اصیل ترین کالای ایرانی در انتظار حامی

در ادامه این گزارش می خوانیم: صنایع خودروسازی، لوازم الکترونیک، پوشاک و کفش از جمله کالاهایی هستند که از ابتدای سال ۹۷ نامشان بارها از سوی بسیاری از رسانه ها شنیده شده است، اما کدامشان می توانند عنوان اصیل ترین و ایرانی ترین کالا را با خود یدک بکشند، جز صنایع دستی؟ نام گذاری سال ۹۷ تحت عنوان «حمایت از کالای ایرانی» عملا واردات را در برابر تولید داخلی قرار داده است، رویارویی که به طرح سوال های متعددی منتهی می شود.

سوالاتی از جمله اینکه »چرا باید از کالای داخلی حمایت کرد؟» به این پرسش می توان پاسخ های متعددی داد. از جمله اینکه واردات کالا به تعطیلی واحدها و کارگاه های تولید کالاهای مشابه داخلی کمک می کنند و با هر تعطیلی کارگاه های تولیدی افراد زیادی از کار بیکار شده و به خیل عظیم بیکاران و افراد جویای کاری که هر سال به دنبال کار می گردند افزوده می شوند. کالاهای چینی بای جان صنایع دستی نگاهی به آمار کالاهای وارداتی به ایران نشان می دهد که بیشترین واردات انجام شده در سال ۹۶ ،از کشور چین و تنها کمی بیش از ۲.۴ میلیارد دلار بوده است.

بیشترین میزان واردات از چین به لحاظ قیمتی مربوط به قطعات خودرو است که در داخل کشور مونتاژ می شود. اما کالاهای وارداتی چینی به قدری زیاد است که تقریبا شامل تمام کالاهایی که در ایران مشابه داخلی دارند می شوند، نظیر اسباب بازی که واردات آن در سال گذشته حدود ۳۱ میلیون دار بوده است. همچنین در سال ۹۶ حدود ۱۵ میلیون دلار لامپ ال ای دی، ۲.۸ میلیون دار دانه آفتابگردان، حدودا ۸ میلیون دار ماهی تیا پیا نیز از این کشور به ایران وارد شده است.

اما کالاهای وارداتی از چین تنها به اسباب بازی و ماهی و لامپ خاصه نمی شود. بسیاری از محصولات صنایع دستی در بازارهای ایران کالاهای وارداتی از کشورهای چین، هند و پاکستان هستند. کالاهایی که چند سالی می شود که سازمان متولی صنایع دستی را وادار به مقابله و جمع آوری آن برای حمایت از محصولات صنایع دستی ایرانی کرده است. محصولاتی که به دلیل ارزان قیمت بودن سبب تعطیلی کارگاه های صنایع دستی و بیکاری هنرمندان ایرانی شده اند.

در سطح کلان اما تاثیر واردات کالاهای غیر ضروری و مشابه داخلی بر اقتصاد کشور به قدری مخرب است که حسینعلی حاجی دلیگانی، نماینده مجلس آن را عامل افت ۱۰ واحدی رتبه ایران از نظر اشتغال در ۴ سال گذشته دانسته و گفته است: «طی ۴ سال گذشته جایگاه ایران از نظر رتبه بیکاری در میان کشورهای جهان از ۸۰ به ۹۰ نزول کرد که نشان دهنده تاثیر رکود اقتصادی و از بین رفتن رونق واحدهای تولیدی است.» بنابراین مهم ترین دلیل برای حمایت از کالای داخلی اشتغال زایی برای مردمان همین سرزمین است.

راه حل بیکاری، بها دادن به صنایع دستی است راه حل بیکاری اما در کجا است؟ توسعه کارخانه ها و واحدهای صنعتی غول پیکر و استخدام بیکاران به عنوان کارگران کارخانه یا تشویق آنها به صنایع خرد و تولیدی؟ سال ها است که بسیاری از مشفقان از لزوم توجه و حمایت به صنایع دستی فراموش شده ایرانی به عنوان تنها راه حل بحران بیکاری سخن گفته اند. راه حلی که می تواند به همراه صنایع وابسته به خود یعنی گردشگری بخشی عظیمی از مشکل بیکاری و درآمد ملی را مرتفع کند. توجه به صنایع دستی و شاغان این بخش از ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای کشور مهم است. ایجاد اشتغال در این بخش نیاز به سرمایه گذاری بالایی ندارد و با مبالغ اندکی می توان بخشی از مشکل بیکاری کشور را با سرمایه گذاری در این بخش حل کرد.

