربی کشور مهم‌ترین مسیر واردات زیتون و روغن‌های زیتون قاچاق است. متاسفانه راهی برای تشخیص زیتون و روغن زیتون قاچاق با زیتون و روغن‌هایی که از مبادی رسمی وارد می‌شود، برای مصرف‌کننده وجود ندارد و باید برای آن فکری شود. عباسی همچنین فروش فله‌ای و عدم برندسازی در حوزه تولید زیتون را از دیگر عوامل دخیل در نابسامانی بازار داخلی این محصول دانست.
کنترل آفت باغ‌های زیتون
در حال حاضر سطح زیر کشت زیتون در کشور بیش از ۸۶‌هزار هکتار است که از این میزان حدود ۵۵‌هزار هکتار بارور شده و در سال گذشته بیش از ۱۰۰‌هزار تن زیتون در ایران تولید شده است. به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از ایسنا، احمد مستخدمی درباره آخرین گزارش وضعیت زیتون در ایران گفته است که استان‌های زنجان، قزوین و گیلان مرکز اصلی تولید این محصول بوده و بیشترین سطح و تولید را به خود اختصاص داده‌اند. آفت از سال ۱۳۸۳ و بر اثر واردات بی‌رویه میوه زیتون از کشور‌های همسایه به کشور راه یافته و کانون اصلی پراکنش آن مناطق سه‌گانه زیتون‌خیز کشور در استان‌های فوق و البته کمی هم در استان گلستان است. در حال حاضر حدود ۲۰‌هزار هکتار از باغ‌های زیتون این سه استان آلوده به مگس زیتون بوده و همه‌ساله در آن ردیابی، پایش و مبارزه صورت می‌گیرد. دفتر طرح زیتون نیز به‌عنوان متولی بخش زیتون چندین جلسه در معاونت باغبانی جهت دریافت اطلاعات مربوط به ردیابی و پایش آفت در استان‌های هدف و همچنین هماهنگی و برنامه‌ریزی بهتر در خصوص هدایت عملیات اصلاحی باغات زیتون به منظور کنترل موثر این آفت در سال زراعی جاری برگزار کرده است. بهره‌برداران بخش زیتون می‌دانند که خسارت این آفت تحت پوشش بیمه کشاورزی قرار نمی‌گیرد و مگس زیتون یک آفت همگانی است که دولت عملیات ردیابی و پیش‌آگاهی را برای مبارزه با این آفت بر عهده دارد، ولی مبارزه اصلی با آفت به‌عهده باغداران زیتون‌کار است.
افزایش ۲برابری مصرف روغن زیتو ن. روغن زیتون اکسیر سلامتی است و مصرف این محصول در پیشگیری از انواع بیماری‌ها بسیار موثر است. طی حدود هشت سال گذشته سرانه مصرف روغن زیتون در کشور به ۲۵۰ گرم افزایش پیدا کرده است. در این‌باره عضو شورای ملی زیتون ایران گفت: مصرف روغن زیتون در پیشگیری از انواع بیماری‌ها بسیار موثر است. نادر جلالت در برنامه روی خط اقتصاد رادیو اقتصاد گفت: سرانه مصرف ۱۳۰گرمی روغن زیتون طی حدود ۹ سال گذشته در ایران امروز به رقم ۲۵۰ گرم رسیده است. افزایش قیمت روغن زیتون مصرف این کالای ارزشمند را به‌شدت در جامعه کاهش می‌دهد. روغن زیتون کالای لوکس و تجملی نیست، برنامه‌ریزی و سیاستگذاری‌ها در سطح کلان کشور باید به‌نحوی باشد که مصرف این کالا در جامعه هر روز نسبت به گذشته افزایش داشته باشد. افزایش سرانه مصرف روغن زیتون در ارتقای اقتصاد سلامت خانواده بسیار تاثیرگذار است و باید به بحث فرهنگسازی و آموزش در جامعه توجهی ویژه شود. ۳۸ کارخانه روغن‌کشی در کشور وجود دارد که این واحد‌ها بیشتر از دو تا سه ماه در طول سال فعالیت ندارند. کشت زیتون دنیا ۱۱‌میلیون هکتار است که سالانه از این باغات سه‌میلیون و ۳۰۰‌هزار تن روغن زیتون و دو‌میلیون و ۶۰۰‌هزار تن زیتون کنسروی تولید می‌شود. سطح زیرکشت زیتون در ایران ۱۰۳‌هزار هکتار است که سالانه از این باغات، سه تا چهار‌هزار تن روغن و ۷۰‌هزار تن کنسرو زیتون تولید و به بازار مصرف عرضه می‌شود که بین این دو هیچ‌گونه تعادل و همخوانی وجود ندارد. در حال حاضر میزان تولید زیتون کنسروی در کشور بیش از روغن زیتون است، از این رو ضرورت دارد با توجه به نقش‌آفرینی روغن زیتون در سلامت جامعه برنامه‌ریزی‌ها و حمایت بیشتر به سمت تولید این کالای سودمند معطوف شود.
