وقتی صنایع‌دستی هم توان رقابت با محصولات چینی را از دست می‌دهد!

خبرگزاری مهر-گروه فرهنگ: سال ۱۳۹۷ را سال «حمایت از کالای ایرانی» نام نهاده‌اند. حالا این پرسش پیش می‌آید که چرا باید از کالای داخلی حمایت کرد؟ این پرسش، پاسخ‌های متعدد خواهد داشت که مهم ترین آن اشتغال‌زایی برای مردمان است. آشکار و روشن است که باید برای جامعه جویای کار، فکری کرد و مطمئنا حمایت از تولید داخلی و خرید کالای ایرانی می‌تواند حرکت مثبت و روبه جلویی در این زمینه باشد.

در این میان، توجه به صنایع دستی، جایگاه ویژه‌ای دارد چرا که هم به اشتغالزایی و هم به معرفی بیشتر و بهتر فرهنگ و هویت ایرانی می‌انجامد. اما معرفی امسال به عنوان سال حمایت از کالای ایرانی تا چه اندازه بر معرفی و افزایش میزان فروش صنایع دستی اثر  می‌گذارد!؟

شهرام امیری از جمله هنرمندان فعال در زمینه منبت است. به گفته او این نام‌گذاری‌ها در حد یک شعار باقی می‌ماند و تاثیر مثبتی‌بر معرفی صنایع‌دستی نمی‌گذارد چراکه بسترهای لازم برای تحقق آن فراهم نمی‌شود. نخستین مساله‌ای که باید به آن توجه شود، اعتمادسازی جامعه به کالای ایرانی است و برای رسیدن به این اعتماد، ابتدا باید کالای ایرانی، به رستی معرفی و تبلیغ شود و نهادهای دولتی از آن حمایت کنند.  

او به‌ضرورت استانداردسازی اشاره و بیان می‌کند: ما پیش از اعتماد به کالای ایرانی و تبلیغ آن به استانداردسازی و نیازسنجی احتیاج داریم. ما باید به وجه کاربردی صنایع دستی خود و طراحی ان توجه کنیم. این که تولیدات مان زیبا و هنرمندانه و اصیل باشد، کافی نیست؛ ضرورت دارد آنچه تولید می‌کنیم کاربردی و استاندارد باشد. برای مثال لیوان سفالی که خلاقه و خوش آب و رنگ است اما لق می‌زند و ثابت، روی میز نمی‌ماند چه فایده‌ای دارد!؟

امیری به روز شدن صنایع دستی را ضروری می‌داند و می‌گوید: امروز مردم، شلوار کردی نمی‌پوشند یا در ظرف دوره صفوی غذا نمی‌خورند پس لازم است با تکته بر اصالت‌ها، صنایع دستی ما به روز شود و این مساله ای است که هنرمندان باید به آن توجه کنند. گرچه یک سری اجبارها برای هنرمندان ما وجود ندارد برای مثال وقتی من تولیدکننده، یک کارگاه راه‌اندازی می‌کنم کسی از من نمی‌پرسد: لوگو طراحی کرده ای؟ محصول ات استادارد است یا نه؟ بسته بندی مناسب داری یا خیر؟ همان گونه که از من نمی‌پرسند برای چند نفر اشتغالزایی کرده ای؟

این هنرمند فعال در زمینه منبت،  گفته‌های خود را این گونه ادامه می‌دهد که تولید در سرزمین ما درجه بندی نمی‌شود. من اگر استاداردها را رعایت کنم؛ کالای با کیفیت و کاربردی تولید کنم؛ کسی به من نمی‌گوید تولیدات تو درجه یک است چراکه رده بندی تولید وجود ندارد. در حالی که باید فضای رقابت فراهم شود تا من نوعی بر کیفیت کار خود بیفزایم. ضمن این که هر قدر هم، محصول تولیدی من خوب و باکیفیت باشد نمی‌تواند با نمونه‌های چینی رقابت کند.

صنایع‌دستی باید کاربردی و به‌روز شود

نیما ذاکری سعید، هنرمند فعال در زمینه چرم هم در پاسخ به این که نامگذاری سال جدید به سال حمایت از کالای ایرانی چه تاثیری بر فروش صنایع دستی می‌گذارد می‌گوید: من از حوزه‌های  دیگر بی خبرم اما عنوان‌های این گونه بر صنایع دستی تاثیری نمی‌گذارد وگرنه سال گذشته را هم سال «اقتصاد مقاومتی؛ تولید و اشتغال» نامیده بودند و در عمل اتفاق خاصی در این دو زمینه نیفتاد چرا که اسم گذاری، به تنهایی بسنده نم ی کند و باید مدیریت درستی در این زمینه وجود داشته باشد.

او به گران شدن مواد اولیه و تاثیرات بالا رفتن قیمت دلار اشاره و بیان می‌کند: خود من در زمینه چرم فعالیت می‌کنم. به جرات می‌توانم بگویم قیمت یراق آلات چند برابر شده؛ برای مثال، سوزنی که ۵۰۰ تومان بود حالابه ۱۵۰۰ تومان رسیده است. بنابراین نامگذاری یک سال به اسم «حمایت از کالای ایرانیم کافی نیست و باید از تولیدکنندگان داخلی حمایت کرد و مواد اولیه را با قیمت ارزان تر در اختیارشان گذاشت یا تسهیلات دیگری را برایشان فراهم کرد.  

ذاکری سعید با اشاره به این که تولیدکنندگان داخلی توان رقابت با کالای چینی را ندارند می‌گوید: قیمت تمام شده یک کیف پول ۲۰ هزار تومان است؛ من این کیف را چقدر بفروشم که قابل رقابت با نمونه چینی آن باشد که به نصف بهای تولید فروخته می‌شود؟ از این رو دولتمردان باید جلوی واردات کالاها را بگیرند چرا باید کیف و کفش و لباس، آن هم در این حجم و ابعاد وارد شود. از سوی دیگر، ما را در تهیه مواد اولیه یاری کنند وگرنه ما توان رقابت با محصولات چینی را نداریم.

این هنرمند فعال در زمینه چرم به ضرورت کاربردی شدن صنایع‌دستی اشاره و بیان می‌کند: مخاطبان امروز، آن بخش از صنایع‌دستی را می‌پسندند که جنبه کاربردی داشته باشد و هنرمندان چاره‌ای ندارند جز این‌که از تولید محصولاتی که تنها جنبه تزئینی دارد و در زندگی روزمره به کار نمی‌آید پرهیز کنند.

ذاکری سعید به‌روز شدن را یکی دیگر از ضرورت‌های صنایع دستی می‌داند و معتقد است: مخاطبان امروز، طرح‌های جدید را می‌پسندند و هنرمندان باید به روز شوند و سلیقه و پسند مخاطب خود را بشناسند و براساس آن رفتار کنند و گرنه هر روز از تعداد مشتریانشان کم می‌شود و نمی‌توانند درآمد خوبی داشته باشند و گواه این ادعا هم نمایشگاه‌های صنایع دستی هستند. به این معنی که از چرم و گلیم و گبه و ظروف سفالی و هر آنچه جنبه کاربردی داشته باشد، استقبال بیشتر و بهتری به عمل می‌آید.»