توسعه این بخش از صنعت کشور که معرف ارزش های فرهنگی و اجتماعی کشور است برای کشوری مثل ایران که در معرض بحران های اقتصادی است و سال های سال است که با مشکلات بیکاری و اشتغال دست و پنجه نرم می کند، ضروری است. توجه به عدالت اجتماعی هم ایجاب می کند تا صنایع دستی که از توزیع جغرافیایی مناسبی در کشور برخوردا است مورد توجه قرار گیرد. حمایت از هنرمندان و استادکاران صنایع دستی سبب کاهش ناهنجاری های اجتماعی می شود. افرادی که در این صنایع مشغول فعالیت هستند می توانند در کانون خانواده حضور داشته و از ظرفیت های فضای مسکونی خود برای اشتغال خود و خانواده استفاده کنند. اشتغال با سرمایه اندک، چگونه ممکن است؟

حمیدرضا فوادگر نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی نیز در گفت وگو با خانه ملت بر این امر معتقد است که »صنایع دستی نه تنها بخشی از فرهنگ و اقتصاد جامعه بوده بلکه فصل مشترک اقتصاد و فرهنگ، صنعت و هنر است. این صنعت از لحاظ فرهنگی گویای تمدن و فرهنگ اسامی- ایرانی کشور است و در سیاست های کلی نظام همیشه بحث حمایت از میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مورد تاکید بوده است.»

وی با بیان اینکه صنایع دستی فرصت مناسبی برای ایجاد اشتغال است، بیان کرده: «ایجاد اشتغال در این بخش با سرمایه گذاری بسیار اندک محقق می شود در حالی که صنایع بزرگ نیازمند سرمایه گذاری های بسیار بیشتر هستند. صنایع دستی با وجود مشکلات بسیار و شرایط بد اقتصادی می تواند باعث اشتغال و درآمدزایی شود؛ به طور مثال با ایجاد یک کارگاه و به کارگیری جوانان چند نفر از آنها از بیکاری نجات می یابند؛ علاوه بر آن با آموزش های لازم در این کارگاه ها می توان این هنر را به نسل بعد منتقل کرد.«

سال ۹۷ شاید سال بهتری باشد با این حال گرچه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سال های گذشته تلاش کرده است تا با احیای رشته های مختلف صنایع دستی، کاربردی کردن و خارج کردن آن از یک وسیله تزئینی و نزدیک شدن به زندگی امروز ایرانیان، برگزاری نمایشگاه ها و طرح لایحه حمایت از هنرمندان صنایع دستی در مجلس به این صنعت کمک کند اما نگاهی به بودجه این صنعت در سال ۹۷ نشان می دهد که هنوز هم دولت از حمایت این صنعت غافل است. با این حال اما سال ۹۷ شاید سالی بهتر برای صنایع دستی ایران باشد. آن طور که پویا محمودیان سرپرست معاونت صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز در اولین نشست خبری سال ۹۷ اعلام کرده استقبال مردم برای خرید صنایع دستی در نوروز ۹۷ خوب بوده و بازارچه های و غرفه های فروش صنایع دستی در ۳۱ استان از ۲۷ اسفند ۹۶ تا ۱۳ فروردین ۹۷ با ۱۰هزار ۱۴۶غرفه فروش صنایع دستی با رشد ۴۱ درصدی روبه رو بوده است. او افزوده: «افزایش غرفه های فروش صنایع دستی این نوید را می دهد که در سال حمایت از کاای ایرانی شاهد رشد فروش صنایع دستی باشیم.

این بازارچه ها همچنین می تواند موجب رونق اقتصاد محلی شود.» سرپرست معاونت صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با اشاره به مصوبه اولین جلسه هیئت دولت در سال ۹۷ مبنی بر ممنوعیت خرید کالای خارجی گفته: «پیرو دستورات ریاست سازمان میراث فرهنگی برای تحقق این امر به ۳۱ استان نامه ارسال و درخواست شد که استان ها لیست اقام صنایع دستی قابل استفاده در ارگان ها و دستگاه ها را اعلام کنند. امیدواریم که این مسئله تأثیرات خود را در ماه های اولیه سال بگذارد.«

*منبع: روزنامه ابتکار؛ ۱۳۹۷.۱.۲۰
**گروه اطلاع رسانی**۹۴۲۸**۹۱۳۱