قاریان قرآن علاوه بر ظواهر به ظرائف نیز بپردازند/صوت نقشبندی، از عجایب اصوات عالم

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) شب گذشته مصادف با شام ولادت امام حسن عسکری(ع) محفل انس با قرآن با سخنرانی آیت الله سیدعبدالله فاطمی نیا، با تلاوت قرآن احمد ابوالقاسمی و حمیدرضا احمدی وفا و اجرای حفظ قرآن توسط زینب و علی فیضی حافظان نوجوان واقع در مسجد جامع ازگل برگزار شد. در ابتدای این مراسم نورانی ابوالقاسمی قاری بین‌المللی کشورمان به تلاوت آیاتی از کلام الله مجید پرداخت و سپس علی و زینب فیضی به ارائه محفوظات خود پرداختند.
در ادامه مراسم آیت الله فاطمی نیا استاد برجسته اخلاق به نقل یکی از نامه‌های امام عسکری(ع) که به پدر شیخ صدوق نگاشته شده بود پرداخت و در بخش دوم سخنان خود نیز سخنانی را در مورد قرائت قرآن و لزوم توجه به ظرائف آن ایراد فرمود که در ادامه مشروح این سخنان تقدیم می‌شود؛

بارها گفته‌ام که امام عسکری(ع) با این عمر کم، وقت کم و فشارها و بازداشت‌ها، نهضت علمی داشته و شاگردان زیادی را نیز پرورش داده است و زندگی امام عسکری(ع) فصل بزرگی است که دوست دارم اینها در رسانه‌ها گفته شود، الحمدالله رسانه موفق است، اما چون ما دوست هستیم، گله‌مند نیز هستیم، چون دشمن گله‌مند نمی‌شود، می‌گویند که دوست می‌گوید گفتم، دشمن گفت می‌خواستم بگویم، ما دوست هستیم و می‌گوییم رسانه نباید حرف‌های ضعیف را پخش کند، رسانه است، دنیا دارد می‌بیند، ما دوست و دشمن داریم، یک عده که موفق هستند و فیض می‌رسانند اما یک عده هم افکار مردم را جدا به عقب می‌رانند، امام راحل فرموده بودند رسانه باید دانشگاه باشد و همینطور هم است و رسانه باید دانشگاه باشد.
اما مولای ما امام عسکری(ع)، نامه‌هایی دارند و یک بخشی از خدمات حضرت، نامه‌های حضرت است که خیلی دقیق و زیبا است، یکی از نامه‌های حضرت خطاب به پدر شیخ صدوق است، ببینید آنها چقدر عزیز بوده‌اند که امام زمانشان برای آنها نامه می‌نویسد، البته این نامه طوری است که حضرت(ع) در آخر بیاناتی دارد که شامل ما نیز می‌شود و ما را نیز سهیم کرده است.
امام(ع) می‌فرماید: «اوصیک بتقوی الله» سفارش می‌کنم به تو تقوای خدا را، تقوا این نیست که دستت را دو بار زیر شیر بگیری، تقوا یعنی یک حرفی را که می‌خواهی بزنی، باید ببینی جایز است یا خیر، هیچ وقت با «می‌گویند» کار نداشته باشید، بلکه یقین مهم است و آدم همیشه خدا را در نظر داشته باشد.
«وَ إِقامِ الصَّلاهِ»، به پا داشتن نماز، نمی‌گوییم نماز را طول بدهند، خیر، اما نماز را سر سری نگیرید، اقامه کنید، با آداب و خضوع و خشوع و حضور قلب بخوانید، «وَ إِیتاءِ الزَّکاهِ»، سفارش می‌کند به تو زکات دادن را، زکات عبادت شهری نیست، فرد شهری در آمدی داشته باشد خمس می‌دهد اما زکات عبادت کسانی است که باغ و بستان و … دارند، زکات برای آنها و کشاورزان است.
