حجاب خط مقدم مسائل فرهنگی است/سوءاستفاده از مقوله حجاب برای پر کردن سبد آرا

خبرگزاری فارس ـ ایمن سادات موسوی نژاد: حجاب از جمله موارد بحث برانگیزی است که هنوز برای بسیاری افراد دارای ابهام است و آگاهی لازم در این زمینه به آنها ارائه نشده است.

اهمیت حجاب تا جایی است که دشمنان برای ضربه به نظام بر حجاب تمرکز کرده و از همه ابزارها به ویژه رسانه برای این امر استفاده می‌کنند به طوری که حتی زنان را تشویق می‌کنند تا تصاویر بی حجاب خود را در اجتماع منتشر کنند.

چیستی فلسفه حجاب و آسیب‌هایی که در اثر بدحجابی به صورت فردی و اجتماعی وارد می ­شود از جمله مواردی است که در آگاهی بخشی به مخاطب مؤثر است و آنها را به حجاب جذب می‌کند.

به منظور بررسی مسئله حجاب و علل ترویج بدحجابی با حجت‌الاسلام محمدمهدی ابراهیم‌پور، مدیر مرکز تحقیقات و طرح‌های کاربردی حجاب ریحانه النبی به گفت‌وگو پرداختیم.

فارس: وضعیت کنونی حجاب را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

وضعیت حجاب در کشور مطلوب و زییبنده جامعه اسلامی نیست و ضعف‌ها و نقص‌های فراوانی دارد که امیدواریم جبران شود تا فضای مطلوب و متناسب با جامعه متنسب به اهل بیت(ع) را داشته باشیم.

فارس: علت پیشرفت بدحجابی در کشور چیست؟

دانش و اطلاعات مردم نسبت به موضوع حجاب و عفاف زیاد نیست و با توجه به شبهات و سؤالاتی که نسبت به موضوع حجاب در جامعه مطرح می‌شود و گفت‌وگوهایی که صورت می‌گیرد تلقی‌های اشتباه و کم‌دانشی‌هایی مشاهده می‌شود که می‌تواند منشأ رفتارهای نادرست باشد.

زمانی که مردم اطلاع کافی در این زمینه نداشته باشند به طور طبیعی آسیب‌هایی به جامعه وارد می‌شود که حجاب یکی از این موارد است و مردم با تحلیل‌های نادرست و شخصی دانستن حجاب از آسیب‌های عمیق آن نسبت به جامعه غافل هستند.

 مسؤولان در این زمینه کم کاری کردند. دانش مردم نیز نسبت به این مسائل باید تغییر کند. از طرفی دشمن از این فضا و موقعیت استفاده می‌کند و با  شبهه‌افکنی بین مردم سبب می‌شود رفتارهای مردم تغییر کند. از طرفی شبهات به درستی پاسخ داده نمی‌شود و این امر به فلسفه حجاب که خوب تبیین نشده و شبهات دشمن اضافه شده سبب بروز این وضعیت می‌شود.

مردم باید اطلاعات بیشتر نسبت به این مسئله داشته باشند تا بتوانند در مسائل فرهنگی و دیگر مسائل وظایف خود را انجام دهند.

واضح است که مسئله حجاب تبیین نشده و از ابتدای انقلاب تا کنون شبهات متغیر است. برخی نسبت به اینکه نقش و نحوه ورود حاکمیت به موضوع حجاب چیست و آیا حاکمیت بدون مبنا و سلیقه‌ای وارد شده و یا مبنا دارد اطلاعات ندارند و تصور می‌کنند مسئله دل بخواهی است.

مسئله حجاب مانند دیگر مسائل اجتماعی اسلام از تکالیف الهی برای حاکمیت و نظام است و مسئله فردی دینی نیست که هر کس به هر گونه‌ای می‌خواهد عمل کند.

از نظر ایرانی بودن پیش از اسلام بحث حجاب مطرح بوده است و پیش از ظهور اسلام ایرانی‌ها حجاب داشتند بنابراین میراث ملی است که اختصاص به اسلام ندارد.

فارس: برخی این اعتقاد را دارند که مردان باید نگاه‌های خود را در مسئله حجاب کنترل کنند آیا این دیدگاه درست است؟

مردان نقش خود را دارند ولی زمانی که حجاب مطرح می‌شود ناظر به رفتار زن است و زن در بحث حجاب نقش زمینه‌سازی دارد.به طور طبیعی کسی که نقش زمینه‌سازی دارد تکلیف بیشتر برای او اولویت‌داراست.

 مرد بر اساس تکلیف باید نگاه خود را کنترل کند ولی کنترل کردن نگاه مردان به این معنا نیست که  زن هر گونه می‌خواهد رفتار کند و از تکلیف شرعی شانه خالی کند.

