پاسخ اهل‌سنت عراق به امان‌نامه داعش، خون و آتش بود/شیعه و سنی نان و نمک یکدیگر را خورده‌اند

مصطفی سیفی مستندساز است. در کارنامه کاری او ساخت مستندهای زیادی دیده می‌شود. او در سال ۱۳۹۵ مستند «تک روز دهم» را ساخت که به اهل سنت در عراق می‌پردازد. این فیلم یک عمیات را نشان می‌دهد که از یک صبح تا شب طول می‌کشد تاروستایی آزاد شود. به جز درگیری‌ها در ابتدا دیده می‌شود که روستا بسیار خلوت است. اما وقتی از روستا خارج می‌شوید مردمی دیده می‌شوند که پرچم‌های سفیدی در دست دارند. این جمعیت وارد مسجد شهر می‌شود تا نماز را به جماعت بخوانند. نکته مهم در فیلم این‌جا است که نیرو‌های شیعه حشدالشعبی و مردم اهل تسنن در کنار یکدیگر نماز می خوانند و پیش نماز مسجد نیز یک روحانی اهل تسنن است و تمام بچه‌های حشدالشعبی به او اقتدا می‌کنند.

در فیلم دیده می‌شود که داعش این ترس را در میان اهل سنت ایجاد کرده است که شیعیان آنان را می کشند و به همین دلیل بچه‌ها از ترس نیرو‌های حشدالشعبی در خانه پناه گرفته‌اند. اما در صحنه‌ای دیگر حقیقت روشن می‌شود و شیعه و سنی در کنار هم نماز می‌خوانند.

او این روزها مستند جدیدی را در دست تولید دارد که به نوعی ادامه همان کار قبلی است و به وحدت اهل سنت و شیعه در عراق اشاره دارد. او در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویادرباره‌ این مستند صحبت کرد.‌

تسنیم: شما مستند جدیدی را در عراق ساخته‌اید که به نظر می‌رسد موضوع متفاوتی دارد. درباره‌ی داستان و خط روایت آن توضیح دهید.

خبری از جنگ شیعه و سنی نیست

این مستند با موضوع اهل سنت در عراق و حضور نیرو‌های مستشاری نیرو‌های ایران در عراق است. در سال ۹۳ یگ گروه فیلم‌بردار وارد شهر بلد می‌شوند. این شهر نزدیک شهر سامرا است و در آن امامزاده‌ای به نام سید محمد وجود دارد که عموی امام زمان (عج الله تعالی فرجه‌ الشریف) هستند. مردم این شهر عمدتا شیعه هستند اما دورتادور آن همگی اهل تسنن هستند. برخلاف صحبتی که بیگانگان مطرح می‌کنند مبنی بر این که جنگ عراق، جنگ شیعه و سنی است، تلاش کردیم این را نشان بدهیم که واقعا این‌گونه نیست. شهری در نزدیکی شهر بلد و آن طرف رودخانه‌ی دجله وجود دارد که اسم آن ضلوعیه است. مردم این شهر که عمدتا هم اهل سنت هستند برای مقابله به نیروهای داعش با تمام امکانات خود ایستادگی می‌کنند و البته تعداد زیادی هم شهید می‌دهند.

شهید حاج حمید تقوی نقش اساسی در این منطقه داشت که در فیلم نشان داده‌ام. وظیفه او کمک به نیروهای اهل تسنن و مردم شهر ضلوعیه است. در فیلم می‌بینید که مردم شهر بسیار از شهید تقوی تعریف کردند چرا که او همراه با قایق و تنها با ۴ نیرو از میان داعش عبور کرده و برای شناسایی شهر وارد آن می‌شود.