به هر حال قرآن به زکات اهمیت فراوانی می‌دهد، دین، دین بزرگی است، اینکه اینجا نماز شب بخوانیم، یک نفر هم آن طرف گرسنه باشد پذیرفته نیست، حضرت می‌فرمایند که زکات بده، «فانّه لا تقبل الصّلاه من مانع الزّکاه»، باید همه توجه داشته باشند که نماز مانع زکات قبول نیست، یک وقت زکات به گردن فرد نیامده که هیچ، اما وقتی زکات به گردن طرف آمد باید بدهد، اگر ندهد نمازش قبول نمی‌شود.
«و اوصیک بمغفره الذّنب»، حضرت(ع) سفارش می‌کند که گناه این و آن را ببخشد، اگر دوست آدم یا افراد دیگر خطایی کردند، روی آن متمرکز نشوید و فراموش کنید، «و کظم الغیظ»، خشم را می‌فرماید فرو ببرید، اگر خشم را فرو ببرید زندگی‌ها گلستان می‌شود، متأسفانه شاهد این هستیم که طلاق زیاد شده و دارد زیاد می‌شود، بعد هم وقتی رسیدگی می‌کنید می‌بیند، بیشترین علت آن بد اخلاقی است. اگر دو طرف یک مقدار کوتاه بیایند اینطور نمی‌شود.
«و صله الرّحم»، ارحام را فراموش نکنید، «و مواساه الاخوان»، مواسات این است که با برادران خود تعامل داشته باشید و آنها را یاری کنید، حضرت(ع) در ادامه می‌فرماید «و السّعى فی حوائجهم فی العسر و الیسر»، در کار برادر دینی، در سختی و آسانی تلاش کن، «و الحلم عند الجهل»، حلیم باش، وقتی دیدی یک نفر حرف ناپخته می‌زند حلم داشته باش، امام سجاد(ع) در رساله حقوق می‌فرمایند: یکی از حقوق زن بر گردن تو این است که اگر از او بدی دیدی عفوش کنی.
«و التّفقّه فی الدّین»، حضرت(ع) سفارش می‌کند که دین فهم شوید، دین فهمی مهم است و باید بدانیم وظیفه ما چیست؟ دین فهمی ساده نیست، بارها گفته‌ام مقدس بازی در این بازار خریدار ندارد، باید دین فهم باشیم، «و التّثبّت فی الامر» تثبت یعنی ثبت کرد در کار و در آن تامل و جست و کرد، تا یک چیزی به ذهن رسید فورا نگویید، یک بار پرس و جو داشته باشید، «و التّعاهد للقرآن»، این است که هر روز قرآن بخوانی و فراموش نکنی، می‌فرماید مومن باید هر روز ۵۰ آیه بخواند، البته اگر نشد، کمتر هم می‌شود و مهم این است که رابطه با قرآن قطع نشود.
«و حسن الخلق»، خوش خلقی، «و الامر بالمعروف و النّهى عن المنکر»، حضرت(ع) به امر به معروف و نهی از منکر توصیه می‌کند، این هم دین عقل است که اول باید معروف را بشناسی تا امر به معروف کنی و یا منکر را بشناسی تا نهی کنی، اگر یک تار موی زن، عمدا بیرون آید منکر است اما یک مردی دوست دارد پیراهن آستین کوتاه بپوشد این کار اصلا منکر نیست، این متن و فتوای علما است که بر مردان خود پوشی واجب نیست، پس اول باید منکر را بشناسیم و دوم این که دین ما دین عقل است که باید شرایط امر به معروف هم فراهم باشد، نمی‌شود بی مقدمه چیزی گفت، «و اجتناب الفواحش کلّها»، سفارش به اجتناب از گناهان می‌کند، برخی‌ها گناه می‌کنند و می‌گویند چیزی نیست در حالی که این صحیح نیست.
