پنجاه بدر، آئین کهن قزوینی‌ها در طلب باران

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از ایسنا، در پنجاهمین روز از فصل بهار مردم قزوین دست‌های خود را به‌سوی آسمان دراز کرده و با بجا آوردن دو رکعت نماز و دعا و نیایش از خداوند بیکران و سخاوتمند طلب باران می‌کنند تا باران الهی سبزه‌ها و درختان را سیراب کرده و جوانه‌های امید را در دل کشاورزان برویاند.

پنجاه بدر آئینی کهن است که طی آن در پنجاهمین روز از بهار وقتی زهر آفتاب گرفته می‌شود مردم قزوین به باغستان هزارساله شهر که مانند نگینی سبز قزوین را در برگرفته است می‌روند و با نماز و نیایش طلب باران می‌کنند.

یوسف گمرگچی پژوهشگر قزوین به خبرنگار ایسنا می‌گوید: برگزاری این آیین سابقه تاریخی زیادی دارد و به قبل از اسلام برمی‌گردد، در آن زمان مردم در معابد آناهیتا جمع می‌شدند و در کنار الهه باران برای بارش باران به درگاه خدا نیایش می‌کردند.

وی ادامه می‌دهد: بعد از اسلام این آیین باقی ماند اما شکل و شمایل آن تغییر یافت و مردم با برپایی نماز باران از خداوند درخواست باران می‌کردند، این مراسم در تمام ایران برگزار می‌شد اما متأسفانه فرهنگ عامیانه در کشور از بین رفته و قزوین تنها شهری است که این آیین را حفظ کرده است.

این پژوهشگر قزوینی بیان می‌کند: این مراسم در قزوین ۵۰ روز بعد از نوروز برگزار می‌شود چراکه درگذشته معتقد بودند گیاهان و بذری که به‌صورت دیم کاشته شده است در این برهه از زمان نیاز به باران دارد.

گمرگچی نیز با اشاره به اینکه درگذشته بزرگان شهر در کنار مردم در این روز به مصلی می‌رفتند و دعا می‌کردند، تصریح می‌کند: در برخی از موارد اعتقاد به‌قدری قوی بود که گاهی موقع برگشت از مصلی باران می‌گرفت و مردم خیس می‌شدند.

رضا ارداقیان پژوهشگر قزوین نیز به خبرنگار ایسنا می‌گوید: چون قزوین شهری خشک و کم آب بود برای تأمین آب آن بسیار تلاش می‌شد و در پنجاه بدر نیز با نیایش از درگاه خداوند باران طلب می‌کردند.

وی می‌افزاید: از قدیم مردم در پنجاه بدر در مصلی شهر که در دل باغستان سنتی قرارگرفته بود دورهم جمع می‌شدند و برای بارش باران دعا و نیایش می‌کردند.

این قزوین پژوه مطرح می‌کند: اگر بارندگی در سال زراعی کم باشد برای بارش باران دعا می‌کنند و اگر میزان بارندگی خوب باشد به شکرانه آن نماز به‌جا می‌آورند.

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از ایسنا، با طلوع صبح نوزدهم اردیبهشت‌ماه بانوان قزوینی آستین را برای تهیه غذای پنجاه بدر بالا می‌زنند و غذاهای محلی و مخصوص این روز را برای میل کردن در دامان طبیعت آماده می‌کنند.

ارداقیان در این خصوص تصریح می‌کند: در کنار دعا و نماز این مراسم وجه تفریحی نیز دارد و علاوه بر نماز و نیایش خانواده‌ها به باغستان اطراف مصلی می‌روند و چندساعتی را در دامان طبیعت سپری می‌کنند.

این پژوهشگر عنوان می‌کند: پنجاه بدر مراسمی شبیه به سیزده‌بدر است که در بعدازظهر برگزار و معمولاً غذاهایی مانند آش دوش، آش رشته و دُیماج طبخ می‌شود.

ارداقیان با اشاره به اینکه در گذشته‌ها روز ۵۰ بدر علاوه بر دعا و نیایش و تفریح یک همایشی برای باغداران باغستان سنتی قزوین بود، توضیح می‌دهد: «دَخوها» که دهخداهای باغستان بودند مسئولیت امور باغ‌ها را بر عهده داشتند که در این روز دورهم جمع می‌شدند و در خصوص مسائل آبیاری گفت‌وگو می‌کردند.

گمرگچی نیز با تأکید بر اینکه مردم باید در این روز تلاش خود را برای حفظ طبیعت داشته باشند، خاطرنشان می‌کند: در این روز باید به دو چیز اهمیت بدهیم نخست آنکه چیزی از طبیعت برنداریم و نکته بعدی آن است که چیزی در طبیعت باقی نگذاریم.

این قزوین شناس تأکید می‌کند: در این روز باید از ریختن و رها کردن زباله در طبیعت خودداری و هنگام بازگشت نیز از آسیب رساندن به درختان و کندن گُل‌ها خودداری کنیم.

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از ایسنا، طبیعت از دیرباز مهد پرورش و رویش بوده است همان‌گونه که با دعا و نیایش از درگاه خداوند منان طلب باران داریم تا در طبیعت شاهد رویش باشیم، خود نیز باید در حفظ، نگهداری و انتقال آن به آیندگان تلاش کنیم.

گزارش از زهرا حسینی فلاح خبرنگار ایسنا منطقه قزوین

انتهای پیام