۱۰ شاخصه‌ کلیدی که باید در دستور کار وزیر بهداشت دولت آینده باشد

– اخبار اجتماعی –

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا؛ جمعی از بسیج‌های دانشجویی دانشگاه‌های علوم پزشکی با صدور بیانیه‌ای به تبیین ویژگی‌های نظام سلامت در دولت آینده پرداختند.

نظام سلامت از جمله مهمترین امور موثر بر رفاه و پیشرفت کشورها محسوب می‌شود. به‌‌طوری‌‌که یکی از اجزای اصلی محاسبه شاخص توسعه‌‌یافتگی کشورها، سطح سلامت است. برای داشتن سطحی متعالی از سلامت در جامعه باید متولیان شایسته‌ای انتخاب شوند و برنامه‌‌هایی اولویت‌‌بندی شده برای این امر وجود داشته‌‌باشد. از این روی انتخابات مجالی برای انتخاب مردم و اداره‌‌ی آینده کشور در حیطه سلامت در کنار سایر امور است که بایستی مورد توجه آحاد ملت ایران قرار گیرد.

بسیج دانشجویی مراکز علوم پزشکی بر اساس رسالت خود مبنی بر نقش‌‌آفرینی تخصصی و آگاهی بخشی به جامعه بر خود لازم می‌داند تا به نمایندگی از مردم و دانشجویان با نگاهی نخبگانی در مسائل نظام سلامت در دولت آینده مواردی را مطرح کند.

ابتدا نکاتی چند در خصوص یکی از مهمترین ارکان تصمیم‌‌گیری نظام سلامت یعنی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و ویژگی‌‌های وزیر بهداشت مطلوب و معاونین ایشان پرداخته خواهد شد:

۱٫ نداشتن تعارض منافع: در شرایطی که وزیر بهداشت یا معاونین ایشان خود ذی‌‌نفع بخش خصوصی باشند (اعم از مطب‌‌داری، سهام‌‌داری، واردات دارو و تجهیزات پزشکی و …) امکان اتخاذ تصمیمات ناصواب و یا کوتاهی در اجرای امور ایجاد خواهدشد. اهمیت این موضوع به گونه‌ای است که بدون توجه به آن، ایجاد تحول مثبت در نظام سلامت بسیار سخت و تقریباً دست‌‌نایافتی خواهدشد.

۲٫ نداشتن رویه‌‌ صنف‌‌گرایی: از جمله شئون ایجاد تعارض منافع می‌توان به مدیریت بخش‌های کلیدی نظام سلامت توسط پزشکان فعال در سازمان نظام پزشکی و انجمن‌های پزشکی اشاره کرد که بایستی به‌‌طور جد از آن حذرکرد.

۳٫ برخورداری از دانش و تجربه‌‌ کافی مدیریتی: امر مدیریت و اجرا در نظام سلامت نیازمند دانش و تجربه کافی است. افراد به صرف شهرت در درمانگری و رشته‌‌ی تخصصی، لزوماً مدیران توانمندی نیستند. لذا وزیر مطلوب بهداشت و معاونین ایشان بایستی بیشتر از آن‌‌که به نوع تخصص پزشکی شناخته شوند، به سابقه‌‌ی مدیریتی و توان مطلوب اجرایی‌شان شهره باشند.

۴٫ تحول‌‌خواهی و جوان‌‌گرایی: تغییر و تحول و روزآمدی لازمه‌‌ی حیات یک دستگاه پویاست. خصوصاً آنجا که آن دستگاه دارای ضعف‌‌های بنیادینی باشد. این تحول نیازمند صرف نیرو، انگیزه و ایده‌‌های نو است که همگی از خصوصیات جوانی است.

۵٫ داشتن برنامه‌‌ کارا برای اجرای اسناد بالادستی: در نظام سلامت اسناد بالادستی کارشناسی شده و قوانین بسیاری وجود دارد که مغفول مانده یا به درستی اجرا نشده‌‌است. در صورت اجرای این اسناد بسیاری از مشکلات نظام سلامت مرتفع گردیده و منافع زیادی برای مردم حاصل می‌‌شود. از جمله این اسناد بالادستی می‌توان به اجرای پرونده و نسخه الکترونیک سلامت، ساماندهی و توسعه طب سنتی ایرانی، تفکیک وظایف تجمیع شده در وزارت بهداشت، تکمیل برنامه‌های پزشک خانواده و نظام ارجاع و غیره اشاره کرد. لذا وزیر مطلوب بهداشت و معاونین ایشان باید برنامه منسجم و عملیاتی برای اجرای اسناد بالادستی نظام سلامت داشته‌‌باشند. اجرای این اسناد علاوه بر تقویت حرکت وزارت بهداشت بر محور راهبردهای کلان کشور، از خلق ایده‌‌های غیرکارشناسی خلق‌‌الساعه و غیرعملیاتی که هزینه‌های زیادی را نیز به کشور تحمیل می‌‌کند، جلوگیری می‌کند.

