مازندران و کرونای یک ساله

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از ایرنا، روزگار کرونایی در مازندران یک ساله شد و از آخرین روزهای بهمن پارسال که ابتدا زمزمه‌های مشاهده بیمار مبتلا به کرونا در مازندران شنیده شده بود تا همین حالا که سه رقمی شدن تعداد بیماران کرونایی بستری در مراکز درمانی مازندران پس از ۲ ماه چهار رقمی بودن این تعداد خبری خوشایند و امیدوارکننده محسوب می‌شود، این استان شرایط پیچیده و دشواری را سپری کرد. بیش از ۵۰ هزار نفر به دلیل ابتلا به کرونا در بیمارستان‌های مازندران بستری شدند و تعداد جان‌باختگان کرونا در این استان نیز هر چند که آمار دقیق آن اعلام نمی‌شود، اما بنا بر مشاهدات دست‌کم از ۲ هزار و ۳۰۰ نفر گذشته است.

تا کنون طبق آمارهای رسمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران که ۱۵ نفر از اعضای کادر درمان آن در راه دفاع از سلامت شهروندان به شهادت رسیدند، ۷۲ هزار و ۳۶۶ بیمار مبتلا به کرونا شناسایی شدند که نزدیک به ۴۷ هزار و ۶۰۰ نفر از این بیماران در بیمارستان‌ها بستری شدند. البته این آمارها جدا از آمارهای دانشگاه علوم پزشکی بابل است و با احتساب آمارهای این دانشگاه تعداد افراد شناسایی شده مبتلا به کرونا در مازندران طی یک سال اخیر به یکصد هزار نفر هم می‌رسد.

مازندران از نخستین استان‌هایی بود که خبر رسمی مشاهده مورد مشکوک به کرونا در آن منتشر شد. به عبارت دیگر پیش از این که بسیاری از استان‌های دیگر درگیر ماجراهای کرونایی شوند، با شناسایی دو بیمار مشکوک به کرونا در بابل این استان به طور رسمی وارد کارزار مقابله با کرونا شد. خبری که یکم اسفند توسط دکتر مصطفی جوانیان معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بابل در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اعلام شد. انتشار این خبر با این که تب و تاب انتخابات مجلس یازدهم در سراسر استان وجود داشت، به سرعت در فضای مجازی مورد توجه قرار گرفت و نخستین هشدارها برای مازندران مطرح شد.

آغاز نبرد با کمبود امکانات و شوخ طبعی جامعه 

دوم اسفند نیز دانشگاه علوم پزشکی بابل اعلام کرد که بیمارستان میناگر بابل ویژه پذیرش بیماران کرونایی شد تا افراد مشکوک به کرونا در فضایی مستقل و حفاظت شده تحت مراقبت و درمان قرار بگیرند. با این حال در نخستین روزهای اعلام رسمی شیوع کرونا در مازندران، جامعه چندان آن را جدی نگرفته بود حتی شوخی‌هایی با کرونا نیز در فضای مجازی دست به دست می‌شد.

البته در هفته نخست اسفند به دلیل طولانی بودن فرآیند تست کرونا در آن زمان، کرونای افراد مشکوک بستری شده تایید نشده بود. به همین دلیل رئیس دانشگاه علوم پزشکی بابل سوم اسفند اعلام کرد که بیمار کرونایی تایید شده در بابل نداریم. اما شواهد نشان می‌داد که مازندران به طور رسمی درگیر کرونا شده و به همین دلیل در همان روز سوم اسفند، دکتر سید عباس موسوی رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران در نخستین واکنش رسمی به شیوع کرونا در مازندران اعلام کرد که مازندران برای مقابله با ویروس کرونا آماده شد و بیمارستان‌های رازی قائمشهر، خاتم‌الانبیا بهشهر، امام خمینی(ره) آمل و امام خامنه‌ای عباس‌آباد برای پذیرش بیماران مشکوک به کرونا تجهیز و بستری شدند.

