حجت‌الاسلام ریاضت: مسأله جانشینی پیامبر، موضوع اصلی غدیر نیست/ این عید با اطعام و چراغانی احیا نمی‌شود!

خبرگزاری فارس ـ حوزه مسجد و هیأت ـ امیرحسین کسائی: روز ۱۸ ذی‌العقده روز عید غدیرخم است روزی که خداوند متعال به پیامبر امر کرد تا رسالت خود را کامل کند و امیرالمومنین (ع) و فرزندانش را به عنوان جانشینان خود معرفی کند. اما چرا با وجود اینکه واقعه غدیرخم با حضور خیل عظیمی از مسلمانان برگزار شد، به انحراف رفت؟ چه اتفاقات رسانه‌ای در آن دوران رخ داد که ۲۵ سال امیرالمومنین (ع) خانه‌نشین شد و حتی جواب سلامش را هم نمی‌دادند؟ این‌ها سوالاتی است که به مناسبت عیدغدیرخم در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام محمود ریاضت سخنران مذهبی بررسی کردیم که ماحصل آن را در ادامه می‌خوانید:

موج‌سواری روی حُب دنیا حربه سقیفه‌هایی برای انحراف غدیر

چرا واقعه غدیر با حضور آن همه جمعیت کتمان شد و بلافاصله بعد از رحلت پیامبر (ص) این جریان منحرف شد؟

کار رسانه‌ای آن‌ها سوار شدن بر موج دنیاطلبی انسان‌ها بود، وابستگی و محبت به دنیا بود، اینکه «حُبُ‌الدنیا رأس کُل خطیئه» البته چاشنی این محبت و دلبستگی به دنیا، تهدید بود که موفق شدند واقعه عظیم غدیر را با آن جمعیت عظیمی که در بعضی نقل‌ها، ۱۲۰ هزار نفر نقل شده است، منحرف کنند

اگر ما نگاهی در تاریخ داشته باشیم، می‌بینیم همین اتفاق در زمان حضرت موسی (ع) هم رخ داد؛ بعد از اینکه آن جمعیت کثیر به حضرت موسی (ع) ایمان آوردند، معجزه‌های ایشان را دیدند، عنایت خدا را بر بنی‌اسرائیل را مشاهده کردند و نجات‌شان را از دست فرعون دیدند، روی به ایشان آوردند و تمام تعالیم حضرت موسی (ع) را فرا گرفتند. اما وقتی حضرت موسی، حضرت هارون (ع) را به‌عنوان جانشین خودش برای آن دوره‌ای که با خداوند میقات داشت، معرفی کرد، می‌بینیم که آن جمعیت عظیم بنی‌اسرائیل تمام تعالیم موسی (ع) و سفارشات ایشان در پیروی از هارون را نادیده گرفتند و گوساله‌پرست شدند.

اگر ما عوامل گوش نکردن بنی‌اسرائیل به فرمایشات حضرت موسی (ع) را بررسی کنیم، می‌بینیم همین اتفاق بعد از پیغمبراکرم (ص) در امت اسلامی هم رخ داد. عامل اصلی و مهم اینکه آن تعالیم مغفول واقع شد، دلبستگی، وابستگی و محبت به دنیا بود. آنهایی که توانستند بر این موج سوار شوند و کاری کنند که حقیقت غدیر مغفول بماند و آن را تنزل بدهند، به اینکه پیغمبر فرمود مَن کُنْتُ مَولاهُ، فَهذا عَلىٌّ مَولاهُ، یعنی علی را دوست داشته باشید، به علی محبت داشته باشید، یک کار رسانه‌ای قوی انجام دادند.

کار رسانه‌ای آن‌ها سوار شدن بر موج دنیاطلبی انسان‌ها، وابستگی و محبت به دنیا بود، اینکه «حُبُ‌الدنیا رأس کُل خطیئه» البته چاشنی این محبت و دلبستگی به دنیا، تهدید بود که موفق شدند واقعه عظیم غدیر را با آن جمعیت عظیمی که در بعضی نقل‌ها، ۱۲۰ هزار نفر نقل شده است، منحرف کنند. جمعیتی که در عید غدیر حضور داشت با امیرالمومنین (ع) در حضور پیغمبر (ص) و طبق نص خطبه غدیر، بعد از امیرالمومنین (ع) با امام حسن و امام حسین (ع)، به عنوان جانشینان بعد از امیرالمومنین (ع) بیعت کردند. تاکید پیغمبر (ص) در خطبه غدیر این است که با بیعت شما با امام حسین (ع) تا حضرت مهدی (عج) را بیعت کردید، بایعُ علیاً باِمرت المومنین، والحسن و الحسین. اینکه توانستند حقیقت اصلی غدیر را به محاق ببرند، به خاطر استفاده کردن از آن حب دنیا بود که متاسفانه همیشه در مسیر حق، چالش و دست‌انداز ایجاد کرده است. در طول تاریخ خلقت بشر در دنیا، می‌بینیم هر جا جریان حق دچار چالش و دست‌انداز شده، دلبستگی به دنیا و محبت به مطامع دنیا در بین دین‌داران و پیروان حق ایجاد شده است. پیروان حق وقتی چربی و شیرینی دنیا زیر زبان‌شان مزه می‌کند، آن زمان دیگر پایداری و استقامت در راه حق را از دست می‌دهند.

