گمرک باید پاسخگوی قاچاق از مناطق آزاد باشد/دلیل گردش ۱۸۰درجه‌ای نظر برخی مجلسی‎ها درباره مناطق آزاد چیست؟

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، مرتضی بانک دبیر شورای عالی مناطق آزاد اخیرا از بررسی لایحه ایجاد مناطق آزاد جدید در صحن علنی مجلس خبر داده است. لایحه ایجاد ۲۰ منطقه جدید آزاد و ویژه اقتصادی به سبب کارنامه ضعیف مناطق آزاد کنونی در عدم تحقق اهداف تعیین‌ شده با مخالفتهای جدی از سوی برخی مسولان اجرایی، نمایندگان مجلس و کارشناسان اقتصادی مواجه شده است. در این بین در حالی که رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز به عنوان یکی از منتقدان جدی ایجاد مناطق آزاد جدید شناخته می‌شد اخیرا هماهنگیهای لازم با کمیسیون اقتصادی مجلس برای تاسیس مناطق آزاد جدید انجام شده است.

در همین خصوص مدیر عامل اسبق منطقه آزاد کیش و منطقه ویژه اقتصادی پیام به عنوان یکی از مخالفان جدی ایجاد مناطق آزاد جدید معتقد است، برای تاسیس مناطق آزاد دیگر باید دید ۷ منطقه آزاد فعلی چه عملکردی داشته اند و آیا توانسته اند اهداف ترسیم شده خود را محقق کنند؟ محبی که حدود یک سال نیز به عنوان مدیر منطقه آزاد کیش فعالیت کرده است، حالا رئیس هیئت مدیره شورای هماهنگی و همکاری فعالان اقتصادی مناطق آزاد است.

محمد علی محبی در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، با بیان اینکه، دلیل ایجاد مناطق آزاد در دنیا این بوده که قوانین خود را در بعضی موارد در مقایسه با قوانین سرزمین اصلی خود تسهیل کنند تا به مناطق آزاد، آزادی‌های اقتصادی داده شود که نمی‌خواهند آنرا در سرزمین اصلی ارائه کنند، گفت: از اهداف ایجاد مناطق آزاد توسعه صادرات، واردات، ایجاد صنایع تبدیلی، جذب سرمایه‌گذاری خارجی واقعی و… است. برهمین اساس مناطق آزادی در ایران برای توسعه امور اقتصادی کشور راه‌اندازی شدند که البته تاثیرات اجتماعی خود را نیز گذاشتند.

دولت برای ایجاد زیر ساخت در مناطق آزاد هزینه نمی‌کند

وی افزود، پایه ریزی مناطق آزاد قبل از انقلاب با سازمان عمران کیش زده شد اما بنیان مناطق آزاد کنونی در دولت سازندگی پایه گذاری شد. بر این اساس مناطق آزاد قشم و کیش در سال ۶۹ و در ادامه چابهار، اروند، ارس و انزلی در مناطق مختلف کشور ایجاد شد.

به گفته مدیر عامل اسبق منطقه آزاد کیش، در نقاط مختلف دنیا مانند جبل علی امارات زیرساختها در مناطق آزاد فراهم است و یک سرمایه‌گذار فقط با طرح توجیه اقتصادی و سرمایه وارد این گونه مناطق می‌شود. در این مناطق همه چیز ( زمین و سوله، ساختمان و دفتر، آب، برق و….) برای سرمایه‌گذاری آماده است و سرمایه‌گذاری هیچ دغدغه‌ای به جز تولید ندارد. این در حالی که در ایران نتوانستیم زیرساختهای مورد نیاز برای جذب سرمایه‌گذاری را فراهم کنیم. متاسفانه تولیدکننده ابتدا باید برای تجهیز واحد خود به امکانات اولیه اقدام کند و بعد از آنکه از این مرحله عبو کرد تازه باید سراغ فرایند تولید برود که در این حوزه نیز با چالشهای جدی مواجه است. در واقع بعد از آنکه تولید کننده انواع و اقسام هزینه ها مثل زیرمیزی و رومیزی را پرداخت کرد تازه یک زمین وسط بیابان به او می‌دهند و سرمایه گذار باید سوله خود را ایجاد کند و تازه جنازه اش میرسد پای تولید.

