تحقق جهش فرهنگی در سایه برنامه‌ریزی و تأمین امکانات

خبرگزاری فارس- اردبیل| مریم رضائی: به اذعان بسیاری از بزرگان گذشته و حال، نقطه آغاز رشد و توسعه هر کشوری فرهنگ است، زیرا توسعه عرصه‌های گوناگون جامعه، بدون توسعه فرهنگ، نه می‌تواند مداوم و پایدار باشد و نه در جهت خودشکوفایی و تکامل انسانی قرار می‌گیرد؛ برعکس، با یاری فرهنگ، مسیر حرکت حیات جامعه ترسیم می‌شود.

برای قرار گرفتن در شاهراه اصلی، به نظر، شنیدن حرف‌ اهالی هنر در اخذ تصمیمات اساسی ضروری به نظر می‌رسد، چرا که این حوزه به لحاظ اجتماعی و اقتصادی می‌تواند نقش موثری داشته باشد.

کمبود زیر ساخت‌ها در مقوله فرهنگ و هنر، کمبود اعتبارات با عنایت به گستردگی کار، نبود نیازسنجی فرهنگی و هنری اصولی برای جوانان، از عمده مسائلی است که سال‌هاست پشت تریبون‌ها مطرح می‌شود اما در میدان عمل، جامه بر تن ندارد.

بر این اساس، بر آنیم تا از تریبون فارس حدیث ناگفته به میان آوریم و پای صحبت افرادی بنشینیم که آستین همت بالا زده‌اند اما سنگلاخ مسیر، گاهی سرعتشان را کُند می‌کند و عرق خستگی بر پیشانی‌شان می‌نشاند.

دولت باید تمهیدات گسترده‌ای برای تولید و نشر کتاب در نظر گیرد

«حاتم رسولی»، فعال فرهنگی و رسانه‌ای، کارشناس ارشد مدیریت، مولف ۱۰ عنوان کتاب، ویراستار و پژوهشگر، مسؤول ادبیات و انتشارات اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان اردبیل، از دغدغه‌های عمده حوزه  کتاب و کتابخوانی و هزینه بالای تولید کتاب و چرخه اقتصادی آن می‌گوید.

به اعتقاد وی، حوزه کتاب در صورتی موفق خواهد بود که بتوان فرآیند تولید کتاب را به نحوی مدیریت کرد تا این اساسی‌ترین کالای فرهنگی با کمترین هزینه به دست مخاطب برسد.

نویسنده کتاب «در امتداد سطرها»، اذعان می‌کند: از علل اصلی کاهش نرخ مطالعه، در کنار دیگر عوامل مختلف، قیمت گران کتاب است، در حالی که حمایت دولتی دقیقاً باید در حوزه فرهنگ و زیرساخت‌های آن انجام شود؛ یعنی ضمن حمایت از مولفین و پدیدآورندگان، تولید کتاب نیز باید با قیمت مناسب صورت گیرد.

رسولی ادامه می‌دهد: بالا بودن هزینه تولید کتاب و عدم استقبال خوانندگان، باعث معیوب شدن چرخه اقتصادی تولید کتاب شده و دیگر برای نویسندگان و  پدیدآورندگان و حتی برای ناشران و توزیع‌کنندگان به‌صرفه نیست؛ لذا به نظر می‌رسد دولت باید تمهیدات بسیار گسترده‌ای در این خصوص انجام داده و کتاب را که به حمایت‌های جدی نیاز دارد، مدد رسانند.

مولف «ستاره‌ها نمی‌میرند» تأکید دارد: حمایت از تولید کتاب نباید به منزله دخالت در امور کتاب باشد، بلکه‌ حمایت‌های مالی باید ضمن حفظ استقلال فکری پدیدآورندگان، طوری برنامه‌ریزی شود تا موجب تحرک بازار نشر و سبب تشویق و تحریک مردم برای مطالعه گردد.

اهمیت «فرهنگ» و «هنر» در ردیف «اقتصاد» و «سیاست» است

علی دانش، کارشناس جغرافیای طبیعی، کارگردان، بازیگر تئاتر و مسؤول انجمن نمایش بسیج هنرمندان استان نیز معتقد است مقوله فرهنگ به اندازه موضوعات سیاسی و اقتصادی اهمیت دارد و شایسته است برنامه مدون و دقیقی برای این حوزه ارائه شود.

وی می‌گوید: اگر اقتصاد با معیشت مردم پیوند خورده و مسائل سیاسی با اهداف حزبی و جناحی؛ مقوله فرهنگ مستقیماً با آداب رفتاری مردم گره خورده و خلأ آن می‌تواند ضربات جبران‌ناپذیری را به همراه داشته باشد، چنان‌که در سالیان اخیر بارها دیده‌ایم عدم توجه دقیق به موضوعات فرهنگی و حتی تعابیر وارونه از آن، چه تاثیرات عمیقی بر زندگی مردم داشته است.

دانش اضافه می‌کند: نباید فراموش کرد که رهبر معظم انقلاب اسلامی به عنوان هدایتگر اصلی انقلاب اسلامی بارها بر مقوله فرهنگ تأکید داشتند و حتی با به‌کاربردن مفهوم تهاجم فرهنگی، عمق فاجعه‌ای را که می‌تواند در راه باشد، به مردم و مسؤولان نشان داده‌اند؛ بنابراین اگر مسؤولان این موضوع را بپذیرند که مقوله فرهنگ و هنر دارای اهمیتی در ردیف اقتصاد و سیاست حتی بالاتر از آن است و عمل را سرلوحه کار قرار دهند، امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری اصحاب فرهنگ و هنر را برای اقدام و جهش فرهنگی فراهم خواهند کرد.