اگر حقیقت غدیر فراموش شود به‌راحتی انکار می‌شود

این کار رسانه‌ای، انحراف غدیر را تا کجا پیش برد؟ در تاریخ داریم که وصی به حق پیامبر (ص) خانه‌نشین شد و حتی جواب سلامش را نمی‌دادند؟

پیامبر در خطبه غدیر فرمود: هر که را من هر چه هستم و الان به عنوان مولا برای او هستم، علی همین الان، همان است، بعد حسن همان است، بعد حسین همان است و تا مهدی همه همین هستند. به تعبیر امام باقر (ع) «اَولنا محمد، اوسَطنا محمد آخرنا محمد، کُلنا محمد» حقیقت غدیر این است

آن‌ها کارهایی کردند که باعث شد آن جمعیت کثیر، غدیر را به فراموشی بسپارد و حتی جاهایی انکار کند. روزی حضرت زهرا (س) ‌بعد از جریان غصب خلافت، کنار قبر شهدای احد مشغول عزاداری بودند. شخصی به نام محمود لُبیه (لُبیدی) عبور می‌کند. به حضرت زهرا (س) می‌گوید شما چرا گریه می‌کنید؟ حضرت می‌فرماید: «لفَقْدِ النّبی و ظُلمِ الوَصیّ» گریه کردن من دو علت دارد؛ یکی اینکه پیغمبر و پدرم از دستم رفته و یکی ظلمی که به وصی و جانشین پیغمبر (ص) شده است! هنوز یک هفته از رحلت پیغمبر (ص) نگذشته است که این شخص از حضرت زهرا (س) سوال می‌کند. فقد نبی را فهمیدیم، همه در رحلت پیغمبر عزادار هستیم ولی ظلم‌ الوصی را نفهمیدم! مگر پیغمبر (ص) برای خودش جانشین تعیین کرد؟ حضرت زهرا (س) اینجا استناد نمی‌کنند که پیغمبر جانشین تعیین کرد. می‌فرماید: «اَ نَسِیتُمْ یَومَ غَدیر» آیا شما غدیر را فراموش کردید؟ بطن و حقیقت غدیر را فراموش کردید؟

اگر حقیقت غدیر فراموش شود که بطن و هدف غدیر است. آن وقت راحت می‌شود، غدیر را حذف کرد و از خاطره‌ها برد و حتی منکر آن شد. باطن غدیر آن زمان به خاطر حسن دنیاطلبی، محبت دنیا، مطامع دنیا، وعده و وعیدها، آمال و آرزوها فراموش شد تا جایی که طرفداران و پیراوان حق، کسانی که بیعت کرده بودند، زیر آن زدند.

آنها کار قویِ رسانه‌ای در زمانی که موبایل و اینترنت، فضای مجازی و روزنامه نبود، کردند. کار را به جایی رساندند که بعد از پیغمبر نه تنها غدیر فراموش شد، بلکه آمدند با حرف‌های ظاهراً اسلامی گفتند ما ۷۲ غزه در رکاب پیغمبر جنگیدیم، ۷۲ غزه یعنی ۷۲ دفاع مقدس در رکاب پیغمبر خاتم. می‌گفتند ما جانباز آن بودیم، ما درجه ایثارگری بالایی داریم و ما برای بعد از پیغمبر حرف داریم! با این حرف‌های زیبا و ظاهرفریب، مردم را جمع کردند و بعد در حس حب دنیاطلبی، دلبستگی به دنیا و مطامع دنیا دمیدند تا کار به جایی رسید که حتی آن ۴۰ نفری که در کنار بستر پیغمبر، با اینکه امیرالمومنین را قبول نداشتند و حتی کسانی را که وحدت شکستند هم قبول نداشتند، هم ساکت شدند. دلیلش این بود که پولِ‌ حرام غصب فدک در حلقوم آنها ریخته بود و آنها را به دلبستگی دنیا فریفتند.