۲۰ درصد اهداف اولیه مناطق آزاد هم محقق نشده است

محبی با بیان اینکه شاخصها نشان میدهد هنوز نتوانسته ایم در شاخصهایی مثل صادرات، واردات، ایجاد اشتغال به صورت خوش بینانه حتی به ۵۰ درصد اهداف تعیین شده هم برسیم، گفت: به نظر بنده حتی ۲۰ درصد اهداف هم محقق نشده است حالا چه لزومی دارد که مناطق آزاد جدید هم تشکیل شود. در اقع وقتی ۷ منطقه موجود ماموریتهای خود را انجام نداده اند چرا باید مناطق آزاد جدید هم تشکیل شود. از طرفی این ۷ منطقه بر اساس یک سری مزیت ایجاد شده اند این در حالی است که برای مناطق آزاد جدید مزیت خاصی وجود ندارد. به عنوان مثال در حال حاضر از غرب تا شرق خلیج فارس منطقه آزاد وجود دارد حالا چه لزوم دارد که مثلا منطقه آزاد فارس یا بوشهر و….هم ایجاد شود؟

وی افزود، دولت باید به این سوال پاسخ دهد که چه ماموریتی قرار است بمناطق آزاد جدید بدهد که مناطق آزاد قدیم نمیتوانند انجام دهند. از طرفی مناطق آزادی که قرار است راه اندازی شود چه بودجه و زیر ساختی دارند که به معضل ۷ منطقه آزاد فعلی گرفتار نشوند. همچنین همین مناطق آزادی که روزی رئیس جمهور (رئیس شورایعالی) ماهی یکبار وقت می گذاشت با مدیران عامل وقت می نشست و چالشها را حل و فصل میکرد، لاکن امروز دبیر شورای عالی مناطق از وزیر اقتصاد حکم میگیرد و حق تعیین دبیر مناطق آزاد با وزیر اقتصاد است با این وضعیت مناطق آزاد ضعیف شده اند و ایجاد مناطق جدید عقلانی نیست.

عملکرد رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس متناقض است

همین سوال در خصوص نمایندگان مجلس نیز مطرح است، نماینده ای که دنبال ایجاد منطقه آزاد زابل است ایا میداند با ایجاد این منطقه جدید، منطقه ازاد چابهار دچار مشکل می‌شود؟ اقای پور ابراهیمی به عنوان رئیس کمیسیون اقتصادی در یکی از برنامه های تلویزیونی حاضر شد و هرچه خواست نثار مناطق آزاد کرد حالا چه اتفاقی افتاده که ایجاد مناطق آزاد جدید را تایید میکند. ایشان گفتند در قشمی که ۳۰ سال است مطقه ازاد است هنوز کوچه و پس کوچه های کثیف و خانه های کپری وجود دارد با چه ادله ای به دنبال ایجاد ۸ منطقه آزاد جدید است.

بابت قاچاق کالای تجاری از مناطق آزاد گمرک باید پاسخ گو باشد

وی با بیان اینکه برخی میگویند با استقرار گمرک مشکلات مناطق آزاد حل شده، این درحالی است که گمرک از ابتدا در مبادی خروجی مناطق مستقر بوده است، گفت: هر تخلف و قاچاقی در مبادی خروجی مناطق رخ داده گمرک باید پاسخ گو باشد هنوز فراموش نکرده ایم که چند رییس گمرک بابت دریافت رشوه راهی زندان شده اند یا موضوع گمرک گیلان که اخیرا رسانه ای شد و همین موضوع گمرک شهید رجایی که آخر مشخص نشد تکلیف بیش از هزار کانتینر مکشوفه چه شد؟

