از بی کیفیتی تا غربزدگی/ وقتی کالای ایرانی نیازمند حمایت مردم و مسئولان است

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان؛  در بحث حمایت از کالای ایرانی یک سوال اساسی مطرح است و آن این است که «  آیا جامعه ایرانی به خرید کالای داخلی رغبت دارد؟ »

به اعتقاد بسیاری از استادان دانشگاهی و کارشناسان مسائل اقتصادی چرخ صنعت در کشور تنها با افزایش تولید خواهد چرخید؛  طبیعی است  افزایش تولید، مستلزم سیاست‌های حمایتی مسئولان است اما در این میان نباید نقش  جامعه را در  خرید کالای ایرانی نادیده گرفت؛ جامعه ای که در برابرش  بازاری مملو از اجناس متنوع خارجی  قرار گرفته است.

رهبر معظم انقلاب در بهمن ماه سال ۹۳ با اشاره به عرضه کالای لوکس خارجی در کشور فرمودند: «محصولات داخلی را مردم مصرف کنند؛ نروند دنبال این نشانه‌ها. حالا مُد شده است بگویند «بِرَند» است، بِرَند فلان؛ بِرَند چیست!؟ بروید سراغ مصرف تولیدات داخلی. آن چیز‌هایی که مشابه داخلی دارد، متعصّبانه و با تعصب تمام، ملّت ایران، خارجیِ آن را مصرف نکنند.»

دلیل اصلی انتخاب کالای خارجی غربزدگی است 

مشاهده می‌شود در بسیاری از موارد یک کالای خارجی که کیفیت چندانی هم ندارد به کالای ایرانی ترجیح داده می‌شود؛ علت این امر چیست؟ آیا کیفیت پایین برخی کالا‌های داخلی نظر مردم را نسبت به کالای ایرانی منفی کرده است؟ آیا انتخاب کالای خارجی ناشی از بی کیفیتی کالای ایرانی است یا مدگرایی هم در این زمینه اثر داشته است؟ 

جواب این سوال را از ابراهیم فیاض جامعه شناس و استاد دانشگاه تهران جویا شدیم؛ فیاض مهم‌ترین دلیل عدم استقبال برخی افراد از کالای ایرانی را غربگرایی می‌داند و می‌گوید اگرچه در هنگام انتخاب یک کالا به کیفیت آن هم توجه می‌شود، ولی دلیل اصلی انتخاب یک کالای خارجی در کشور ما غربگرایی است.

فیاض با اشاره به اینکه در طول تاریخ همیشه درباریان، اشراف و مسئولان در ابتدا به غربگرایی روی آورده اند گفت: از دوره‌ای که اشراف با غرب روبه رو شدند خیال کردند اگر مانند آن‌ها لباس بپوشند یا مانند آن‌ها از وسایل زندگی مدرن استفاده کنند غربی می‌شوند؛ غربی شدن را هم متمدن شدن می‌دانستند.

ترجیح کالای خارجی چیز جدیدی نیست؛  تمایل به سمت کالای خارجی از زمان قاجار وجود داشته است و این دقیقا مسیری است که ابتدا از سوی اشراف و درباریان آن زمان شروع شد.

دانشگاه یک کشور غرب زده خلاق نیست

فیاض با بیان اینکه تمایل به اجناس خارجی تنها یک جنبه از غربگرایی است گفت: غربگرایی ابعاد متفاوتی دارد؛ هم در بازار می توان شاهد آن بود و هم در دانشگاه، در یک کشور غرب زده، دانشگاه‌ها دیگر خلاق نیستند، دانشگاه فقط به ترجمه اهمیت می‌دهد و خبری از تالیف نیست.

دانشگاه‌های کشور هم متاسفانه وضع درستی ندارند؛ وقتی می‌گوییم با غربزدگی مواجه ایم علاوه بر بازار و ترجیح کالای خارجی، در دانشگاه هم به جای تالیف شاهد ترجمه مقالات ضعیف خارجی هستیم.