آنها دست به دست هم دادند، یک کار رسانه‌ای قوی کردند تا جایی که شخصی مثل امیرالمومنین که به‌عنوان جانشین پیغمبر معرفی شد، جواب سلامش را هم نمی‌دهند و اصلاً او را مسلمان نمی‌دانند که جواب سلام او را بدهند.

جریان غدیر بیشتر ناظر به جریان ظهور است

حقیقت غدیر چیست؟ یعنی این برداشت که غدیر برای معرفی جانشین پیامبر (ص) است، اشتباه است؟

آنها دست به دست هم دادند، یک کار رسانه‌ای قوی کردند؛ تا جایی که شخصی مثل امیرالمومنین که به‌عنوان جانشین پیغمبر معرفی شد، جواب سلامش را هم نمی‌دهند و اصلاً او را مسلمان نمی‌دانند که جواب سلام او را بدهند

حقیقت غدیر، جانشینی نیست. خدا به پیغمبر (ص) در قرآن می‌فرماید، آنچه را به تو نازل شده است به مردم ابلاغ کنید. اگر نگویی کل رسالت تو هیچ! یعنی ۲۳ سال زحمت تو هیچ! پیامبر ما، پیغمبر خاتم است یعنی اهداف ۱۲۴ پیغمبر را محقق کرده و آرزوهای تمام پیامبران را به هدف رسانده است. حالا خدا در پایان عمر پیغمبر به او می‌گوید آنچه که به تو نازل کردیم را ابلاغ کن. این یعنی چیزی است که تا حالا پیغمبر نفرموده است که اگر نگوید کل زحمات ۲۳ ساله خودش و کل زحمات انبیاء‌ از بین می‌رود.

این چه بود که پیغمبر تا حالا نگفته بود و در غدیر باید می‌گفت؟ خیلی‌ها دوست دارند غدیر روی این موضوع نرود و روی جانشینی برود. پیغمبر در روز غدیر خیلی پررنگ راجع به جانشینی حرف زده است،‌ اما در غدیر مطرح شدن بحث جانشینی مقدمه‌ای برای حرفی است که تا حالا نگفته و حالا باید بگوید، اینکه در حضور من «بایعُ علی بامره المومنین» به عنوان امیرالمومنینی با علی بیعت کنید و بعد از او با حسن و حسین و تا مهدی بیعت کنید. جریان غدیر بیشتر ناظر به جریان ظهور است، یعنی استمرار ولایت و جانشینی تا حضرت مهدی، یعنی غدیر مقدمه ظهور است. در خطبه غدیر آنقدر که در مورد حضرت مهدی به‌عنوان یک اصل صحبت می‌شود در مورد چیزهای دیگر صحبت نمی‌شود.

جانشینی پیغمبر که از روز اول مطرح شده بود و چیزی نبود که پیغمبر نگفته باشد، پیغمبر روز اول فرمود اولین کسی که به من ایمان بیاورد بعد از من جانشین است که همانجا ابوجهل به پدر امیرالمومنین ابی‌طالب طعنه زد و متلک انداخت و گفت بعداً باید زیردست پسرت شوی! چون امیرالمومنین اولین ایمان‌آورنده بود. پیغمبر هر جا نشسته و برخاسته، جریان ولایت، جانشینی و اطاعت امیرالمومنین (ع) را مطرح کرده است.

اگر حقیقت غدیر فراموش شود که بطن و هدف غدیر است، آن وقت راحت می‌شود، غدیر را حذف کرد و از خاطره‌ها برد و حتی منکر آن شد

مخالفان نمی‌خواهند که این مطلب گفته شود که در روز غدیر به پیامبر ابلاغ شد که بگو از علی تا مهدی (عج) خود تو و عین تو هستند نه که جانشین تو هستند. قبلاً بحث جانشینی مطرح شده است، اینجا هم مطرح می‌شود اما به‌عنوان مقدمه مطرح می‌َشود؛ از علی تا مهدی عین تو هستند. پیغمبر فرمود: مَن کُنْتُ مَولاهُ، فَهذا عَلىٌّ مَولاهُ، هر چه من هستم علی همان است، این را غلط معنی نکنیم! برخی معنا می‌کنند: هر که را من مولای اویَم «بعد» من این علی مولای اوست، اصلاً کلمه «بعد» ندارد، هر که را من هر چه هستم و الان به عنوان مولا برای او هستم، علی همین الان، همان است، بعد حسن همان است، بعد حسین همان است و تا مهدی همه همین هستند. به تعبیر امام باقر (ع) «اَولنا محمد، اوسَطنا محمد آخرنا محمد، کُلنا محمد» حقیقت غدیر این است. صرف‌نظر از اینکه جانشین تو هستند، عین خود تو هستند که امام باقر (ع) فرمود کُلنا محمد.

