واکسن‌های کرونا چه مدت اثر دارند؟

فرادید| واکسیناسیون جهانی کرونا در حالی وارد پنجمین ماه می‌شود، که همچنان مشخص نیست ایمنی واکسن کرونا چه مدت می‌تواند اثرگذاری داشته باشد. البته در این میان شیوع برخی گونه‌های کرونا که منجر به کاهش کارایی واکسن‌ها می‌شوند نیز نگرانی عمومی را افزایش داده است.

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از فرادید؛ آخرین آمار جهانی واکسیناسیون نشان می‌دهد که تاکنون یک میلیارد و ۱۹۴ میلیون و ۷۵۳ هزار و ۱۲۶ دوز واکسن کرونا در کشور‌های مختلف تزریق شده است. این در شرایطی است که برای رسیدن تمام کشور‌ها به ایمنی جمعی بیش از ۱۶ میلیارد دز واکسن نیاز است.

طبق گزارش‌ها، چین ۲۷۹ میلیون و ۹۰۵ هزار نفر  معادل ۱۴.۸ درصد جمعیت خود را واکسینه کرده است که بیشترین میزان در جهان محسوب می‌شود. پس از چین،  آمریکا ۲۴۷ میلیون و ۷۶۹ هزار و ۴۹ نفر  معادل ۴۴.۵ درصد کل جمعیت، هند با  ۱۶۰ میلیون و ۴۱۸ هزار و ۱۰۵ نفر معادل ۹.۵ درصد کل،  بریتانیا با ۵۰ میلیون و ۲۹۷ هزار و ۹۱۱ نفر  معادل ۵۱.۹ درصد کل جمعیت و برزیل ۴۹ میلیون و ۴۶۸ هزار و ۶۰۱ نفر معادل۱۵.۶ درصد در رده دوم تا پنجم قرار دارند.

اما حالا پس از گذشت ۵ ماه از آغاز واکسیناسیون، محققان در باره اثر گذاری دائمی واکسن دچار تردید شده اند.

از سوی دیگر جهش‌های آفریقایی و هندی اثرگذاری واکسن‌ها را کاهش داده اند، به طوری که اثر برخی واکسن‌ها در برابر واریانت آفریقایی بسیار ضعیف و ۱۰ یا ۱۵ درصد است.
ایمنی واکسن‌ها چه مدت است؟ در حال حاضر تحقیقات کافی برای تعیین مدت زمان دقیق اثرگذاری واکسن‌های کرونا وجود ندارد. اما محققان پیش بینی می‌کنند که واکسن‌ها حداقل برای ۶ ماه بدن فرد دریافت کننده را در برابر بیماری مقاوم کنند. موسسه ایمنی‌شناسی لا هویا در کالیفرنیا دراین رابطه اعلام کرده است که بعد از تزریق واکسن‌ها برخی از واکنش‌های ایمنی برای دست کم ۶ ماه همچنان در بدن فعال باقی خواهند ماند.

سازمان بهداشت عمومی انگلستان هم به نتایج مشابه دست یافته است. به گفته این سازمان بیشتر بهبودیافتگان از کووید-۱۹ دست کم ۵ ماه در برابر این بیماری مصونیت دارند.

دکتر جولیان تاگ، ویروس‌شناس در دانشگاه لستر بریتانیا نیز می‌گوید: «به سختی می‌توان گفت مصونیت تا چه مدت در بدن دوام خواهد داشت، چون تزریق واکسن تازه آغاز شده و میزان ایمنی می‌تواند بسته به بیمار و نوع واکسن متفاوت باشد، اما فرد احتمالا بین ۶ تا ۱۲ ماه در برابر بیماری مصون خواهد بود.»

البته این در حالی است که برخی دانشمندان پیش‌بینی می‌کنند که این مصونیت برای مدت بیشتر و حتی سال‌ها دوام داشته باشد.

در این میان دکتر اندرو بدلی، استاد پزشکی مولکولی در کلینیک مایو در آمریکا دیدی خوش‌بینانه دارد.