بیشتر بخوانید:گفت‌وگوی منتشرنشده شهید تقوی؛ از روزهای سخت سوسنگرد تا همراهی با شهید زین‌الدین +فیلم

راوی این فیلم پدر و پسری هستند که به عنوان فیلم‌بردار وارد این منطقه می‌شوند. در حین جنگ و تصویربرداری، پسر در برابر چشم پدر تیر می‌خورد و تک تیرانداز او را مورد اصابت گلوله قرار می دهد. با این حال پدر دوربین را رها نمی‌کند و سفر را ادامه می‌‌دهد. تا آخر کار هم همراه با بچه‌ها است که منجر به شهادت حاج حمید تقوی و مجروحیت پسرش می‌شود. ایشان از رزمنده‌های قدیمی است که به صورت داوطلبانه و مردمی وارد این جنگ می‌شود.

تسنیم: چرا این موضوع را انتخاب کردید و به سوژه اهل سنت پرداختید؟

دو کاری که تاکنون انجام داده‌ام درباره اهل سنت است. می‌بینیم و می‌شنویم که رسانه‌های دشمن در حال هیاهو هستند و می‌گویند که جنگ در این منطقه، جنگ بین شیعه و سنی است و به واسطه همین شبهه، مردم عراق، سوریه و بقیه کشورها را به جان هم می‌اندازند. واقعیت این نیست.

گردان‌های اهل سنت بخشی از حشدالشعبی را تشکیل می‌دهند

حتی در میان رزمنده‌های حشدالشعبی که نیروهای مردمی عراق در منطقه هستند، می‌بینید که گردان‌هایی هستند که همگی اهل تسنن هستند و در حال مقاومت در منطقه هستند. علاوه بر این تعدادی از کردها هستند که در منطقه در حال مقاومت و جنگ با داعش هستند. من می‌خواستم نشان بدهم که این جنگ به طایفه‌گری و این دست مسائل برنمی‌گردد. خیلی بر روی این موضوع تمرکز کردم. البته در کنار این مسائل به بچه‌های ایرانی و از جمله حاج حمید تقوی به عنوان یک مستشار نیز پرداختم.

شهید حمید تقوی

تسنیم: در این فیلم از شهادت حاج حمید تقوی هم سخن گفتید و صحنه‌هایی از ایشان را نشان دارید.

بله درست است. در فیلم صحنه‌هایی از ایشان را داریم. یک سکانس از فیلم به پیدا کردن پیکر ایشان اختصاص دارد. در این صحنه یک فیلم‌بردار همراه با تعدادی از رزمنده‌های بهداری به دنبال پیکر ایشان می‌رود و البته در این جست‌وجو اتفاقاتی می‌افتد. راه را گم می‌کنند و … البته در فیلم قبلی چنین صحنه‌ای را با دوربین دیگری آورده بودیم اما صحنه‌های این مستند جدید، تاکنون در جایی استفاده نشده است.

تسنیم: در مورد شهید تقوی صحبت کردید. به نظر می‌رسد که ایشان نقش جدی در وحدت بین شیعه و سنی در عراق داشتند. مردم عراق در مورد ایشان چه صحبت‌هایی کردند.

من خاطرم هست که اولین عملیاتی که حشدالشعبی در عراق انجام داد، مربوط به سلیمان بیک و آمرلی بود. من در آن عملیات نبودم. عملیات بعدی در جرف الصخر و نزدیکی مسیر کربلا بود. در آن عملیات من حاج حمید را شناختم و تقریبا با هم همراه بودیم. من یک مثالی راجع به ایشان همیشه می‌زنم. در مصاحبه‌هایی که در روایت فتح داشتم، وقتی در مورد شهدا تعریف می‌کردند، کمی شک داشتم و می‌گفتم که اینان اغراق می‌کنند و مگر می‌شود که یک آدم این قدر برجسته باشد. من این برجستگی و خوب بودن را در حاج حمید تقوی دیدم. آرامش و صبور بودن ایشان همیشه برای من الگو بود.