غدیر پیام‌آور وحدت، حول محور ولایت است

این روزها در هر محفلی حول مشترکات جامعه اسلامی به دنبال وحدت هستند. غدیر چگونه می‌تواند وحدت‌آفرین باشد؟

در روز غدیر به پیامبر ابلاغ شد که بگو از علی تا مهدی (عج) خود تو و عین تو هستند نه که جانشین تو هستند

وحدت در جامعه اسلامی با عمل به فرمان پیامبر در روز عید غدیر می‌توانست محقق شود. حقیقت و بطن غدیر وحدت است. پیغمبر روز عیدغدیر یک کاری کرد که همه حول محور ولایت امیرالمومنین متحد شدند، حتی یک نفر از کسانی که مخالف غدیر هستند، نمی‌بینید که در جریان غدیر با امیرالمومنین بیعت نکرده باشند، یعنی غدیر پیام‌آور وحدت است. چه کسانی در جامعه اسلامی وحدت را شکستند و زیر این وحدت زدند؟ ما امروز داعیه‌دار وحدت هستیم و باید بگوییم اصل وحدت چه بود و چه کسانی وحدت‌‌شکنی کردند؟ مخالفان کاری کردند که برای اولین‌بار لعن را در جامعه اسلامی وارد کردند. ۶۱ سال چه کسی را در جامعه اسلامی لعنت می‌کردند؟ ۶۱ سال ۷۵ هزار منبر برای لعن چه کسی در جامعه اسلامی ساخته شد؟ فضا به چه طرفی رفت که مسجد می‌ساختند و نام آن را نعوذبالله مسجد لعن و سب علی می‌گذاشتند!

غدیر پیام‌آور وحدت، حول محور ولایت است. در خصوص لعن کردن کار به جایی رسیده بود که زمان عمربن‌عبدالعزیز که می‌خواست لعن را بردارد،‌ وقتی حکم داد، بعضی‌ها گفتند یک ماه به ما مهلت بدهید، ما نذرهایی در لعن داریم که باید آنها را اَدا کنیم! نذر می‌کردند! واجب نماز‌جمعه بود!

برای غدیر کم گذاشتیم که فاطمیه و محرم رخ داد

جریان حق بعد از این انحراف چه کرد و چرا نتوانست ورق را برگرداند؟

متاسفانه جریان حق هم کوتاه آمد. علامه امینی که دِین عظیم و عجیبی به گردن شیعه به واسطه نوشتن کتاب گرانقدر الغدیر دارد، می‌گوید: اگر ما غدیر را مثل محرم یا فاطمیه سه ماه جشن می‌گرفتیم، اگر پیروان حق از بعد روز غدیر، غدیر را برجسته می‌کردند و مراسم می‌گرفتند، فاطمیه اتفاق نمی‌افتاد و اگر ما در فاطمیه سه دهه عزاداری می‌کردیم، محرم اتفاق نمی‌افتاد!

یعنی کوتاهی جریان شیعه و جریان حق‌طلب در بزرگداشت غدیر و احیای آن، کوتاهی کرد. اگر این کوتاهی نبود، هیچ‌وقت نمی‌توانستند آن جمعیت عظیم را به جایی برسانند که حتی غدیر را انکار کنند، نه اینکه فراموش کنند که حضرت زهرا (س) بفرمایند: «اَ نَسِیتُمْ یَومَ غَدیر» شما اصلاً غدیر را فراموش کردید؟ چنین چیزی مگر می‌شود؟

غدیر با اطعام و تزیین خیابان احیا نمی‌شود

امروز برای احیای غدیر و جانشینی به حق امیرالمومنین (ع) چه باید کرد؟

امیرالمومنین در دوران خودش مظلوم بود چون حتی طرفداران جبهه حق برای احیای غدیر، در کار رسانه‌ای کم گذاشتند. غدیر را در دو ماه آخر عمر پیغمبر آنطور پررنگ نکردند که کسی نتواند خلاف آن حرف بزند و امروز هم می‌بینیم که متاسفانه حقیقت و بطن غدیر مظلوم است و به فراموشی سپرده می‌شود. این سنت‌ها غدیر که در جامعه ما مرسوم بوده و چند سالی است که پررنگ می‌شود، هدف غدیر نیست.