او می‌گوید: «من مطمئنم تاثیر واکسیناسیون و ایمنی در برابر بیماری می‌تواند سال‌ها دوام داشته باشد. علاوه بر آن تجزیه و تحلیل دقیق افراد مبتلا به گونه‌های جدید ویروس و مشاهده چگونگی واکنش بیماران بعد از تزریق واکسن هم مهم است.»

دکتر اورنگ ایلامی، فوق تخصص بیماری‌های عفونی نیز دراین رابطه گفته است که «هنوز به طور قطعی مشخص نیست که تزریق واکسن کووید۱۹ و درمان‌های دارویی که در حال حاضر برای بیماران بستری و مبتلا به کرونا مورد استفاده قرار می‌گیرد ایمنی دائم ایجاد کند از این رو همچنان پیشگیری تنها راه عدم ابتلا به کرونا است.»

او معتقد است که مدت زمان ایمنی بخشی تزریق واکسن کووید۱۹ نیازمند مطالعات و تحقیقات بلند مدت است.
کارایی واکسن‌ها با جهش‌های تازه از دست می‌رود؟ پس از شیوع ویروس کرونا در ووهان چین تاکنون این ویروس با جهش‌های مختلفی مواجه شده است. از جمله مهم‌ترین گونه‌های تازه این ویروس جهش آمریکایی، آفریقای جنوبی، برزیلی، انگلیسی و هندی است که جهان را با چالش مواجه کرده اند. در حال حاضر نیز گونه انگلیسی، هندی و آفریقای جنوبی در حال شیوع در جهان هستند.

اما از میان این جهش ها، دو گونه آفریقای جنوبی و هندی کارایی واکسن‌ها را چالش مواجه کرده اند.  

در این میان، اما برخی از شرکت‌های داروسازی تولید کننده واکسن‌ها کرونا ادعا دارند که واکسن شان در برابر گونه‌های جدید کارایی دارد.

شرکت واکسن سازی «نواواکس» درباره کارایی واکسن این شرکت در برابر جهش‌های تازه اعلام کردکه بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده در انگلیس، واکسن تولید این شرکت در برابر گونه‌های جدید ویروس کرونا از جمله گونه انگلیسی و آفریقای جنوبی این ویروس به میزان ۸۹ درصد اثرگذار است.

شرکت داروسازی «مدرنا» نیز اعلام کرده که واکسن تولیدی این شرکت در برابر انواعی از ویروس کرونا که در بریتانیا و آفریقای جنوبی شیوع یافته است کارایی داشته است.

در همین راستا شرکت «مدرنا» در نظر دارد «محض احتیاط» آزمایش‌هایی را برای تزریق یک دوز اضافی از واکسن را که به طور خاص برای پیشگیری از ابتلا به نوع جهش یافته ویروس در آفریقای جنوبی تولید شده است آغاز کند.
البته برخی از محققان درباره کارایی واکسن سینوفارم چین و آسترازنکا دربرابر جهش‌های تازه دچار تردید شده اند و معتقد که این دو واکسن در برابر گونه‌های جدید کارایی ندارند.

از طرفی نتایج یک مطالعه نشان می‌دهد که واکسن کرونای شرکت داروسازی «فایزر» و «بایون تک» واکنش آنتی‌بادی کاهش یافته‌ای در برابر گونه انگلیسی ویروس کرونا در میان افراد ۶۴ و ۸۵ ساله دارد.   در این رابطه محققان دانشگاه کمبریج سه هفته بعد از تزریق اولین دوز واکسن شرکت فایزر-بایون تک به نام  BNT ۱۶۲ b، به شواهدی دست یافته اند که نشان از کاهش واکنش آنتی بادی در برابر جهش B.۱.۱.۷ در افراد (۶۴ و ۸۵ ساله) دارد. 

با این حال محققان اظهار می‌دارند که بروز این واکنش‌ها انتظار می‌رفت و این واکسن‌ها هنوز فعالیت خوبی دارند و واکسیناسیون هنوز یک اولویت است. این محققان افزودند برای اثبات اثر این مشاهدات بر کارایی واقعی این واکسن به مطالعات بیشتری نیاز است.