با عنایت به لزوم اولویت‌‌بندی برنامه‌‌ها و رعایت تقدم بهداشت و حفظ سلامتی بر درمان، در ادامه به اهم برنامه‌های ضروری نظام سلامت کشورمان اجمالاً اشاره خواهندشد:

۶٫ تکمیل نظام سلامت الکترونیک: نظام سلامت الکترونیک در راستای ارتقای شفافیت، تصمیم‌گیری حرفه‌ای و بالینی و افزایش بهره‌وری در نظام سلامت مورد تأکید ‌‌است. از جمله زیربرنامه‌های اصلی آن می‌توان به پرونده الکترونیک سلامت، نسخه الکترونیک و سامانه رهگیری و کنترل اصالت دارو (تیتک) اشاره نمود.

۷٫ اصلاح نظام ارجاع و پزشک خانواده: همواره گفته می‌شود که پیشگیری بر درمان مقدم است. در نظام سلامت نیز برای اجرای این مهم بایستی سازوکار مناسبی پیش‌بینی شود. کشورهای توسعه یافته در حال حاضر بخش قابل توجهی از بار خدمات بهداشتی درمانی خود را از طریق پزشک خانواده دنبال می‌کنند. به‌‌طوری‌‌که انگیزه‌‌ی پزشکان در این سیستم ارتقای پیشگیری و کاهش درمان خواهدبود چراکه درآمد پزشک، فارغ از حجم بیماری‌های یک بیمار خواهدبود. اما جهت تکمیل آن بایستی از طریق نظام ارجاع، ارتباط بین این سطح با سطوح تخصصی ایجاد شود تا امور درمانی نیز در یک مسیر مناسب پیگیری شوند.

۸٫ تأمین و توزیع نیروی انسانی در نظام سلامت: توزیع نامتناسب نیروی انسانی در سطح کشور یکی از مشکلات اصلی نظام سلامت است. به‌‌طوری‌‌که در برخی از شهرستان‌های کشور موضوع دسترسی به پزشک به عنوان محور ارائه خدمات درمانی جزء معضلات اصلی مردم است. به طور مثال براساس مطالعات موجود، سرانه پزشک در ایران در بین ۲۵ کشور منطقه رتبه ۲۰ را به خود اختصاص داده است که بیانگر سرانه پایین پزشک به ازای جمعیت است. جهت اصلاح این مسأله ضمن برنامه‌‌ریزی عملیاتی جهت توزیع مناسب نیروی انسانی نظام سلامت در کشور بایستی با ایجاد زیرساخت‌‌های لازم، ظرفیت تأمین و تربیت نیروی انسانی در نظام سلامت افزایش یابد.

۹٫ افزایش جمعیت: یکی از بحرانی‌‌ترین و حیاتی‌‌ترین معضلات حال حاضر کشور مسأله‌ی کمبود شدید رشد جمعیت است. در دهه‌‌ی پیش‌‌رو پنجره جمعیتی ایران بسته خواهدشد. با توجه به نقش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در پایش و برخی زیرمسائل مهم جمعیّت همچون ناباروری، غربالگری، پیشگیری، سقط جنین و …، یکی از مهمترین رسالت‌های نظام سلامت در دولت سیزدهم بایستی برنامه‌ریزی جامع جهت حل بحران جمعیت کشور باشد.

۱۰٫ ساماندهی و ارتقاء طب سنتی ایرانی: یکی از گنجینه‌های تمدنی کشورمان، طب سنتی ایرانی است که با فرهنگ مردم نیز آمیخته است. با شکل‌‌گیری رشته‌‌ تحصیلی طب سنتی ایرانی در دانشگاه‌‌های علوم پزشکی از ۱۴ سال پیش ثمرات علمی و عملی فراوانی حاصل شده‌‌ است اما کم‌‌توجهی‌‌ها به این مکتب طبی و وجود مدعیان کاذب فراوان در این عرصه مانع بالفعل شدن بخش‌‌های قابل توجهی از ظرفیت‌‌های این عرصه شده‌‌ است. با عنایت به سیاست‌های کلی سلامت، متولیان نظام سلامت در دولت جدید باید برنامه‌ای جامع و عملی برای ساماندهی و ارتقاء این علم بومی داشته‌‌باشند.

پرواضح است که مسائل نظام سلامت و شاخص‌‌های مدیران نظام سلامت بیش از این موارد است اما به جهت رعایت اختصار اهم موارد ارائه شد.

اجرای پرونده الکترونیک سلامت و پزشک خانواده باید اولویت دولت سیزدهم باشدنظام سلامت فعلی “درمان‌محور و پزشک‌محور” است/ لزوم مقابله با تعارض منافع در نظام سلامت