تزریق ارز به بازار به شیوه غلط انجام شد/ قاچاق کالا با ارز صادراتی صورت می‌گیرد

علینقی مشایخی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، در مورد تحولات اخیر بازار ارز و رویکرد بانک مرکزی نسبت به افزایش نرخ در بازار، اظهار داشت: وقتی نقدینگی زیاد و تورم داخلی بیشتر از تورم خارجی می‌شود، پتانسیل جهش دلار ایجاد می‌شود و به یک تلنگر برای افزایش نیاز دارد. امسال افزایش نرخ ارز شدیدتر بود و بانک مرکزی نتوانست تقاضای دلار را به اندازه کافی پوشش دهد و هیجان در بازار ایجاد شد.

رئیس سابق دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف با تأکید بر اینکه تزریق دلار در بازار شیوه غلطی است، تصریح کرد: هر کسی گشایش اعتبار برای واردات کالا می‌کند، باید از طریق بانک باشد و هر کسی کالایی صادر می‌کند، باید ارز خود را در سیستم بانکی با قیمت آزاد بفروشد. وقتی این اتفاق نمی‌افتد، ارز در خارج از کشور باقی می‌ماند و با توجه به بالا بودن تورم داخلی نسبت به تورم وارداتی، کشش واردات بیشتر می‌شود و قاچاق نیز جذابیت بیشتری پیدا می‌کند.

وی با طرح این ابهام که چرا ۲۰ میلیارد دلار یا به گفته مسئولان ۱۲ میلیارد دلار قاچاق داریم، گفت: این کالا مجانی که خریداری نمی‌شود و بابت آن ارز پرداخته شده است. ریشه این ارز کجاست؟ آیا نمی‌توان آن را خشکاند؟ یکی از مسائل آن به صادرات غیرنفتی به ویژه ارز پتروشیمی باز می‌گردد. اگر پتروشیمی‌ها، دلار صادراتی را بیرون از کشور بفروشند ۲۰۰ تا ۳۰۰ تومان تفاوت قیمت نسبت به داخل دارد. دلاری که مثلا در دوبی امارات می‌ماند منشأیی برای قاچاق کالا به کشور است.

رئیس سابق دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف افزود: علاوه بر این برای بخشی از فرار سرمایه از کشور با استفاده از ارزهایی است که در خارج می‌ماند.

این استاد دانشگاه با طرح این سوال که چرا نباید قانونی داشته باشیم که ارز ناشی از صادرات به قیمت آزاد به بانک‌های داخلی فروخته شود، بیان داشت: در این مدل هر کسی بخواهد کالایی وارد کند، نیز از بانک‌ها و صرافی آنها، تقاضای ارز می‌کند.

این کارشناس مسائل اقتصادی افزود: در این حالتاتفاقی که رخ می‌دهد، این است که فروش از بیرون از کشور حذف خواهد شد و  افرادی که می‌خواهند قاچاق کنند، باید ارزشان از داخل تأمین شود مگر اینکه خارج از ایران ثروتی داشته باشند که معمولاً این اتفاق رخ نمی‌دهد. وقتی فشار ناشی از ارز قاچاق از طریق صادرات خشکانده شود، قاچاق را می‌توان از بین برد.

به گفته مشایخی، حرف خرید و فروش دلار در بازار دوبی بیشتر از بازار داخلی است، چون هزینه نقل و انتقال را نیز باید محاسبه کرد.

وی در مورد نوسانات اخیر بازار بیان داشت: وقتی تورم داخلی بیشتر از تورم خارجی باشد و تفاوت آن انباشت شود، پتانسیل افزایش دلار به وجود می‌آید. درست است که تورم کاهش داشته، اما قدرت خرید ریال کاهش یافته و نسبت آن بیشتر از قدرت خرید دلار است، در نتیجه ارزش ریال افت کرده است و این موضوع در مدت طولانی انباشت می‌شود و منجر به جهش می‌شود.

مشایخی تلنگر مورد نیاز افزایش دلار را عرضه ناکافی دلار در بازار دانست و یادآور شد: شاید در مقطعی بانک مرکزی دلار کافی برای  عرضه نداشته باشد و در این حالت قیمت جهش می‌کند، پس از آن با هیجان ایجاد شده عده‌ای دنبال تبدیل ریال به دلار هستند که تقاضا و قیمت را تشدید می‌کند. سیکل معیوبی به راه می‌افتد و اگر کنترل نشود صف‌های طولانی ایجاد می‌شود و اکنون هم وجود دارد، چون هیجان نخوابیده است.

رئیس سابق دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف افزود: با کنترل خریداران بزرگ و دستگیری‌ها تعدادی از دلالان هیجان کنترل شد، اما هنوز صف داریم و مربوط به تقاضای خرد است.

مشایخی یادآور شد: با عرضه ارز در بازار شاید تقاضا و قیمت کنترل شود، اما تولید را با مشکل مواجه می‌کند و نیاز به واردات را افزایش می‌دهد.

رئیس سابق دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف گفت: اگر افزایش دلار پایه منطقی و علمی نداشته باشد، اتفاقات و هیجانات اثرگذار است. بنابراین ارزش دلار در برابر ریال افزایش داشته است. همچنین عوامل بیرونی مانند اجرای مالیات بر ارزش افزوده VAT در دوبی نمی‌تواند آن قدر در اتفاقات ارزی مؤثر باشد. افزایش ارز در کشور به طور مستقیم در سفره و معیشت و قدرت خرید مردم اثر دارد.

انتهای پیام/ب