داعش به مردم ضلوعیه که اکثرا اهل سنت بودند پیشنهاد می‌دهد که به صورت مسالمت آمیز راه ورودشان را به بلد باز کنند تا آنها برای تخریب مقبره امامزاده سید محمد اقدام کنند و بعد با مردم شیعه بلد درگیر شوند اما آن‌ها این موضوع را قبول نمی‌کنند چون سالیان سال با مردم بلد در ارتباط بودند، نان و نمک یکدیگر را خوردند و به نوعی در غم و شادی هم شریک بودند.

پس از آشنایی با ایشان و در عملیات‌های بعدی، همیشه کنار ایشان بودم. ایشان در عملیات عزیربلد شهید شدند. من به چشم خود دوست داشتن خاص عراقی‌ها نسبت به ایشان را دیده‌ام. به عنوان یک فرمانده و بزرگ قبولش داشتند. فرماندهان عراقی و حتی فرماندهان کرد عراقی به شدت از ایشان فرمان‌برداری می‌کردند. در این فیلم نقش شهید تقوی را در کمک به اهل تسنن و کمک به مردم عراق نشان داده ام.

تسنیم: نیروهای اهل تسنن عراق در کنار شیعیان و پابه‌پا می‌جنگند. این موضوع چه جلوه‌ای و تصویری داشت و برخورد خود شما با این موضوع چگونه بود؟

ماجرای پیشنهاد داعش به اهل تسنن برای امان دادن به آنان و واکنش اهل سنت

داعش به مردم ضلوعیه که اکثرا اهل سنت بودند پیشنهاد می‌دهد که به صورت مسالمت آمیز راه ورودشان را به بلد باز کنند تا آنها برای تخریب مقبره امامزاده سید محمد اقدام کنند و بعد با مردم شیعه بلد درگیر شوند اما آن‌ها این موضوع را قبول نمی‌کنند چون سالیان سال با مردم بلد در ارتباط بودند، نان و نمک یکدیگر را خوردند و به نوعی در غم و شادی هم شریک بودند. با این اوضاع داعش به ضلوعیه هم حمله می‌کند.

داعش ۱۸۰ بار به اهل تسنن حمله می‌کند/ در قبرستان ضلوعیه شیعه و سنی کنار هم دفن شده‌اند

به گفته خودشان در ۶ ماهه اول سال، ۱۸۰ بار به آنان حمله می‌شود و شهدای بسیاری می دهند اما عقب نمی‌نشینند. علاوه بر این، شیعیان از جنوب بصره خودشان را به عنوان داوطلب رساندند و شروع به مقاومت و کمک رسانی کردند.

در این فیلم به صورت واضح می‌بینید که هیچ فرقی بین شیعه و سنی نیست و خودشان هم اذعان به این موضوع دارند. وقتی شما وارد قبرستان می‌شوید می‌بینید که شیعه و سنی در کنار هم دفن شده‌اند.

تسنیم: تولید کار چقدر طول کشید؟ آیا فیلم برای حضور در جشنواره سینما حقیقت آماده می‌شود؟

این مستند حدود ۷۵ دقیقه شده است و هنوز برای این کار اسمی انتخاب نکرده‌ایم. به جز تصاویری که در منطقه گرفتیم، یک سفر یک هفته ای به منطقه داشتیم و چیزی در حدود ۳۰ روز تصویربرداری داشتیم. این مستند آخرین مراحل تدوین را پشت سر می‌گذارد و برای حضور در جشنواره سینما حقیقت آماده می‌شود. علاوه بر این قرار است که در دی ماه امسال این مستند از تلویزیون پخش بشود. چرا که همزمان با ایام شهادت حاج حمید تقوی است و سالگرد همان عملیاتی است که در همان تاریخ در آن‌جا انجام شده است.

این مستند را مصطفی سیفی کارگردانی کرده است و مرتضی پایه شناس آن را تدوین کرده است. تصویربردار اثر مصطفی سیفی و محسن ابدی هستند. نویسنده فیلم نیز سید روح‌الله حسینی است. این فیلم به سفارش مرکز مستندسازی حقیقت ساخته شده است.