اما اینجا خیلی مهم است که حضرت(ع) می‌فرماید «علیک بصلاه اللّیل»، بر تو باد نماز شب، نماز شب بخوان، جمله بعدی پر رنگ‌تر است و می‌فرماید «فانّ النّبىّ صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم اوصى علیّا علیه السّلام فقال: یا علىّ علیک بصلاه اللّیل علیک بصلاه اللّیل علیک بصلاه اللّیل»، پیامبر(ص) فرمود «و من استخفّ بصلاه اللّیل فلیس منّا»، البته یک وقت طرف قرار است صبح زود به دانشگاه یا اداره برود و نمی‌تواند بلند شود این شخص منظور نیست، اما اگر می‌توانی بخوان.
اما یک وقت هم استخفاف و سبک شماری است، از سر شب تا صبح از همه چیز حرف زده، بعد می‌گوید راستی اذان شد، پنج دقیقه نماز شب می‌خواندی، این استخفاف و سبک شمردن است، یک وقت نمی‌توانی که تکلیف نیست، اما اگر می‌توانید یک ربع قبل از اذان صبح بیدار شوید، یک وضو بگیرید، در رکوع و سجده فرمودند در نماز شب یک سبحان الله هم بگویید کافی است.
اما امام(ع) در پایان نامه ما شیعیان را نیز شریک می‌کند و آخرش خیلی شیرین است، می‌فرماید که «علیک بالصّبر و انتظار الفرج»، بر تو باد که صبر در انتظار فرج داشته باشی، «و لا تزال شیعتنا فی حزن»، شیعیان ما پیوسته غصه می‌خورند، «و لا تزال شیعتنا فی حزن حتّى یظهر ولدى الّذى بشّر به النّبىّ صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم»، پیوسته یشعیان ما غصه می‌خورند تا فرزندم ظاهر شود، «الّذى بشّر به النّبىّ صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم بملاء الارض قسط و عدلا کما ملئت ظلما و جورا».
اما از اول هم که بچه بودم، می‌دیدم که می‌گفتند امام زمان(عج) زمین را پر از عدل و داد می‌کند، می‌گفتم عدل که عربی است و داد هم فارسی آن است، پس منظور چیست؟ از لغت معلوم می‌شود که عدل شامل عدل آشکار و مخفی است، اما قسط فقط به عدل ظاهر می‌گوید، اگر شما آمدید یک برنجی را به چهار قسمت مساوی تقسیم کردید این قسط است و البته عدل هم می‌گویند، اما اگر صاحب خانه، سر سفره جلوی یک نفر یک دیس پر از غذا، به یک نفر هم یک کاسه سوپ، به یک نفر هم نان و سبزی و به یک نفر هم هیچ غذایی ندهد در اینجا سؤال می‌شود که دلیل این کار چیست، می‌گوییم در اینجا عدل مخفی است، این که دیس پر از غذا برای کسی است که سالم است، سوپ برای بیماری است که در پرهیز غذایی است، نان و سبزی هم برای مریض است و آن هم که چیز نباید بخورد، صبح فردا آزمایش دارد، این را عدل مخفی می‌گویند، لذا امام زمان(عج)، زمین را از عدل آشکار و مخفی پر می‌کند. پدرم می‌گفت، رضای امام(عج)، مهم‌تر از دیدنش است، چقدر مشتاقیم آقا را ببینیم، همه مشتاقیم اما می‌فرماید رضای او مهم‌تر است.