محبی گفت: سوال من از رئیس کمیسیون اقتصادی این است که چه اتفاقی افتاده که ظرف چند ماه نظر ایشان به کل در خصوص ایجاد مناطق آزاد جدید عوض شد. من این مطلب راچند بار گفته ام ظاهرا پاسخ اینست که باید برای ایجاد اشتغال این مناطق جدید شکل بگیرند، حالا مگر با همان بازارچه های مرزی امکان ایجاد اشتغال نیست؟

ضرر دولت جمهوری اسلامی با ترخیص کالای تجاری از مناطق آزاد

رئیس شورای هماهنگی فعالان اقتصادی مناطق آزاد با بیان اینکه، حسن اصلی مناطق آزد این است که جنس را کلان وارد می‌کنند و خُرد خارج می‌کنند، گفت: فرض کنید ۱۰۰ کانتینر قطعات لوازم خانگی از طریق یکی از مناطق آزاد وارد کردید می‌توانید این ۱۰۰ کانتینر را تک تک ترخیص کنید و عوارض گمرکی را به صورت خرد خرد پرداخت کنید. اما اگر همین تعداد را به بندر شهید رجایی بیاورید هر ۱۰۰کانتینر را را باید یکجا ترخیص کرده و باید به صورت یکجا عوارض گمرکی را پرداخت کرد. از سوی دیگر بر اساس اجازه ای که منطقه آزاد دارد چند درصد تخفیف در حقوق ورودی می‌دهد به این ترتیب حقوق گمرکی کمتری پرداخت میشود و دولت از این مسیر متضرر می‌شود.

وی ادامه داد، اگر ظرف ۴ یا ۶ ماه کالای خود را از گمرکات (در سرزمین اصلی) ترخیص نکنند جزو کالای متروکه و اموال تملیکی به حساب خواهد آمد. در مناطق آزاد انبارداری کمتری از سوی واردکنندگان پرداخت می‌شود و خود به خود عوارض کمتری نیز به این واردات تعلق می‌گیرد.

مناطق آزاد حیاط خلوت دولتهاست

وی گفت: این‌که دولتها و مسئولان محلی بعضاً اصرار دارند و می‌خواهند برای منطق آزاد کار کنند و نفوذ داشته باشند این است که این مناطق حیاط خلوت دولتهاست. این مسئله متعلق به دولت به معنی کلان و تمامی ادوار است. طرف می‌آید می‌گوید به من رای بدهید برای شما منطقه آزاد و ویژه اقتصادی راه‌اندازی می‌کنم. منطقه ویژه چه می‌کند؟ به عنوان مثال پیله وری و بارهای کوله‌ای که در استانهای مرزی انجام می‌شود می‌آیند آنجا را منطقه آزاد یا ویژه اقتصادی کنند.

هزینه جاری مناطق بسیار بالاست

محبی تاکید کرد، یکی از مباحث مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و اتفاقاتی که در این مناطق می‌افتد این است که ما با ایجاد این حیات خلوتها یا این کارهای خارج از ضوابط و بودجه یک ضربه عملی و علنی به اقتصاد کشور می‌زنیم. من اسم نمی‌برم اما فقط یکی از مناطق آزاد در سال به ۱۲۰۰ نفر حدود ۱۰۰میلیارد حقوق می‌دهد. ما در منطقه آزاد مدیرانی داریم که هفته ای چندبار رفت امد دارد و ماهیانه فقط چندمیلیون تومان پول بلیط اوست و اینها همه هزینه جاری است. لذا با اینکه زیر ساختها بعد از گذشت بیش از بیست سال در همین مناطق آماده نیست و دولت در چند سال اخیر به انحاء مختلف سعی در محدود کردن مناطق موجود دارد ( اسقرار گمرک، ثبت سفارش ، مالیات و ….) چرا میخواهد مناطق جدید احداث کند و با چه ماموریتی؟