اطعام روز غدیر خیلی ثواب دارد، روزه عیدغدیر خیلی ثواب دارد، شاد کردن مومنین در روز عیدغدیر خیلی فضیلت دارد، صدقه در روز عیدغدیر خیلی ثواب دارد، اما اینها همه وسیله است تا ما به هدف غدیر برسیم. معرفت ما به غدیر باید افزایش پیدا کند، اما چند سالی است که می‌بینیم که احیای سنت‌های غدیر هدف شده و هدف غدیر از بین رفته است. یعنی اینکه گفتند دور هم جمع شوید و همدیگر را شاد کنید، اکرام کنید و اطعام کنید برای آن است که دور هم جمع شوید و همدیگر را خوشحال کنید، بعد بگوییم غدیر برای چیست؟ به حقیقت غدیر برسیم و برای این کار باید خطبه غدیر را بخوانیم.

 اگر ما غدیر را مثل محرم یا فاطمیه سه ماه جشن می‌گرفتیم، اگر پیروان حق از بعد روز غدیر، غدیر را برجسته می‌کردند و مراسم می‌گرفتند، فاطمیه اتفاق نمی‌افتاد و اگر ما در فاطمیه سه دهه عزاداری می‌کردیم، محرم اتفاق نمی‌افتاد

خطبه غدیر ۱۰ صفحه است، یک خط نیست که مَن کُنْتُ مَولاهُ، فَهذا عَلىٌّ مَولاهُ نیست، اگر پس و پیش آن را بزنیم از هدف غدیر دور می‌شویم. پیغمبر در خطبه غدیر فرمود حاضرین به غایبین بگویند، یعنی تکلیف شرعی است، پدران به فرزندان بگویند، این خطبه غدیر امروز من را پدران به فرزندان یاد بدهند، پدران چقدر در تعلیم خطبه غدیر نقش دارند؟ ما یک پاراگراف از خطبه غدیر را بلد هستیم که بخواهیم به فرزندان‌مان یاد بدهیم؟ حقیقت و بطن غدیر در خطبه غدیر است. همه سنن بافضیلت روز عیدغدیر برای رسیدن به بطن حقیقت غدیر است. اگر ما همه کار کنیم، اما خطبه غدیر را نخوانیم، نفهمیم و درک و عملیاتی نکنیم، آن سنن غدیر ما را به هدف نخواهد رساند. چون با دقت و تأمل سراغ سنن غدیر هم نرفیتم به‌نوعی وارونه شده است مثلاً اگر به ما بگویند چه کاری در روز عید غدیر خوب است؟ می‌گوییم رفتن و از سادات عیدی گرفتن. خیلی خوب است که از سادات عیدی بگیرد ولی یکی از اعمال عیدغدیر، اکرام سادات است، یعنی به سادات عیدی بدهید، سادات را دعوت کنید و اطعام کنید نه اینکه بروید خانه سادات و اطعام بشوید!

برای احیای غدیر روی خطبه این روز باید کار کرد

شما یک بار فرمودید کارهای ما برای احیای غدیر مشابه فست‌فود است. با ذائقه جلو می‌رویم و ریشه‌ای نیست! کار عملیاتی چیست؟

الان به بچه هیاتی‌ها بگویید یک پاراگراف از خطبه غدیر را بخوانند. نمی‌توانند. الان بگویند بنا داریم ۱۰ هزار تا غذا دهیم، سریع هزینه تهیه می‌شود اما اگر بگوییم می‌خواهیم ۱۰ هزار تا خطبه غدیر چاپ کنیم و در هیأت‌ها پخش کنیم و بعد یک آزمون بگیریم و جایزه دهیم، پول آن تهیه نمی‌شود.

برای احیای غدیر باید روی خطبه غدیر کار کنیم. آموزش آنلاین بگذاریم در مدارس و دانشگاه تدریس کنیم. در هیأت‌ها خطبه غدیر را پخش کنیم و سخنران دعوت کنیم تا یک دهه درباره عید غدیر صحبت کند.

فیلمی از این گفت‌وگو را که امروز پنجشنبه ۷ مردادماه روز عیدغدیرخم به صورت لایو از اینستاگرام فارس پخش شد اینجا مشاهده کنید: (در این فیلم بعد از اظهارات حجت الاسلام ریاضت، ابوذر بیوکافی مدح‌خوانی می‌کند)