مسؤولان رغبتی به شنیدن خواسته‌های تکراری ما ندارند

فاطمه عظیمی، کارگردان، نویسنده و بازیگر، درباره نابسامانی‌های حوزه هنر می‌گوید: اغلب گروه‌های تئاتری و سینمایی به دلیل شیوع کرونا ویروس خانه‌نشین شده و فعالیتی ندارند و همین عامل سبب شد وضعیت معیشتی اغلب همکاران چنان دگرگون شود که اگر هم شرایط، اجازه حضور در صحنه را داد، دیگر نتوانند همچون سابق کار خود را از سر گیرند؛ کما اینکه بسیاری از هم‌گروهی‌های ما از مسیر خود دور افتاده و به شغل‌های دوم و سوم کشیده شده‌اند.

نویسنده «بادکنک‌های قرمز» ادامه می‌دهد: من -به عنوان یک خانم- زمانی تصمیم گرفتم با وجود تمام دشواری‌ها در این مسیر، کار خود را آغاز کنم و پیش ببرم و در بدترین وضعیت همه‌گیری کرونا ویروس، با کمترین تعداد نیرو، به کار ادامه دادیم؛ نتیجه این شد که به یاری خدا و لطف دوستان، در جشنواره تئاتر استانی سال گذشته، به دبیرخانه فجر معرفی شدیم، گرچه عده‌ای در در صدد سنگ‌اندازی بودند.

وی با بیان اینکه کاش حمایت‌های مسؤولان و متولیان فرهنگی بیشتر شود، اضافه می‌کند: یک بخش از کمبودهای ما به کارهایی وابسته است که مسؤولان ما انجام نمی‌دهند و دستی نمی‌گیرند، از جمله نبود مکانی برای تمرین، که به قدری این خواسته تکرار شده که به نظر کلیشه می‌آید، اما معضلی است که همچنان دچار آن هستیم.

به عقیده عظیمی، سمت دیگر قضیه خود هنرمندان هستند؛ وی در این باره می‌گوید: درست است که تئاتر ما مشکلات بسیاری دارد، اما هنرمندان شهرستانی باید علم و اطلاعات و امکانات خود را به‌روزرسانی کنند، به این طریق که از اساتید دعوت کنیم، ورکشاپ بگذاریم، کلاس برگزار کنیم و… که البته همه اینها مستلزم هزینه است.

وی اظهار می‌کند: انجمن هنری در هر بار برگزاری یک رویداد هنری با مشکلات عدیده‌ای مواجه می‌شود؛ به این ترتیب، وقتی مشکلات مالی سبب می‌شود از حضور اساتید حتی بی‌بهره بمانیم، خواه‌ناخواه کیفیت کارها افت پیدا می‌کند، چنان که نه در خور هنرمندان باشد نه در شأن مخاطب.

کارگردان و نویسنده نمایش «خواب یخی» می‌گوید: امیدواریم مشکلات مالی مسؤولان حل شود که رفع همین بهانه بزرگترین کمک به گروه‌های تئاتری است، چرا که به این ترتیب با افکار و روحیه‌ای آرام به اصل هنر می‌پردازند، نه با دغدغه مالی و من آن روز را برای همه هنرمندان آرزو دارم.

از عظیمی می‌پرسم چه انتظاری از مسؤولان دارد؛ پاسخ می‌دهد: شاید مشکلات ما آنقدر زیاد شده که مسؤولان ما دیگر رغبتی به شنیدن این خواست‌های تکراری ندارند؛ اما واقعیت امروز این است که هرگاه وضعیت کرونا رنگی‌تر شد، محدودیت‌ها ابتدا سالن‌های تئاتر و سینما را نشانه گرفت و کمر این صنف هنری را -که تعداد اعضای آن هم کم نیست- شکست؛ بر این اساس، کمترین انتظار من این است که مشکلات را به هر طریق ممکن، پیدا و برطرف کنند؛ چرا که تنها ما هنرمندان تئاتر درگیر مشکلات نیستیم.

بنا به این گزارش، خبرنگار فارس در اردبیل، ضمن هم‌صحبتی‌های پراکنده با اهالی فرهنگ و هنر، به چند سر فصل مشترک رسید که اغلب گروه‌ها به نحوی درگیر آنها هستند؛ از جمله: نبود تعامل و ارتباط مناسب و سازنده سازمان‌های فرهنگی کشور با یکدیگر، نبود توجه جدی به مقوله اشتغال در حوزه فرهنگ، نبود برنامه‌ریزی راهبردی در کشور برای فعال‌سازی اقتصاد هنر و مدل‌های کسب و کار در این حوزه، هجمه فرهنگی در بحث شبکه‌های اجتماعی و نبود متولی مشخص برای بررسی و رصد آسیب‌شناسانه این حوزه، همچنین معضل الگوسازی در کشور برای ترویج سبک زندگی ایرانی اسلامی، که امید می‌رود در آینده بتوانیم در حضور کارشناسان به هر یک از این موضوعات به طور تفصیلی بپردازیم.