نخستین چالش کرونایی در مازندران که در این استان نمایان شد، کمبود محصولات بهداشتی مانند ماسک و دستکش و محلول ضدعفونی‌کننده بود. هجوم مردم به داروخانه‌ها و فروشگاه‌های تجهیزات بهداشتی باعث شد که این محصولات به سرعت نایاب شود و گرانفروشی آن‌ها نیز راهی برای سوءاستفاده‌های کرونایی شود. اقدامی که واکنش و هشدار تعزیرات حکومتی مازندران به گرانفروشان لوازم بهداشتی را به دنبال داشت و خیلی زود هم کار به احتکار ماسک و محصولات بهداشتی کشید و پس از شناسایی چند واحد متخلف، داروخانه‌های محتکر ماسک در بابل پلمب و جریمه شدند.

چهارم اسفند نخستین بیمار مشکوک به کرونا در بابل ترخیص شد. اما کرونا همچنان در حال گسترش بود و تعطیلی مراکز دانشگاهی، مدارس و مهدکودک‌های مازندران کم‌کم آغاز شد. در همین روز فوت نخستین بیمار مبتلا به کرونا در مازندران که یک مسافر اهل تهران بود توسط رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان اعلام شد تا پرونده مرگ‌های کرونایی در مازندران به طور رسمی باز شود.

شرایط روز به روز پیچیده‌تر می‌شد و به همین دلیل احمد حسین‌زادگان استاندار مازندران شامگاه چهارم اسفند در دومین نشست پدافند زیستی مازندران از بسیج تمام دستگاه‌های مازندران برای مقابله با کرونا خبر داد و حمید بخشی مدیرکل پدافند غیرعامل استانداری مازندران نیز اعلام کرد که قرارگاه اطلاع‌رسانی ویژه کرونا در مازندران تشکیل شد تا اطلاعات مرتبط با کرونا به صورت هماهنگ منتشر شود. البته ضعف اطلاع‌رسانی درباره کرونا از همان روزهای نخست در مازندران به چشم می‌آمد. خبرنگاران مازندران برای کسب اطلاعات و آمارهای مرتبط با کرونا به منبع مشخصی دسترسی نداشتند و همین موضوع نیز اطلاع‌رسانی درباره کرونا در مازندران را برای اهالی رسانه با مشکلاتی مواجه کرده بود.

سفرهای کرونایی به مازندران

 اما نگرانی مهم مازندرانی‌ها و مسئولان این استان بابت شیوع کرونا در آن روزها، در پیش بودن تعطیلات سال نو و حضور میلیونی مسافران بود. پیش‌بینی‌ می‌شد که حضور مسافران در مازندران به بحرانی‌ شدن وضعیت این استان منجر شود. به همین دلیل نیز پنجم اسفند سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی مازندران اعلام کرد که هشدارهای لازم برای قرنطینه ورودی‌های مازندران داده شد و سید عباس موسوی رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران نیز بر لغو سفرهای غیرضروری به مازندران تاکید کرد. اما مسافران توجهی به این درخواست نکردند و ترددهای پایان هفته‌ای به مازندران به مرور اعتراض‌های مردمی را افزایش داد. نخستین گام برای کنترل این ترددها استقرار پایگاه تست کرونا در مبادی ورودی مازندران بود و قرار شد افرادی که وارد مازندران می‌شوند تب‌سنجی شوند و در پی این پیشنهاد پدافند زیستی مازندران، وزارت بهداشت با استقرار گیت‌ تب‌سنجی در مازندران موافقت کرد و از هفتم اسفند تب‌سنجی مسافران در محور سوادکوه آغاز شد. البته این اقدامات در مقابل اصرار عجیب مسافران برای ورود به مازندران چندان اثرگذار نبود و مسافران به اشکال گوناگون راه دور زدن ممنوعیت ورود به مازندران را پیدا می کردند.

