گره گشایی از مشکلات مردم نیازمند روح و روانی سالم است

خبرگزاری مهر – گروه دین و آئین: یکی از دعاهایی که به خواندن آن بعد از هر نماز واجب در ماه مبارک رمضان سفارش شده است، دعایی است که با جمله «اللَّهُمَّ أَدْخِلْ عَلَی أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ» آغاز می‌شود. از پیامبر اکرم (ص) روایت شده هر که این دعا را در ماه رمضان بعد از هر نماز واجب بخواند، گناهان او تا روز قیامت آمرزیده شود.

این دعا توسط حجت الاسلام والمسلمین سید محمدباقر علم الهدی استاد حوزه علمیه تهران شرح داده شده است و امروز در بیست و هفتمین روز از ماه مبارک رمضان با اشاره به فرازی از این دعا که می‌فرماید «اَللّهُمَّ اشْفِ کُلَّ مَریضٍ» درباره ضرورت و اهمیت سلامت روح و روان مطالبی تقدیم مهمانان ماه ضیافت الهی می‌شود:

در فرازی از این دعای شریف که بعد از اقامه نماز در ماه مبارک رمضان آمده چنین از خداوند متعال درخواست می‌کنیم اَللّهُمَّ اشْفِ کُلَّ مَریضٍ بارالها؛ درمان کن هر بیماری را. از نگاه دینی اسلام وجود آدمی به دو بعد جسمانی و روانی تقسیم و معرفی می‌شود. بعد جسمی یا روحی انسان برخواسته از سلامت اجزا و عناصر بدن اوست، سلامت چشم، قلب، اعضا و جوارح انسان هر کدام در شادابی و موفقیت او تأثیر بسزایی دارد.

هر یک از این ابعاد تأثیر متقابلی بر سلامت روان و جسم انسان دارد، بنابراین وقتی سخن از سلامت جسم به میان می‌آید سلامت روان نیز مورد توجه قرار می‌گیرد چرا که مقصود از سلامت روان همان تعادل و انسجام فراگیر در همه ابعاد جسمانی و نفسانی آدمی است که تبلور آن در تعقل، اندیشیدن، اعمال هدفمند و همچنین در رفتارهای فضیلت مدار مانند عدالت، امانت داری، حقیقت‌جویی، تسلیم شدن در برابر حق و مبارزه با باطل مشاهده و از انسان سر می‌زند؛ بنابراین همه فضائل ذکر شده بستگی به سلامت روان دارد.

بیماری روحی و روانی انسان را از حد و حالت اعتدال خارج می‌کند که عصبانیت، ظلم و تعدی، خود محوری، سستی، اضطراب، خودخواهی، حیرت، ترس، خود پسندی، حسادت، طمع، کینه و دیگر رذائل اخلاقی همه نشان از بیماری‌های روحی و روانی انسان دارد که قرآن کریم ریشه و پایه همه این رذائل را جهالت بیان می‌کند؛ وقتی انسان گرفتار جهل فزاینده‌ای شد این جهل خودش را در مدل رفتارهای آدمی بروز و ظهور می‌دهد.

این فراز از دعا می‌خواهد به انسان‌ها یادآوری کند که با وجود سلامت جسمی ممکن است به بیماری روحی و روانی مبتلا باشند هر چند یک رابطه تنگاتنگی میان سلامت روح و جسم وجود دارد همانگونه که پژوهش‌های علمی نیز نشان داده ریشه و علت بسیاری از ناتوانی‌های جسمی مربوط به نابسامانی‌های فکری و عاطفی انسان می‌شود. امروز ثابت شده بسیاری از بیمارهای قلبی، گوارشی و … ناشی از دلهره‌ها و ناراحتی‌های فکری است. وقتی سخن از سلامت به میان می‌آید می‌بینیم که در ادبیات دینی اسلام بیش از اینکه به سلامت جسم بپردازد به سلامت روح پرداخته است زیرا بین سلامت جسم و روح یک رابطه تنگاتنگی وجود دارد.

امیرمومنان علی (ع) می‌فرمایند عملکرد انسان‌ها از مشکلات مردم کارگشایی و گره گشایی نمی‌کند مگر آنکه آدمی با یک روح و روان پاک عملی را انجام دهد؛ زمانی که انسان با یک نیت پاک عاشقانه و مشفقانه کاری را انجام می‌دهد همه رفتارها و عملکرد او در جهت گره گشایی و خدمت رسانی به مردم انجام می‌شود.

همچنین در کتاب شریف بحارالانوار از امام صادق (ع) چنین نقل شده که حضرت فرمودند همانگونه که برای جسم شش حالت با عنوان صحت، مرض، حیات، موت، خواب و بیداری وجود دارد برای روح انسان نیز این شش حالت وجود دارد، همچنین فرمودند دانش بیانگر حیات، جهالت نشانه مرگ، شک و تردید حاکی از بیماری، یقین نشان از سلامت، غفلت بیانگر خواب و اجتناب از لغزش‌ها نشانه بیداری انسان است.

این کلام حضرت نشان از آن دارد که روح و جسم ارتباط عمیق و تأثیر متقابلی با یکدیگر دارند طوری که بیماری هر یک می‌تواند سبب بیماری دیگری شود برای همین زمانی که می‌فرمایند اَللّهُمَّ اشْفِ کُلَّ مَریضٍ مراد همه بیماری‌های روحی و جسمی است.

انسانی که گرفتار جهل است در اصل حیاتی نباتی دارد و اگر بخواهد از این نوع حیات خارج شود باید به دنبال علم و دانش برود پس زمانی که می‌فرمایند اللهم اشف کل مریض، مقصود آن است که انسان از خداوند هدایت، علم و دانش درخواست کند تا به بواسطه آن علم از جهالت و نادانی نجات یابد؛ بنابراین زمانی که ابواب علم به روی انسان گشوده می‌شود آدمی حیات پیدا می‌کند.

بارالها؛ شک و تردید را از وجود انسان دور کن تا روح او گرفتار دودلی نشود، بارالها؛ یقین و باور را در وجود انسان شکوفا کن تا روح و روان آدمی در کمال سلامت قرار گیرد، بارالها؛ پرده‌های غفلت را از وجود انسان کنار بزن تا گرفتار غفلت و مبتلا به خواب ماندگی و عقب افتادگی نشود، بارالها؛ هوشیاری را نصیب انسان کن تا همواره بیدار باشد تا بتواند حقایق و واقعیت‌ها را آنچنان که هست درک و دریافت کند؛ همه این شش امر ارتباط متقابل با یکدیگر دارند و هر کدام با بخشی از سلامت روح و روان آدمی مرتبط است.