این استاد دانشگاه با اشاره به خطر غربزدگی در دانشگاه‌ها گفت: به اعتقاد من دانشگاه‌ها امروز نسبت به پیش از انقلاب بیشتر با غرب زدگی مواجه هستند؛ شاخص هم این است که کتب دانشگاهی چندانی تالیف نمی‌شود، امروز دانشگاه از اساتید مقاله ISI می‌خواهد، این دانشگاه صد در صد غربی‌تر است. 

قاچاق کالا صرفا ناشی از سودجویی افراد نیست

استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران پدیده قاچاق کالا را تنها ناشی از  سودجویی برخی افراد نمی‌داند و معتقد است قاچاق کالا بیشتر برای تامین نیاز افرادی است که تنها با مصرف اجناس خارجی راضی می شوند؛ فقط  مردم هم اینگونه نیستند؛  وقتی برخی  از مسئولین دولتی به قاچاق روی می‌آورند تقصیر مردم چیست؟ 

سید احمد موثقی گیلانی استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در گفت و گو با خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان؛ گفت: متاسفانه شاهد هستیم برخی از افرادی که حرف از اقتصاد مقاومتی می‌زنند خود مشغول به واردات هستند؛ یعنی کسانی که تصمیم گیری‌هایشان در رشد اقتصاد مقاومتی تاثیر دارد، در عمل به آن ضربه می‌زنند و  وارد کننده انحصاری کالا‌ها به کشور هستند.

در سخنان رهبری هم معضل قاچاق و واردات کالا در ابعاد کلان به وضوح مشخص است؛ ایشان در اردیبهشت ماه  ۹۵  با اشاره به اینکه در مبارزه‌ با قاچاق خیلی جدّی عمل نشده است؛ فرمودند: مراد من از قاچاق، فلان کوله‌بَرِ ضعیفِ بلوچستانی نیست که می‌رود آن‌طرف یک چیزی را برمی‌دارد روی کول خودش می‌آورد این‌طرف؛ این‌ها که چیزی نیست، این‌ها اهمّیّتی ندارد؛ با آن‌ها مبارزه هم نشود اشکالی ندارد. من قاچاق‌های سازمان‌یافته‌ی بزرگ را می‌گویم؛ ده‌ها کانتینر یا صد‌ها کانتینر اجناس گوناگون قاچاق وارد کشور بشود؟ خب، باید برویم برخورد کنیم با اینها؛ ما می‌توانیم؛ به‌طور جدّی با این‌ها برخورد کنیم.

به اعتقاد صاحب نظران و استادان دانشگاهی حمایت از تولید ملی منوط به توجه به دو عامل اساسی برخورد با واردات  بی‌رویه و قاچاق  کالا و دیگری فرهنگ سازی برای مصرف کالای ایرانی است.

کمبود فرهنگی خرید کالای ایرانی را محدود کرده است

سید خلاق میرنیا رئیس دانشگاه مازندران در ابتدای امسال با اشاره به نامگذاری سال جدید گفت: مقام معظم رهبری امسال را سال حمایت از کالای ایرانی نام گذاری کردند، یعنی کمبود‌هایی را احساس کردند که این عنوان را برای امسال برگزیدند؛ این کمبود فقط در خرید کالا نیست بلکه بیشتر کمبود فرهنگی است، ما به یک کمبود فرهنگی دچار شدیم که امروز از کمبود خرید کالای ایرانی حرف می‌زنیم.

بسیاری از استاتید دانشگاهی معتقدند کم توجهی به کالای ایرانی ناشی از فرهنگ غلطی است که از دهه ها قبل بر کشور حاکم شده است و بدون فرهنگ سازی و تشویق مردم به استفاده از کالای  ایرانی، نمی توان انتظار داشت آن‌ها کالای ایرانی را به کالای برند ترجیح دهند.