تحلیلی بر مفهوم و غایت نمایشگاه مطبوعات

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، بیست و سومین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری‌های ایران، در حال برگزاری است. در نگاه اول نمایشگاه مطبوعات هدفی مشخص را پیگیری نمی‌کند اما سوال اساسی‌تر آن است که نمایشگاه مطبوعات باید به دنبال چه باشد و غایت آن چیست؟

در ابتدای هر نمایشگاه مطبوعات معمولا مسئولان برگزاری آن از منظر ایدئولوژیک زمینه و هدف نمایشگاه را ترسیم می‌کنند. برای مثال سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در افتتاحیه این دوره از نمایشگاه گفت: «امروز ما نمایشگاه مطبوعات را آغاز می‌کنیم و در آغاز دولت دوازدهم با نمایشگاهی روبرویم که در آن ۱۰۰۰ رسانه حضور دارد و جشن ملی مطبوعات است و اصحاب رسانه زیر یک سقف قرار می‌گیرند تا با هم تکلم کنند و دغدغه‌های ایران را واگویه کنند. درد مردم را بگویند و نقطه‌های تلاقی مردم و رسانه را بازگشایی کنند»؛ اما این تنها ابتدای هر نمایشگاه و مسئولان وقت است که آمدنی و رفتنی است.

نمایشگاه مطبوعات به‌مثابه یک مفهوم، چه برگزار بشود و چه برگزار نشود می‌بایست دارای اهدافی باشد. ممکن است روزی در ابتدای هر یک از نمایشگاه‌های آتی مسئولین وقت ممکنی بگویند، دیگر نمی‌خواهند نمایشگاه مطبوعات برگزار شود، این ربطی به آنچه می‌تواند مفهوم نمایشگاه مطبوعات خوانده شود، ندارد.

فرصتی برای گفت‌وگو

گفت‌وگو نه‌تنها سرچشمه گرفته از ذاتی انسان یعنی نطق، که از سوی ادیان و نحله‌های فکری-اخلاقی فضیلت قلمداد شده است. قرآن کریم نیز از مناظره به عنوان یکی از راه‌های دعوت به حق یاد کرده است. نمایشگاه مطبوعات را می‌توان فرصتی برای گفت‌وگو دانست. فارغ از اینکه یکی از انواع تولید خبر گفت‌وگو یا مصاحبه است، نفس حضور مطبوعات و رسانه‌ها در یک جا(نمایشگاه) گفت‌وگوشوندگان را به آنجا می‌کشاند. این‌جا جایی است که رسانه‌های مکتوب و نت جمع می‌شوند، تا خود واقعی‌شان را نمایان کنند. نمایشگاه مطبوعات باعث می‌شود موضوعات خبری به سوی‌شان بیایند، برای یک بار در سال و بر خلاف همه سال که مطبوعات بنا به وظیفه ذاتی خود به سوی موضوعات رفته‌اند.

فرصتی برای امر به معروف و نهی از منکر

نقد و نظارت از وظایف رسانه خوانده شده است. فرصتی که آن را می‌توان به امر به معروف و نهی از منکر ترجمه کرد، کاری که روحانیت و روشنفکران دینی کرده‌اند. نمایشگاه فرصتی برای نقد بی‌مهارتر است، چه اگر قرار باشد رسانه‌ها در نزدیکی و کنار هم خود را به نمایش بگذارند، باید خود را در بهترین وضعیت نشان دهند و بهترین وضعیت، وضعیت منتقدانه‌تر است. امر به معروف و نهی از منکر رسانه‌ها می‌تواند بنا به رسالت و ایدئولوژی که دارند تعریف شود، اما در اصل، هر جا رسانه باشد، نقد هست و هر جا که نمایشگاه مطبوعات باشد، باید شاهد نمایشگاه نقد باشیم. اینکه نمایشگاه در واقع چه میزان می‌تواند هر یک از فرصت‌ها به مثابه بالقوه را بالفعل کند، بحث دیگری است.

فرصتی برای تعامل و همکاری

اهل رسانه از هم دورند. هرچند دو خبرنگار در یک مراسم خبری یا در یک فعالیت رسانه‌ای در خصوص یک موضوع، در کنار هم قرار می‌گیرند، اما به لحاظ فیزیکی، آن‌ها یک سال دور از هم و در رقابت با یکدیگرند اما حالا، در نمایشگاه مطبوعات فرصتی برای تعامل و همزیستی مطبوعات پیش می‌آید. آن‌ها حتی اگر بیشتری فاصله ایدئولوژیک را داشته باشند، در کنار و همزیستی با یکدیگر قرار می‌گیرند و همسایگی و نزدیکی با تخاصم سخت پیش می‌رود.

فرصتی برای نمایایاندن واقعیت مطبوعات

ما مطبوعات را از تحقق مطبوعاتی آن‌ها می‌بینیم. ما خبرنگار، سردبیر، مدیرمسئول و صاحب‌امتیاز یک نشریه را نمی‌بینیم. برای ما تحقق دستاورد مطبوعات رسانه خوانده می‌شود، اما نمایشگاه مطبوعات جایی است که اصولا باید مطبوعات واقعیت فیزیکی خود را عرضه کنند. نشان دهند که چه کسانی هستند و بتوان آن‌ها را مورد سوال قرار داد. درون‌مایه و عینیت و روح مطبوعات را انسان تشکیل می‌دهد، اما تحقق نهائی مطبوعات دنیای مجازی را می‌سازد. دنیای مجازی پیرامون ما هر روز تنگ‌تر و سهمگین‌تر می‌شود و نمایشگاه مطبوعات فرصتی برای گشودن این اتمسفر سنگین است.