کوتاه‌ترین وقف‌نامه‌ جهان در همدان ثبت ملی شد

حمید ترکمان؛ رئیس اوقاف و امور خیریه شهرستان همدان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در همدان، از ثبت ملی کوتاه‌ترین وقف‌نامه‌ جهان در همدان خبر داد و اظهار کرد: هفته گذشته وقف‌نامه‌ سنگی مسجد پیغمبر همدان، کوتاه‌ترین وقف‌نامه‌ای که تاکنون شناخته شده است، به ثبت ملی رسید.

وی با بیان اینکه همدان کانون شکل‌گیری اندیشه‌های نیکوکاری در ایران است گفت: منشأ شکل‌گیری بزرگترین موقوفه‌ جهان یعنی موقوفه‌ ربع رشیدی توسط خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی شکل گرفت که خود زاده‌ همدان بود و در ساختار اجتماعی این شهر تکامل یافت و بالیده شد.

رئیس اوقاف و امور خیریه شهرستان همدان با اشاره به اینکه در خصوص دیگر نیت‌های خیر در همدان به کیفیت موقوفات و وصیت‌های درگذشتگان می‌توان اشاره کرد که در میان شهرهای ایران جزء شاخص‌ترین‌ها هستند افزود:‌ به همین لحاظ می‌توان همدان را از کانون‌های شهری‌ به شمار آورد که در آن همواره نیکوکاری هوشمندانه و نه صدقه‌پراکنی بی‌برنامه جزء اهداف متعالی مردمان این شهر بوده است.

وی با بیان اینکه نیکوکاران همدان همواره به دنبال اهداف ویژه و نوآورانه برای نیت‌های خیر خود بودند عنوان کرد: این اندیشه در طول تاریخ علاوه بر ایجاد موقوفات پرشمار و گوناگون موجب تولید آثار باستانی ویژه‌ای از جمله وقف‌نامه‌های سنگی هم شده است.

ترکمان با اشاره به اینکه از جمله یکی از مهمترین آثار تولید شده در حوزه‌ موقوفات، وقف‌نامه‌ سنگی مسجد پیغمبر(ع) است عنوان کرد: طبق یافته‌های کارشناس باستان‌شناسی و مدیر موزه وقف همدان این کوتاه‌ترین وقف‌نامه‌ جهان به شمار می‌آید.

وی تصریح کرد: اگرچه در مهرهای نسخه‌های خطی گاهی متن‌هایی به عنوان وقفنامه آورده شده اما هر کدام از آنها به شکلی ناقص هستند و اینکه هیچکدام به صورت یک شیء منفرد و مستقل شناخته نمی‌شوند بلکه در لای جلد کتاب‌ها و یا اوراق قرار دارند و بنابراین این ادعا مطرح است که وقف‌نامه‌ سنگی مسجد پیغمبر همدان کوتاه‌ترین وقف‌نامه‌ای است که تاکنون شناخته شده و به ثبت ملی رسیده است.

رئیس اوقاف و امور خیریه شهرستان همدان با اشاره به اینکه مسجد پیغمبر(ع) یکی از مسجدهای کهن شهر همدان است که در بازار سنتی این شهر قرار دارد گفت: آنجا مدفن یکی از پیامبران بنی اسرائیل به نام حضرت حَجَی (ع) است که نشان می‌دهد پیشینه‌ مدفن به حدود ۲ هزار سال پیش می‌رسد.

وی با بیان اینکه در تورات سوره‌ای به نام حجی(ع) وجود دارد و ایشان در دوران داریوش هخامنشی به همدان آمد و در همانجا درگذشت افزود: بعدها در دوران قاجار بر روی مزارش مسجدی ساخته شد و حاج محمد رحیم تاجر رشتی که از نیکوکاران و واقفین همدان بود مغازه‌ای را وقف بر آن مسجد کرد.

ترکمان باتاکید به اینکه عامل او در این وقف حاج میرزا موسی بود که در متن وقف‌نامه نامش به عنوان واقف وجود دارد گفت: حاج محمد رحیم موقوفات دیگری هم ایجاد کرد که تا به امروز باقی مانده است.

وی بیان کرد: وقف‌نامه سنگی مسجد پیغمبر تکه سنگی است که متن آن به این شرح است: «وقف نمود این دکان خبازی را حاج میرزا موسی جهت مسجد پیغمبر ۱۳۰۲».

مدیر موزه وقف همدان نیز با بیان اینکه وقف‌نامه‌ سنگی مسجد پیغمبر همدان، کوتاه‌ترین وقف‌نامه‌ای بوده که تاکنون شناخته شده است اظهار کرد: واقف و هنرمند سازنده‌ آن به شکل هنرمندانه و هوشمندانه‌ای در ۱۳ واژه یک وقف‌نامه‌ کامل را تنظیم کرده‌ است.

خسرو محمدی با بیان اینکه تاکنون هیچ متنی شناخته نشده که در آن با این جامعیت و در عین حال خلاصه همه‌ ارکان یک موقوفه آورده شده باشد گفت: در حال حاضر این وقفنامه در موزه وقف همدان نگهداری می‌شود.