عاقبت معاونت اقتصادی که ظریف احیا کرد چه شد؟/ بازارهایی که از دست ایران رفت!

گروه سیاسی جهان نیوز، امیر حمزه نژاد: در انتخابات سال ۹۶ «محمد باقر قالیباف» کاندیدای ریاست جمهوری یکی از برنامه‌های خود را توجه به تجارت بین الملل عنوان کرد.

وی با ابراز تأسف از اینکه تاکنون تجارت و اقتصاد در ساختار وزارت امور خارجه اهمیت چندانی نداشته و وظیفه خود در راستای کمک به تقویت حوزه اقتصاد و پیدا کردن بازار بین المللی برای کالاهای ایرانی را به‌طور جدی در دستور کار قرار نداده است، گفت: «واقعیت این است که برای تولیدات محصولات کشاورزی، صنعتی و خدماتی باید بازار بین المللی پیدا کرد تا امکان فعال شدن تمام ظرفیت‌های عظیم داخلی به کار گرفته شود و از این طریق می‌توان حرکت مؤثر و زودبازدهی را در رفع معضل بیکاری در کشور صورت داد، بدون آنکه نیاز به سرمایه‌گذاری‌های هنگفت باشد.»

قالیباف اشاره کرد: «دیپلماسی باید در خدمت اقتصاد کشور باشد و این مهم نیاز به تغییر ساختار وزارت خارجه دارد از این رو طرح تشکیل وزارت خارجه و گسترش تجارت بین الملل از اولویت‌های دولت من در صورت پیروزی است.»

پس از برگزاری انتخابات و پیروزی «حسن روحانی»، «محمد جواد ظریف» در قامت وزیر خارجه ایران از مجلس دوباره رای اعتماد گرفت. وی یکی از برنامه‌های خود برای آینده وزارتخانه‌اش را توسعه اقتصاد بین الملل عنوان کرد.

ظریف در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو سیما برنامه ویژه‌ وزارت خارجه کشورمان را افزایش ارتباطات و مناسبات اقتصادی عنوان کرد و اعلام کرد که معاونت اقتصادی در وزارت امور خارجه احیا می‌شود. این صحبت‌های ظریف در حالی بود که تا همین چند سال گذشته هم معاونت اقتصادی در وزارت امور خارجه فعال بود و خدماتی‌ به بازرگانان و فعالان اقتصادی بین‌المللی ارائه می‌داد، اما این معاونت برای مدتی تعطیل شد و دوباره احیا ‌شد.

معاونتی که به نظر می رسد می تواند دوباره قلب تپنده اقتصاد ایران را تند کند. در این راستا بازارهای بین المللی فراوانی در گوشه و اطراف جهان و بخصوص در کشورهای همجوار وجود دارد که دیپلماسی اقتصادی می‌تواند در گشایش آن بسیار موثر افتد. موضوعی که کشورهای دیگر از جمله چین و ترکیه بسیار بر روی آن سرمایه گذاری کرده اند و با دیپلماسی اقتصادی به بازار سازی برای کشورهای خود می پردازند و یکی از عوامل موفقیت این کشورها در امر اقتصاده همین موضوع است. تا جایی این موضوع برای این کشورها اهمیت دارد که سفرای چین و ترکیه درواقع خود به عنوان یک بازاریاب مجرب فعالیت عمده ای در زمینه بازاریابی و بازارسازی برای اقتصاد کشور خود انجام می دهند.

احیای دوباره معاونت اقتصادی وزارت خارجه نوید بخش همین موضوع برای کشورمان بود. در سال حمایت از کالای ایرانی نیز بیشترین خدمت رسانی که وزارتخارجه می تواند برای کشورمان انجام دهد، گسترش بازارهای بین المللی برای ایران است.

در این حیطه البته کم کاری هایی انجام شده یا اینکه می توان گفت این تلاش ها با توجه به حضور و تلاش فعال رقبا اثرگذار نبوده است. حتی در این زمینه تحولات منطقه ای نیز به یاری کشورمان آمدند و می توانستند برای منافع کشورمان مفید باشند. مثلا در سال گذشته بحران میان عربستان و قطر که به آچمز شدن و محاصره اقتصادی قطر توسط کشورهای عربی منجر شد، فرصتی بود که ایران بخشی از اقتصاد و بازار این کشور را در اختیار بگیرد. چه اینکه مقامات این کشور از کمک ایران که تنها راه ارتباطی این کشور بود سخن گفتند.

اما فعالان اقتصادی می گویند که این فرصت را ایران هدر داده و کشور ترکیه با اقتصاد و رایزنی دیپلماتیک بالا توانست این بازار را از آن خود کند. مورد مشابهی هم برای روسیه در زمانی که اروپا این کشور را تحریم کرد بوجود آمد که متاسفانه سیاست خارجی کشورمان متمرکز روی آمریکایی بود که با بدعهدی از برجام خارج شد.

به هر جهت بازاریابی بین المللی یکی از مواردی است که در حوزه دیپلماسی می تواند بسیار مورد توجه قرار بگیرد. بسیاری بر این باورند که با وجود اینکه برجام نتوانسته نیاز اقتصادی کشور را برآورده سازد، بازاریابی بین المللی و استفاده از توان اقتصادی داخلی کشورمان می تواند جایگزین خوبی برای برجام باشد. کاری که از قبل باید انجام می شد و ابزار فشار آمریکا یعنی تحریم ها را می توانست از اثر بیندازد. اقتصاد ایران با توجه به ظرفیت‌های بالقوه ای که دارد می تواند بسیار شکوفا شود و این موضوع در حد شعار نیست و وزارتخارجه در این حوزه می تواند اثرگذاری بسیار مثبت خود را نشان دهد.