فارس: به نظر شما چرا قانون حجاب که در سال ۶۲ به تصویب رسید اجرایی نمی‌شود؟

اراده‌ای در اجرای آن نبوده است و بهانه‌های مختلف وجود داشته ولی دولت‌ها در این زمینه کم‌کاری کرده و به ویژه در سال‌های اخیر استفاده نامطلوب کردند و اگر بگوییم از حجاب زنان ابزاری برای پر کردن سبد آرا استفاده شده حرف گزافی نگفتیم.

دولت‌ها کم کاری کردند و قانون را اجرا نکردند و حتی در محیط های ادارای این مسئله رعایت نشده است.

فارس: فرهنگ حجاب چگونه نهادینه می‌شود؟

برای اینکه بتوانیم موضوع فلسفه و حکمت حجاب را در جامعه تبیین کنیم. دستگاه‌هایی مانند مدارس، دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه  و مجموعه‌های عهده‌دار دانش‌افزایی در این زمینه نقش مؤثری دارند و باید در این زمینه علم و دانش مردم را افزایش دهند و به شبهات در سطح جامعه و فضای مجازی توجه شود تا مردم از نظر فکری در زمینه حجاب اقناع شوند.

ضلع دیگر کار نقش حاکمیت است که قوانینی است که شورای انقلاب فرهنگی در نظر گرفته که باید اجرایی شود و حاکمیت نقش خود را برای بهبود وضعیت حجاب داشته باشد.

دشمن، دشمنی خود را می‌کند ولی ما باید دانش مردم را افزایش دهیم و دولت باید نقش خود را داشته باشد و در ضلع سوم باید از افراد تأثیر گذار استفاده کرد، کسانی که الگوهای حجاب هستند و در زمینه رفتار و قلم و بسیاری  از موضوعات  نقش مهمی دارند.

طیف عظیمی از جامعه مقلد این افراد تاثیرگذار هستند و بخشی از این الگوها مسؤولان هستند بنابر این مسؤولان  نقش اساسی دارند.

رسانه یکی از مهمترین ابزاری است که در مثبت و منفی شدن فضا می‌تواند نقش مهمی داشته باشد همچنان که دشمن با ابزار رسانه تفکرات و نگاه خود را نسبت به بسیاری از مسائل تثبیت می کند و مردم را نسبت به اسلام و حجاب منحرف می‌کند.

دشمن با استفاده از ابزار رسانه تفکرات و نگاه خود را به بسیاری از مسائل تبیین و مردم را نسبت به فکر صحیح اسلامی و دقیق حجاب منحرف می‌کند تا اعتقاد و رفتار مردم را تغییر دهد.

فارس: برخی افراد از مسئله حجاب برای عقده‌گشایی سیاسی استفاده می‌کنند نظر شما در این باره چیست؟

حجاب از موضوعاتی است که همیشه بروز و ظهور دارد. حجاب یکی از نمادهای اسلام است. تصور این است که مسئله حجاب برای نظام حیثیتی است بنابراین اگر بخواهیم نسبت به نظام اعتراضی داشته باشیم و همیشه این اعتراض را نشان دهیم از نمادهای ظاهری استفاده می‌کنیم که یکی از آنها بحث حجاب است.

عده‌ای می‌خواهند اعتراض خود را با بردن آبروی نظام در مسئله حجاب نشان دهند. موضوع حجاب در مسائل فرهنگی، جایگاه خط مقدمی دارد، مرز مهمی محسوب می‌شود همچنانی که در دوران  جنگ تحمیلی نیز با دشمن مرزهای جغرافیایی وجود داشت.

در مسائل فرهنگی یکی از مهمترین سنگرهای ما سنگر حجاب است  که این سی و چند ساله که حجاب قانون شده دشمن همچنان به این مرز حمله می‌کند ولی موفق نشده است. موفق نشدن دشمن به این معنا نیست که دشمن ضربه نزده بلکه به این معناست که نتوانسته است به هدف اصلی خود برسد و این سنگر را از ما بگیرد و همچنان در سنگر حجاب در حال مبارزه است و البته آسیب‌هایی هم به جامعه وارد شده است.

 دشمن نسبت به مسئله حجاب، قانون، هویت و نماد جامعه اسلامی متمرکز شده تا این سنگر را از ما بگیرد. اگر چنین کاری انجام دهد با یک تیر سه نشان زده و سپس می‌تواند روی نقض قانون‌های دیگر فشار وارد کند.