کرونا به مرور در لایه‌های اجتماعی مازندران نفوذ بیشتری کرد و سبب تعطیلی بازارروزها، تعطیلی برنامه‌های فرهنگی، ممنوعیت ملاقات بیماران در بیمارستان‌ها، لغو پروازها، ممنوعیت اسکان مسافران در زائرسراهای مازندران و اقامتگاه‌ها و هتل‌ها و بسیاری از محدودیت‌های دیگر شد. اعلام رسمی مثبت شدن نمونه آزمایش کرونای سه نفر در مازندران نیز در ۶ اسفند، نگرانی‌ها را بیشتر از گذشته کرد. ضمن این که هر روز بر تعداد بیماران مشکوک به کرونا اضافه می‌شد. هفتم اسفند تعداد افراد مشکوک به کرونا در شهرستان بابل به عنوان مبدأ شیوع بیماری در مازندران به ۲۴ نفر رسید و ۹ اسفند رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران اعلام کرد که نتیجه آزمایش ۱۷ نفر در مازندران مثبت شد.

در این بین برخی تناقض آمارهای رسمی کرونایی در مازندران نیز نقاط مبهمی را ایجاد کرده بود. برای مثال در شرایطی که هر روز بر تعداد مبتلایان به کرونا در مازندران افزوده می‌شد و ضدعفونی شهرها نیز آغاز شده بود، مدیرکل دفتر امور شهری و شوراهای استانداری مازندارن اعلام کرده بود که ضد عفونی شهرها به معنی گسترش کرونا نیست و فقط جنبه پیشگیرانه دارد. این در حالی بود که آثار کرونا در مازندران روز به روز بیشتر دیده می‌شد. حتی ساعت کار ادارات استان نیز بنا به اعلام استانداری مازندران دو ساعت کم شد تا سرعت شیوع ویروس کنترل شود.

امداد مردمی و تناقض آماری

پس از کمبود ماسک، دستکش و محلول‌های ضدعفونی کننده در بازار و ایجاد بازار سیاه در شهرهای مختلف مازندران، گروه‌های مختلف مردمی در سراسر استان برای تولید این محصولات پای کار آمدند و اقدام به تولید انواع ماسک، دستکش و حتی محلول ضدعفونی سطوح کردند. از هفته سوم اسفند شدت و سرعت شیوع کرونا در مازندران تصاعدی شد و تعداد بیماران به شکل چشمگیری افزایش یافت ، تا جایی که بنا به آمار دانشگاه علوم پزشکی مازندران تعداد مبتلایان به کووید۱۹ در مازندران از ۳۰۱ نفر در ۱۶ اسفند به ۶۰۶ نفر در ۱۷ اسفند رسید تا مازندران از گیلان بحران‌زده در موضوع کرونا هم سبقت بگیرد و پس از تهران و قم، سومین استان از نظر تعداد مبتلایان شود.

البته تناقض آماری درباره تعداد مبتلایان به کرونا در مازندران ۱۸ اسفند به شکل پررنگی یک بار دیگر تکرار شد. این بار مسئولان دانشگاه علوم پزشکی و وزارت بهداشت در یک روز سه رقم کاملا متفاوت درباره شیوع کرونا در این استان اعلام کردند. ابتدا عدد ۸۰۰ نفر از سوی دانشگاه علوم پزشکی اعلام شد، ساعتی بعد وزارت بهداشت مجموع بیماران مازندران را ۶۲۰ نفر اعلام کرد، عصر همان روز دانشگاه علوم پزشکی مازندران یکهزار و ۲۲۶ نفر را آمار نهایی عنوان کرد و در نهایت همه آمارها تکذیب شد و ۶۳۳ نفر آمار درست اعلام شد. عددی که توقف عجیب رشد مبتلایان به کرونا در مازندران را نشان می داد.

