عوامل تشدید کننده جوش‌های صورت چیست؟

«از دیدگاه طب سنتی، انواع جوش‌های چرکی و دمل و کورک که در نواحی مختلف بدن بی‌دعوت می‌آیند و به‌سختی می‌روند، نشانه نوعی ماده زائد در بدن هستند. آن‌هایی هم که در نواحی خاصی از بدن بروز می‌کنند می‌توانند نشان‌دهنده وضعیت آن عضو باشند. برای این که بدانیم دلیل بروز این جوش‌ها چیست و چرا برخی انواع آن در فصل بهار تظاهر می‎کند با دکتر ملیحه شفیعی، پزشک متخصص طب سنتی گفتگو کرده‌ایم.

انواع جوش‌های چرکی، دمل‌ها، جوش‌های ریز ملتهب و جوش‌های سرسفید با توجه به محل بروزشان علل متفاوتی دارند. به طور کلی جوش‌های پوستی نشان‌دهنده وجود نوعی ماده زائد و اضافه در بدن هستند که برحسب نوع آن ماده، بروز متفاوتی دارند. به عنوان مثال جوش‌های قرمز و ملتهب که گاهی همراه با سوزش و خارش هستند، نشانه وجود صفرا و دم در بدن بوده و جوش‌های چرکی و دمل‌ها بیشتر به دلیل تجمع ماده‌ای غلیظ در بدن به وجود می‌آیند. شیوع جوش‌هایی که زمینه‌ساز آن‌ها مواد گرم مانند صفراست در قسمت‌های بالاتنه و جوش‌های چرکی و دمل‌ها که از مواد غلیظ به وجود می‌آید در نواحی پایین‌تنه مثل کشاله ران‌ها شایع‌ترند.

در مکتب طب سنتی اعتقاد بر این است که بروز انواع جوش در ناحیه خاصی از بدن می‌تواند نشان‌دهنده وضعیت عضوی باشد که در نزدیکی آن قرار دارد. به عبارتی نشانگر وجود اختلالی در عضو مجاور جوش‌هاست که در صورت برطرف‌کردن مشکل و اختلال عضو مورد نظر، جوش‌ها از بین خواهد رفت.

عوامل تشدیدکننده جوش‌های صورت

جوش صورت یا آکنه از اختلالات شایع پوستی است که در سنین نوجوانی و جوانی شیوع بیشتری دارد و معمولا بعد از سن جوانی کاهش می‌یابد، ولی گاهی در سنین بزرگسالی هم دیده می‌شود. از دیدگاه طب سنتی جوش‌های صورت از دسته بیماری‌های اورام و بثورات هستند که از لحاظ شکل و شدت ضایعات انواع و نام‌های مختلفی دارند. هرگونه عاملی که باعث به حرکت درآمدن مواد زائد در بدن شود می‌تواند باعث تشدید یا حتی بروز جوش‌های صورت شود.

یکی از این عوامل، گرم‌شدن هوا در فصل بهار است. وقتی هوا به سمت گرم‌شدن می‌رود، این حرارت لطیف باعث گرم‌شدن مواد داخل بدن شده، آن‌ها را به حرکت و جریان درآورده و همین امر باعث بروز و تشدید برخی مشکلات از قبیل بروز انواع جوش‌ها می‌شود.

فعالیت بدنی زیاد و سنگین به‌خصوص در فردی که بدنی انباشته از مواد زائد دارد و استفاده از گرمی‌جات زیاد از جمله عواملی هستند که می‌توانند باعث تشدید جوش‌ها شوند. استفاده مداوم از کرم‌های ضد آفتاب یا آرایشی نیز با بستن منافذ پوست و جلوگیری از دفع مواد زائد از طریق پوست در تشدید جوش‌ها مؤثرند که در صورت استفاده از آن‌ها باید صورت به‌خوبی چند نوبت در طول روز شسته شود.

ارتباط جوش‌ها با معده، کبد و رحم

برای درمان انواع جوش‌ها نمی‌توان به همه بیماران نسخه واحد و ثابتی تجویز کرد. ابتدا باید علت اصلی زمینه‌ساز بروز جوش تشخیص داده شود و بر اساس رفع سبب اصلی، اقدام به درمان کنیم و در غیر این صورت درمان نتیجه مطلوبی نخواهد داشت. ابتدا در نظر گرفتن این موارد ضروری است.

وجود ضعف در هضم معده و یبوست دو عامل مهمی هستند که باعث افزایش و تجمع مواد زائد در بدن و یکی از عوامل بروز جوش‌های پوستی می‌شود. فردی که مبتلا به جوش صورت و بدن است باید ابتدا برای رفع مشکلات هضمی از قبیل نفخ، ریفلاکس، سوزش معده، احساس سنگینی بعد از غذا، یبوست و بررسی وضعیت هضم کبد – که از دیدگاه طب سنتی، کبد وظیفه هضم دوم غذا را دارد – اقدام کند.

عادت ماهانه در خانم‌ها نیز یکی دیگر از راه‌های دفع مواد زائد از بدن است که اگر به هر دلیلی دچار اختلال شود عوارض مختلفی مانند جوش صورت بروز می‌کند. برای درمان جوش‌ها در صورت وجود هر یک از اختلالات گفته شده باید در مرحله اول به درمان آن‌ها پرداخته شود.

بخورنخور‌های تغذیه‌ای

مصرف برخی از مواد غذایی می‌تواند فرد را مستعد تشدید جوش‌ها کند. غذا‌های غلیظ مانند انواع ماکارونی، قارچ، گوشت گاو و گوساله، انواع فست‌فودها، غذا‌های سرخ‌کردنی، غذا‌های کنسروی و حاوی مواد نگهدارنده، شیرینی‌ها، ادویه‌ها مثل فلفل، دارچین، زنجبیل و سبزی‌های تند و تیز مثل سیر و پیاز خام از جمله این غذا‌ها هستند که مداومت در مصرف آن‌ها زمینه‌ساز شدت‌گرفتن بروز جوش‌ها می‌شود.

استفاده از برخی خوراکی‌ها و مواد غذایی نیز در درمان این عارضه کمک‌کننده است. سوپ جو، خورش آلواسفناج، خورش کدو، انواع آش‌ها و سوپ‌ها با چاشنی تمرهندی، آبغوره، آبلیمو، زرشک طعم‌دار، شربت سکنجبین ساده با شکر روزی چند نوبت، ماءالشعیر طبی، جوشانده عناب، شربت آبلیمو و زرشک و … می‌تواند در کنترل و کاهش شدت جوش‌ها مؤثر باشد.

استفاده از روش‌های درمانی مانند حجامت و زالودرمانی نیز در بهبود برخی از انواع جوش‌ها مؤثر هستند، اما به عنوان یک روش درمانی مشترک و برای همه افراد قابل توصیه نیست. ضمن این که ورزش معتدل و منظم می‌تواند با تعدیل اخلاط کمک زیادی به دفع مواد زائد موجود در بدن کرده و از بروز و تشدید این عارضه پیشگیری کند.»

منبع: روزنامه جام جم