زنان محجبه سال ۵۷ نقش مهمی در پیروزی انقلاب داشتند تا جایی که انقلاب اسلامی را انقلاب چادری‌ها نام گذاری کردند از طرفی نماد جامعه اسلامی است و امروز حجاب  هر زن محجبه در دنیا نماد و نشانه اسلام و مسلمانان محسوب می شود بنابراین دشمن متمرکز شده تا بتواند با یک تیر سه نشان قانون، هویت و نماد جامعه را هدف قرار دهد و اگر موفق شود می‌تواند فشار در مسائل قانونی دیگر وارد کند.

اگر اکنون از مسئله حجاب کوتاه بیاییم باید در آینده در زمینه همجنس‌گرایی در مجلس بحث کنیم و سنگر تغییر می کند. جامعه در این مسئله آسیب‌هایی دیده و امیدواریم این آسیب‌ها را جبران کنیم و دشمن هم بداند که موفق نخواهد شد.

فارس: آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های زیادی درباره عفاف و حجاب وجود دارد، مشکل کجاست؟

برخی از دستورالعمل‌ها، راهکارها و مدل‌های اجرایی ندارند و پیوست‌هایی می‌خواهد و باید با نگاه اختصاصی راهکاری متقن و کارشناسی شده باشد تا بتوان اجرایی کرد.

فارس: گفتار و رفتار مسؤولان در بحث عفاف و حجاب چه تأثیری در نهادینه سازی این ارزش دارد؟

کسی که در جامعه مسئولیت دارد رفتار، گفتار و کلامش می‌تواند تأثیر گذار باشد و اگر نقص در گفتار و رفتار باشد در جامعه ظهور و بروز پیدا می‌کند و مشکلاتی به وجود می‌آورد. رفتار در مسؤولان در همه عرصه‌ها به ویژه مسائل فرهنگی تأثیر گذار است و اگر ضعف داشته باشد جامعه مبتلا می‌شود.

فارس: کدام نهاد بیشترین نقش را در عرصه عفاف و حجاب دارد؟ نقش ادارات و نهادهای اجرایی در نهادینه سازی این فرهنگ چیست؟

از یک طرف رسانه ملی و از طرفی فضای رسانه مردمی اثر زیادی دارد. در مجموع رسانه می‌تواند در این قضیه مؤثر باشد.

بحث هنر نقش مؤثری دارد بسیاری از مسائل را می‌توانیم از طریق سریال و فیلم به مردم نمایش دهیم و هنر ابزار مهمی در تبیین مسائل می‌شود و مسؤولان به عنوان حاکمیت نقش به سزایی در رفتار مردم دارند.

اثر انتشار رسانه بسیار مهم است و هیچ چیزی نمی‌تواند جایگزین این انتشار شود. مسؤولان و ابزار هنر و رسانه در ترویج، تحکیم و نهادینه کردن هر موضوعی از جمله مسئله حجاب نقش دارند.

فارس: بدحجابی چه آسیب‌ها و معضلاتی را در جامعه ایجاد می کند؟

مهمترین آسیب آن به نظام خانواده وارد می‌شود که مقدس‌ترین نظام هر جامعه است. زمانی که حجاب کنار رفت و حریم زن و مرد شکسته شد حریم خانواده دچار آسیب می‌شود.

جامعه‌ای که خانواده نداشته باشد، در آن جامعه تربیت وجود ندارد و رذایل اخلاقی به اوج می‌رسد و فضائل اخلاقی از بین می‌رود.

هر میزان حریم زن و مرد در جامعه شکسته شود دیوارهای اعتماد و اخلاق در خانواده فرو می‌ریزد و چیزی از خانواده باقی نمی‌ماند و آسیب‌های فراوانی در آن خانواده روی می‌دهد.

فارس: عواملی که سبب شده بدحجابی در جامعه ما گسترش یابد، چیست؟ ریشه‌های بدحجابی در کجاست؟

باید غفلت از سوی مردم و کم دانشی را اصلاح کنیم زیرا ۵۰ درصد افراد جامعه حجاب را مسئله فردی می‌دانند یعنی یک اشتباه و فاجعه است و در واقع حق خود می‌دانند بنابراین به مسئله حجاب ورود پیدا نمی‌کنند و این نقش دانش مردم است که نقش اساسی دارد و نقش دانش مردم برای جامعه اسلامی در همه موضوعات مهم است.

اگر مردم دارای فهم درست از مسائل نباشند حتی امام معصوم اگر بخواهد حاکم باشد و به عنوان امام، رهبری کند جامعه به سرمنزل مقصود نمی‌رسد. نقش مردم در فهم موضوع مهم است البته حاکمیت در زمینه افزایش فهم و دانش  مردم و تبیین موضوع و رفع شبهات وظیفه دارد.