اما به هر حال افزایش چشمگیر تعداد بیماران بیمارستان‌های مازندران را در شلوغ‌ترین روزهای کاری و پذیرش قرار داده بود و حدود ۹۰ درصد فعالیت های بیمارستانی مازندران به کرونا اختصاص یافت. با بالا رفتن تعداد مراجعات نیز امکان ارائه خدمات به مراجعه‌کنندگان کاهش می‌یافت. به همین دلیل دانشگاه علوم پزشکی مازندران جذب موقت نیروی کار تازه‌نفس برای کادر درمان را برای ارائه خدمات بهتر و بیشتر در دستور کار خود قرار داد و دانشگاه علوم پزشکی بابل هم برای مقابله با ویروس کرونا از داوطلبان جهادی و بسیجی درخواست کمک کرد.

به مشکلات بهداشتی استان در نخستین روزهای شیوع کرونا باورهای نادرست مردمی درباره مصرف الکل برای مقابله با کرونا نیز اضافه شد که حاصل آن مرگ ۲۵ نفر در مازندران بر اثر مصرف الکل از ۱۰ اسفند تا ۱۰ فروردین بود.

با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال، درخواست برای ممنوعیت ورود مسافران به مازندران نیز روز به روز افزایش یافت. فشارهای مردمی و شرایط حاد ایجاد شده در مازندران در نهایت سبب شد که استاندار مازندران دستور بستن مسیرهای ورودی مازندران به روی مسافران را صادر کند ، اما این تصمیم چند ساعت پس از اجرا از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا لغو شد تا آغازی بر تنش ها و اختلافات دوران کرونایی ساکنان مازندران و مسافران و خوش نشینان این استان باشد. تا جایی که ۲۲ اسفند استاندار مازندران در نشست پدافند زیستی این استان برای جلوگیری از ورود مسافران به مازندران اعلام کرد مازندران به دلیل محدودیت‌هایی که دارد نمی تواند سرانه درمانی بومیان را به مسافران اختصاص دهد و به همین دلیل هزینه درمان مسافران کرونایی در مازندران دریافت می‌شود. چرا که مراکز درمانی این استان برای تأمین امکانات اولیه مانند اکسیژن و لباس‌های ویژه کادر درمان با مشکلات جدی مواجه بودند و در برخی شهرها خیران برای تأمین کپسول‌های اکسیژن و دستگاه‌هایی همچون ونتیلاتور به کمک مراکز درمانی شتافتند.

با استمرار تعطیلی مدارس، فعالیت‌های آموزشی وارد فضای مجازی شد و اداره کل آموزش و پرورش مازندران بسیار زودتر از سایر استان‌های کشور تهیه محتوای آموزش مجازی را به عنوان یک تکلیف برای آموزگاران مازندرانی در برنامه‌های فعالیتی آن‌ها قرار داد.

سایه شوم کرونا

کم‌کم مرگ‌های کرونایی نیز در مازندران بیشتر به چشم آمد و با این که اعلام آمار مرگ و میر در استان از دهه سوم اسفند متوقف شد، اما در  سراسر استان از قطعه‌های مجزا و جدید آرامگاه‌ها می‌شد افزایش مرگ و میر کرونایی را مشاهده کرد. از جمله درگذشت حسن مکرمی رستمی مدیر نظارت بر مواد غذایی دانشگاه علوم پزشکی مازندران که از نخستین قربانیان کرونا در مازندران بود ، ۲۱ اسفند جان باخت. دکتر سید مظفر ربیعی رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی بابل هم در نخستین روز سال ۱۳۹۹ بر اثر ابتلا به کووید۱۹ درگذشت. دکتر صمد بابازاده، دکتر مصطفی صمدی، دکتر فرید نیرویی و دکتر ایرج ابراهیم‌نژاد پزشکان دانشگاه علوم پزشکی بابل و پنج کارمند این دانشگاه نیز در یک ماه ابتدایی شیوع کرونا جان خود را بر اثر ابتلا به این ویروس از دست دادند.