اشتغال‌زایی با کشت زیتون
از ۲۴ سال گذشته توسعه صنعتی زیتون در کشور آغاز شده و تحولات خوبی در بخش خصوصی نیز صورت گرفته است. در گذشته کشاورزان از زمان برداشت زیتون و نوع حمل آن برای فراوری بی اطلاع بودند، اما هم‌اکنون کارخانه‌داران فراوری زیتون با باغداران ارتباط خوبی دارند و براساس رقم زیتون، به آنان اطلاع زمان برداشت و فراوری را می‌دهند. زیتون را می‌توان در مناطقی که دارای خاک‌های شنی هستند، کاشت و آن را با خاک‌های حاصلخیز ادغام کرد و با هزینه‌کرد پایین خاک غیرقابل کشت را به خاک حاصلخیز تبدیل کرد. جهانگیر عرب، کارشناس زیتون در برنامه بارکد شبکه ایران‌کالا با بیان اینکه محصول زیتون از نظر اقتصادی، قابلیت سرمایه‌گذاری و سودآوری مناسبی دارد، افزود: فردی با داشتن ۵/۲ هکتار باغ زیتون و با هزینه‌کرد حدود ۵۰ تا ۶۰ میلیون، می‌تواند یک شغل مولد و پایدار ایجاد کند. ایجاد یک شغل در صنایع دیگر به ۳۰۰ تا ۴۰۰‌میلیون سرمایه‌گذاری نیاز دارد، در حالی که در ۵/۲ هکتار باغ زیتون در یک سال بر مبنای علمی می‌توان حداقل ۲۰ تن زیتون برداشت کرد. وی در خصوص میزان مصرف آب این محصول با تاکید به اینکه افزایش بهره‌وری در آب میان توسعه زیتون را افزایش می‌دهد، گفت: در یک مترمکعب آب، سه کیلو زیتون برداشت می‌شود و فروش هر کیلو زیتون برای کشاورز در بازار برابر با ۷۵۰۰ تومان است، البته در حال حاضر در کشور محصولاتی تولید می‌شود که حداقل درآمد را با میزان مصرف آب ندارد. او با بیان اینکه در بخش زنجیره تولید گام‌های زیادی از دنیا عقب نیستیم، گفت: ۳۵‌هزار خانوار در کشور وجود دارد که از طریق زیتون ارتزاق می‌کند. این به معنی آن است که متوسط سرانه هر خانواری ۵/۲ تا سه هکتار باغ زیتون است؛ در این میان ۳۲ کارخانه فراوری و ۸۰ کارخانه مرتبط با شورکردن و بسته‌بندی این محصولات نیز وجود دارد. سرانه برداشت در کشور کم است و سطح زیادی از باغات ما قدیمی و سنتی است. همین مساله سبب شده تا میزان برداشت کاهش یابد.