اعمال روز اول عید نوروز و لحظه تحویل سال

حجت الاسلام سلامی معاون تبلیغات و ارتباطات اسلامی آستان مقدس احمدی و محمدی (ع) در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز؛ گفت: در باب ایام نوروز در منابع اسلامی روایات زیادی است، امام صادق (ع) در باب فضیلت نوروز می‌فرمایند نوروز، روزی است که حضرت جبرائیل بر حضرت رسول نازل شده است و به دست مبارک امیرالمومنین (ع) بر شانه پیغمبر (ص) بت‌ها شکسته شده است و این نشان دهنده مقام و منزلت این روز است.

وی افزود: از جمله اعمال این روز به روایات اهل بیت (ع) عبارتند از: انجام غسل، خواندن چهار رکعت نماز، دعای مخصوص عید نوروز، به جا آوردن صله رحم، پوشیدن لباس نو و استفاده از عطر است که تمامی این اعمال به صورت سنتی در فضای زندگی ایرانیان اجرا می‌شود.

آداب عید نوروز ‏

و اما روایت خنیس به نقل از امام صادق (ع) در مفاتیح الجنان اینچنین است: فرمود: “چون نوروز شود، غسل کن و پاکیزه‌ترین جامه‌های خود را بپوش و به بهترین بوی‌های خوش خود را معطر گردان. پس، چون از نماز‌های پیشین و پسین و نافله‌های آن فارغ شدی، چهار رکعت نماز بگذار یعنی هر دو رکعت به یک سلام و در رکعت اول بعد از حمد ده مرتبه سوره قدر (انا انزلناه) و در رکعت دوم بعد از حمد ده مرتبه سوره قل یا ای‌ها الکافرون و در رکعت سوم بعد از حمد، ده مرتبه قل اعوذ برب الناس و قل اعوذ برب الفلق را بخوان و بعد از نماز به سجده شکر برو و این دعا را بخوان:

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْأَوْصِیَاءِ الْمَرْضِیِّینَ وَ عَلَى جَمِیعِ أَنْبِیَائِکَ وَ رُسُلِکَ بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِکَ وَ بَارِکْ عَلَیْهِمْ بِأَفْضَلِ بَرَکَاتِکَ وَ صَلِّ عَلَى أَرْوَاحِهِمْ وَ أَجْسَادِهِمْ اللَّهُمَّ بَارِکْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بَارِکْ لَنَا فِی یَوْمِنَا هَذَا الَّذِی فَضَّلْتَهُ وَ کَرَّمْتَهُ وَ شَرَّفْتَهُ وَ عَظَّمْتَ خَطَرَهُ اللَّهُمَّ بَارِکْ لِی فِیمَا أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَیَّ حَتَّى لا أَشْکُرَ أَحَدا غَیْرَکَ وَ وَسِّعْ عَلَیَّ فِی رِزْقِی یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ اللَّهُمَّ مَا غَابَ عَنِّی فَلا یَغِیبَنَّ عَنِّی عَوْنُکَ وَ حِفْظُکَ وَ مَا فَقَدْتُ مِنْ شَیْ‏ءٍ فَلا تُفْقِدْنِی عَوْنَکَ عَلَیْهِ حَتَّى لا أَتَکَلَّفَ مَا لا أَحْتَاجُ إِلَیْهِ یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ.

خدایا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست آن‏جانشینان پسندیده، و بر تمام پیامبران و رسولانت، با برترین درودهایت، و ایشان را برکت ده به برترین برکتهایت، و درود فرست بر جان‌ها و تنهایشان‏ خدایا بر محمّد و خاندان محمّد برکت ده، و به ما در این روز برکت ده که آن را برترى و کرامت و شرافت دادى، و مرتبه‏اش را بزرگ نمودى.

خدایا به من برکت ده، در آنچه به من نعمت دادى، تا احدى را جز تو سپاس نگویم، و در روزیام بر من وسعت ده، اى صاحب بزرگى و بزرگوارى.

خدایا هر آنچه از من غایب شده باک نیست مبادا کمک و نگهداریات‏ از من غایب گردد، و هرچه را گم کرده‏ام، یاریات را بر آن از من گم مساز تا در آنچه به آن نیازمند نیستم، خود را بر زحمت‏ نیفکنم، اى صاحب بزرگى و بزرگوارى؛ و در غیر کتب مشهوره روایت کرده ‏اند که در وقت تحویل سال نو، این دعا را بسیار بخوانند و بعضى سیصد و شصت و شش مرتبه گفته ‏اند:

یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَى أَحْسَنِ الْحَالِ‏

و به روایت دیگر: یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَى أَحْسَنِ الْحَالِ‏.

چون چنین کنى گناهان پنجاه ساله تو آمرزیده شود و بسیار بگو: یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرامِ.

نماز عید نوروز ‏

نماز عید نوروز مشتمل است بر قرائت سوره حمد و سوره‌های قدر، کافرون، توحید، فلق و ناس و بسیار شبیه به نمازی است که ضمن آداب و اعمال روز جمعه و همین طور اعمال روز عید غدیر خم وارد شده است. ‏از آنجا که قرائت سوره قدر در نماز عید نوروز توصیه شده است می‌توان دریافت که عید نوروز نیز، چون دیگر اعیاد اسلامی با نزول برکات و آیات الهی همراه بوده است. تأکید بر قرائت سوره‌های کافرون، توحید، معوذتین نیز می‌تواند اشاره به درخواست دفع انواع شرور و بدی‌ها داشته باشد. ‏

دعای مخصوص عید نوروز

دعای مخصوص عید نوروز با درود و صلوات بر رسول اکرم (ص) و آل او و اوصیا و همه انبیا و رسولان آغاز می‌شود. آن گاه با فرستادن درود بر ارواح و اجساد ایشان ادامه می‌یابد. ‏

در این دعا آمده است:

” هذا الذی فضله و کرمته و شرفته و عظمته خطره “

این فراز با اندکی جابجایی در کلمات در دعای مخصوص ماه مبارک رمضان، ماه نزول قرآن نیز آمده است. ‏

فراز پایانی دعای مخصوص عید نوروز:
” اللهم … ما فقدت من شی فلا تفقدنی عونک علیه حتی لا اتکلف مالا احتاج الیه یا ذالجلال و الاکرام “

از آن جهت که در آن سخن از گم شدن و گمشده‌ها به میان می‌آید بیش از اندازه قابل توجه است، زیرا؛ عید نوروز همان روزی است که حضرت سلیمان (ع) انگشتری خویش را پس از مدتی پیدا کرده است.
‏