فارس: امروزه شاهد هستیم تضادهایی در خانواده‌ها مشاهده می‌شود؛ مادر باحجاب کامل ولی دختر بدحجاب است علت چیست؟

ما دینی داریم که کامل‌ترین دین است ولی در زمان‌های مختلف باید به زبان و موقعیت خود در جامعه تبیین شود اگر دین را متناسب با موقعیت جامعه نتوانیم برای افراد جامعه تبیین کنیم مردم جلوتر از دین وارد می‌شوند و دین را عقب می‌زنند و تصور می کنند که دین نمی‌تواند نیازهای زندگی آنها را برطرف کند.

برخی مادران در موضوع حجاب اعتقاد صحیح دارند ولی در انتقال به نسل بعد ناکام ماندند و نمی‌توانند مفهوم را به زبان روز منتقل کنند و در انتقال مفهوم دچار مشکل می‌شود و در مقابل دشمن پرکاری کرده و مردم نتوانستند در این فضای غبارآلود موضع اعتقادی و دینی را به نسل بعد منتقل کند.

در مسئله فرهنگی دچار این مشکل می‌شویم که سرعت تغییرات در جوامع زیاد است بنابراین خانواده‌ها باید آمادگی داشته باشند که بتوانند در مسائل مختلف نسل بعدی را با اعتقادات و ارزش‌ها همراه کنند.

فارس: آیا بحث مدگرایی می‌تواند در تشویق جوانان به حجاب کمک کند؟ آیا به طور کلی مسئله‌ای به نام مد اسلامی برای سرمایه‌گذاری در این مسئله وجود دارد؟

اگر بخواهیم پوشش زن را به شکلی در می‌آوریم که این پوشش زن را انگشت نما کند با معیارها و فلسفه‌ پوشش و حجاب منطبق نیست.

گفته می‌شود زن باید پوششی داشته باشد که تنگ، کوتاه و بدن نما و انگشت نما نباشد و جلوه‌گری نکند. اگر مد می‌خواهد جلوه‌گری به همراه داشته باشد با فلسفه حجاب هماهنگ نیست. فلسفه حجاب می‌خواهد زن یک حضور سالم اجتماعی داشته باشد.

مدگرایی می‌تواند تشدید کننده جلوه‌گری باشد و خط قرمزهایی که شرع و دین مشخص کرده دچار آسیب کند بنابراین باید مراقب رفتارهایی که اصل، اساس و ریشه را دچار آسیب می‌کند، باشیم.

فارس: آیا برخورد سلبی در زمینه حجاب درست است؟ نظرتان در زمینه نحوه برخورد با بدحجاب‌ها در جامعه از سوی نیروی انتظامی چیست؟

عملکرد اجرایی امکان دارد ضعف‌هایی داشته باشد. بالغ بر ۲۰ دستگاه موظف هستند نسبت به موضوع حجاب کار کنند. نیروی انتظامی به عنوان دستگاه بازدارنده در بخش انتهایی قرار می‌گیرد زمانی که دستگاه‌های آموزشی و فرهنگی نقش خود را به خوبی ایفا نکنند به طور طبیعی نقش نیروی انتظامی باید پررنگ‌تر شود زیرا آسیب‌ها گسترش پیدا می‌کند و زمانی که حجم کار بالا رفت به طور طبیعی امکان دارد خطاها افزایش پیدا کند. هر چند ممکن است در روش‌ها هم مشکلاتی وجود داشته باشد.

دستگاه‌های مسؤول با کم کاری، فشار کاری نیروی انتظامی را افزایش می‌دهند. برخی اوقات برخورد با بدحجابی تغییر پوشش و بدحجابی نیست بلکه مربوط به مسئله برهنگی و هنجار شکنی نامطلوب است اگر برخورد نشود چیزی از ارزش‌ها باقی نمی‌ماند.

ممکن است به برخی روش‌های نیروی انتظامی بتوان نقد وارد کرد اما نمی‌توان وظیفه و عملکرد نیروی انتظامی به طور کامل زیر سؤال برد بلکه باید سراغ  مسؤولانی رفت که کم کاری کردند.

اگر تلقی فرد در جامعه این باشد که حجاب مسئله فردی است تذکر را تجاوز به حقوق خودش تلقی می‌کند و دخالت در مسئله خودش بداند خطای اوست.

فارس: شما برای ترویج حجاب و برخورد با بدحجابی چه راهکاری را پیشنهاد می‌کنید؟

با توجه به تجربه ۱۵ ساله مشاهده می‌شود اراده جدی نسبت به افرادی که دین را قبول دارند و دلسوز دین و انقلاب هستند وجود ندارد و اگر اراده جدی در این مسئله باشد راهکارها و مسائل دیگر وجود دارد.