توقف رشد مصرف نفت در حمل‌‌و‌نقل تا افق ۲۰۴۵/پیش‌بینی جهش ۴ برابری استفاده نفت در پتروشیمی‌ها

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، به طور کلی نفت و میعانات گازی در نهایت در بخش‌های مختلفی از جمله حمل و نقل جاده‌ای، هوایی و دریایی، صنعت نظیر پتروشیمی‌ها و دیگر مصارف در بخش خانگی، تجاری، کشاورزی و نیروگاه‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرند که بررسی روند تحولات مصرفی در هر یک از بخش‌ها می‌تواند به رویکرد ایران در حوزه انرژی تاثیر بگذارد.

طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس با عنوان «بررسی رویکردهای مختلف به توسعه صنعت پتروپالایشگاهی در کشور»، مطابق با گزارش چشم‌انداز جهانی نفت تا سال ۲۰۴۵ سازمان اوپک، وضعیت مصرف نفت و میعانات گازی در مصارف مختلف از جمله حمل و نقل، صنعت و دیگر مصارف در جدول ۱ نشان داده شده است.

مطابق جدول ۱ رشد مصرف نفت در بخش حمل و نقل جاده‌ای در سال‌ ۲۰۴۵ میلادی متوقف خواهد شد و روی رقم ۴۷ میلیون بشکه در روز ثابت خواهد شد. یکی از دلایل این موضوع متنوع شدن سبد سوختی خودروها در سال‌های آینده است.

در بخش صنعت نیز عمده رشد مصرف نفت در بخش پتروشیمی خواهد بود که حکایت از توسعه صنعت پتروپالایشگاهی در آینده دارد. مصرف نفت و میعانات گازی در سایر مصارف از جمله در حوزه مصارف خانگی، تجاری و کشاورزی تا سال ۲۰۴۵ تقریباً ثابت خواهد ماند و در حوزه تولید برق در نیروگاه‌ها مصرف نفت عملاً حدود یک میلیون بشکه در روز تا سال ۲۰۴۵ میلادی کاهش خواهد یافت.

مجموعا مصرف نفت و میعانات گازی در مصارف حمل و نقل، صنعت و غیره از ۹۹٫۷ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۱۹ میلادی به ۱۰۹٫۱ میلیون بشکه در روز تا سال ۲۰۴۵ میلادی خواهد رسید.

جدول ۱ – پیش‌بینی میزان مصرف نفت و میعانات گازی در بخش‌های مختلف تا سال ۲۰۴۵ میلادی در دنیا

*بخش پتروشیمی بیشترین رشد تقاضا در مصرف نفت خام را تا افق ۲۰۳۵ خواهد داشت

کاهش رشد مصرف نفت خام در بخش حمل و نقل و رشد بخش پتروشیمی در گزارش‌های آینده پژوهی دیگری نیز تأکید شده است. به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از مؤسسه وود مکنزی، در دو دهه اخیر بیشترین میزان رشد تقاضای نفت مربوط به بخش حمل و نقل بوده است. با الکتریکی شدن خودروها در سال‌های آینده و جایگزینی سوخت‌های جدید به جای بنزین و گازوئیل، بخش پتروشیمی بیشترین رشد تقاضا در مصرف نفت خام را خواهد داشت.

رشد تقاضا برای مصرف نفت در بخش پتروشیمی از حدود ۲۰ درصد در دوره ۵ ساله ۲۰۰۰-۲۰۰۵ میلادی به حدود ۸۰ درصد در دوره ۵ ساله ۲۰۳۰-۲۰۳۵ میلادی خواهد رسید (محور سمت راست تصویر ۱) و رشد تقاضای نفت در حوزه حمل و نقل تا سال ۲۰۳۵ میلادی کاهش خواهد یافت و نزدیک صفر خواهد شد و عمده رشد مصرف نفت خام مربوط به صنعت پتروشیمی خواهد بود.

تصویر ۱- میزان رشد تقاضای نفت خام در بخش‌های مختلف در بازه‌های ۵ ساله

*تا سال ۲۰۴۵ رشد مصرف نفت خام در حوزه حمل و نقل تقریباً صفر خواهد شد

در گزارش چشم‌انداز جهانی نفت تا سال ۲۰۴۵ سازمان اوپک، میزان تولید خودرو تا سال ۲۰۴۵ میلادی مطابق تصویر ۲ پیش‌بینی شده است. در سال ۲۰۱۹ تقریباً ۱٫۵ میلیارد خودرو در دنیا در حال استفاده بوده است که عمده این خودروها سوخت معمولی بنزین و گازوئیل مصرف می‌کنند و در حال حاضر سهم اندکی (۲ الی ۳ درصد) از خودرو‌ها از سوخت‌های جایگزین جدید نظیر سلول سوختی، الکتریکی، گازطبیعی، هیبریدی برقی استفاده می‌کنند.

مطابق تصویر ۲ (محور سمت راست) در سال ۲۰۴۵ میلادی حدود ۲۲ درصد از خودروهای دنیا از سیستم‌های محرکه جایگزین جدید بهره خواهند برد که ۱۶ درصد از این ۲۲ درصد سهم خودروهای برقی است و تا سال ۲۰۴۵ میلادی مجموع خودروهای دنیا از ۲٫۵ میلیارد خودرو عبور خواهد کرد.

لذا مطابق پیش‌بینی انجام شده، تا سال ۲۰۴۵ رشد مصرف نفت خام در حوزه حمل و نقل تقریباً صفر خواهد شد و واحدهای پالایشگاهی موجود نیاز سوخت خودرو‌های معمولی (بنزین و گازوئیل) را تأمین خواهند کرد.

تصویر ۲- سهم و تعداد خودروها با سیستم محرکه‌های جدید و معمولی تا سال ۲۰۴۵

*تغییر الگوی پالایشی دنیا به سمت پتروپالایشگاه‌ها

با کاهش در تقاضای سوخت خودروهای معمولی نظیر بنزین و گازوئیل در آینده، انتظار می‌رود که محصولات خروجی پالایشگاهی دنیا نیز دچار تغییر شود. در جدول ۲، تقاضای مشتقات نفتی تولیدی در پالایشگاه‌ها بر حسب محصول در سال‌های پیش‌رو پیش‌بینی شده است.

جدول ۲- تقاضای مشتقات نفتی تولیدی در پالایشگاه‌ها تا سال ۲۰۴۵ میلادی در دنیا

مطابق جدول ۲، میزان تولید محصولات سوختی نظیر بنزین و گازوئیل در سال‌های پیش‌ِ رو تا ۲۰۴۵ میلادی در دنیا تقریباً ثابت خواهد ماند و رشد چندانی نخواهد داشت در حالی که محصولاتی با قابلیت مصرف در پتروشیمی از جمله اتان، گاز مایع، نفتا رشد تقاضا خواهند داشت.

این رشد تقاضا نشان می‌دهد که در آینده پالایشگاه‌های دنیا به سمت تبدیل شدن به پتروپالایشگاه‌ها حرکت خواهند کرد و واحدهای جدید پالایشگاهی سوخت کمتری تولید خواهند کرد و محصولات خود را به پتروشیمی‌های پایین‌دستی تحویل خواهند داد.

از طرفی محصولات سنگینی نظیر نفت کوره نیز تقریباً ثابت خواهد ماند که از بهبود فرایندی و کاهش تولید نفت کوره و اجزا سنگین در واحدهای جدید پالایشگاهی حکایت می‌کند و افزایش ضریب پیچیدگی در پالایشگاه‌های جهان با هدف کاهش تولید نفت کوره در دستور کار قرار خواهد گرفت.