اما امام عسکری(ع) در ادامه و به پدر شیخ صدوق «فاصبر یا شیخى یا ابا الحسن»، صبر کن، «و أمر جمیع شیعتى بالصّبر»، و جمیع شیعیان را به صبر امر کن، «فانّ الْأَرْضَ لِلَّهِ یُورِثُها مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ الْعاقِبَهُ لِلْمُتَّقِینَ»، اینجا حضرت(ع) می‌فرماید: «و السّلام علیک و على جمیع شیعتنا و رحمه الله و برکاته و حسبنا الله و نعم الوکیل نعم المولی و نعم النصیر» به خدا توکل کن که خداوند تو را بس است، ان شاألله خداوند زلزله را دور کند، دو سه بار که زمین لرزید بعضی‌ها وحشت کردند و یک چیزی گفتم، گفتم ببینید اولا که خدا نکند که زلزله بیاید و ان شاالله که نمی‌آید، اما حالا اگر هم آمد و تخت تو هم لرزید چه باید کرد؟ شما بخوابید، گفتم آیه ۵۱ سوره توبه یادتان نرود، اینها را قبول کنید، «قُلْ لَنْ یُصیبَنا إِلاَّ ما کَتَبَ اللَّهُ لَنا»، خداوند به پیغمبر(ص) می‌فرماید بگو هرگز به ما نمی‌رسد جز آنکه خدا برای ما نوشته، «هُوَ مَوْلانا»، او مولای ما است، بعد که آیه را خواندی نیز عمل کن و بخواب، «وَ عَلَى اللَّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ»، برخی‌ها می‌گویند شاید باز هم بیاید، تو که نمی‌دانی پس بخواب، زلزله را نیز در کشورهای مترقی نیز نمی‌توانند پیش بینی کنند.

اما قمست دوم در مورد قرآن، تلاوت قرآن با تجوید و الحان زیبا ساده نیست، اولا تجوید خیلی زیبا است و باید باشد که از جودت مشتق است، البته عده‌ای چیزهایی گفته‌اند که دور از عقل است، تجوید عربی است و به معنای زیبا کردن کار است، چون ما تجوید را که رعایت می‌کنیم کلام زیبا می‌شود.
به هر حال تجوید و تسلط به مقامات قرآنی کار آسانی نیست، شما فکر نکنید یک قاری مثل مصطفی اسماعیل کار ساده‌ای انجام داده، ساده نیست بلکه خیلی هم سخت است، برخی از قاریان را داشته‌ایم که صدای آنها زیبا بوده و می‌توان گفت تقریبا نزدیک به خرق عادت بوده است، مرحوم نقشبندی با من رفیق بود و اهل بیتی هم بود، صدای این آدم از عجایب اصوات عالم بود و نظیر نداشت، یک بار پیش ایشان بودم که داشت می‌خواند و برق رفت، ولی در صدای ایشان تفاوتی ایجاد نشد، در ایران هم تعداد زیادی از افراد یاد گرفته‌اند و تلاوت‌های زیبایی دارند و جدا هم لذت می‌بریم و تشویق می‌کنیم.
بنده خودم مروج و دوستدار قراء هستم، و در جوانی دنبال این کارها رفته‌ام، اما می‌خواهم بگویم که بها دادن به صوت و لحن همه درست است، اما شما جوانان چون در کنار قرآن چیز دیگری دارید و آن عترت است حالا که لحن و صوت را یاد گرفتید به ظرایف قرآن نیز بپردازید.
قرآن ناطق امام علی(ع) در مورد قرآن فرمود «بحر لا یدرک قعره»، این حرف بزرگی است، همچنین در روایت داریم که قرآن ظاهری زیبا و باطنی عمیق دارد، ضمن این که این کتاب معجزه است و حتی کوچک‌ترین سوره آن نیز دارای اعجاز است و حرف بنده این است که با وجود همه اینها غیر از ظواهر به ظرائف هم بپردازید و جوانان قرآنی را دعوت می‌کنم که به ظرائف قرآن دقت داشته باشند.
در انتهای این مراسم و پس از سخنرانی آیت الله فاطمی نیا حمیدرضا احمدی وفا قاری بین‌المللی کشورمان به تلاوت آیاتی از سوره اسراء و سوره کوثر پرداخت تا حسن ختام این محفل نورانی تلاوت قرآن باشد.
در ادامه صوت تلاوت‌ها تقدیم می‌شود.

تلاوت احمد ابوالقاسمی

دانلود