مازندران با همین شرایط بحرانی و پر شدن مراکز درمانی به استقبال سال نو رفت و با وجود این که مراکز اقامتی و پذیرایی تعطیل بودند، حجم زیادی از مسافران وارد این استان شدند تا نوروز پرالتهابی در این استان رقم بخورد. اما در عین حال اقدامات مردمی گسترده‌ای نیز در مازندران و بویژه در روستاها انجام شد. ممنوعیت ورود به روستاها از سوی اهالی این مناطق یکی از اقدامات پررنگ انجام شده برای مقابله با کرونا بود که در نوروز ۱۳۹۸ مازندران دیده می‌شد. پس از مدتی هم تصمیم گرفته شد که خودروهای با پلاک غیربومی اجازه ورود به مازندران را نداشته باشند. هرچند که بسیاری از مسافران به هر شکلی که بود مرزهای مازندران را پشت سر گذاشتند.

هر چند که نوروز بسیار سختی بر مازندران گذشت و به موازات برخی تلاش‌های انجام شده مردمی برای کمک به کادر درمان و ضدعفونی کردن اماکن همگانی و تهیه محصولاتی کانند ماسک و دستکش و محلول، عده‌ای هم کماکان به فکر تفریح و مهمانی‌های خود بودند، اما به هر صورتی که بود با فاصله گرفتن از نخستین روزهای سال جدید، مازندران که از نخستین استان‌های بحرانی کشور در زمینه کرونا محسوب می‌شد به مرور از وضعیت پیک اول خارج شد. تعداد بیماران بستری شده در بیمارستان‌های مازندران به مرور در روندی نزولی قرار گرفت و حتی در برخی شهرستان‌ها مانند محمودآباد تعداد بیماران بستری شده کرونایی به صفر رسید و دو بیمارستان آمل از لیست مراکز درمانی پذیرش بیماران کرونایی خارج شدند.

البته این استان کماکان درگیر کرونا بود، اما برخی فعالیت‌های اقتصادی و شغلی پس از حدود ۴۰ روز تعطیلی مجاز شدند که با رعایت پروتکل‌های بهداشتی فعالیت خود را از سر بگیرند. با این حال با توجه به آغاز فصل کشاورزی، نگرانی‌هایی بابت شیوع گسترده کرونا بین کشاورزان وجود داشت. به همین دلیل نیز تأکید شد که کشاورزان در سال جدید کاری خود به طور همزمان تب شالیزار و کرونا را جدی بگیرند.

کرونا آسیب سنگینی به اقتصاد بخش‌های مختلف کشور وارد کرده بود. اما این آسیب‌ها برای مازندران که اقتصادش به تعطیلات گره خورده بسیار سنگین‌تر بود. تعطیلی تمام فعالیت‌های گردشگری روی اقتصاد سایر مشاغل خدماتی نیز تأثیر گذاشت. کاهش مهمانی‌ها و دورهمی‌ها بر بازار مصرف محصولات گوشتی اثر منفی داشت و باعث شد در این استان مولد گوشت مرغ نیز مانند سایر استان‌ها، بسیاری از مرغداران از جوجه‌ریزی جدید خودداری کنند و به معدوم‌سازی تخم‌مرغ‌ها روی بیاورند.

بی توجهی به محدودیت تردد

با نزدیک شدن ماه رمضان، مهم‌ترین نگرانی مدیریتی کرونا در این استان، احتمال برگزاری تجمعات مذهبی و دینی بود. اما با ورود به هنگام مسئولان و تأکید جامعه روحانیت پس از اعلام نظر رهبر انقلاب مبنی بر اولویت داشتن رعایت پروتکل‌های بهداشتی، برنامهه‌ای مذهبی نیز در این استان مانند برپایی نمازجمعه عملا تعطیل شد. اما رفت‌وآمدهای پرتعداد مسافران به مازندران همچنان نگرانی‌های این استان را زیاد می‌کرد. از صبح یکم اردیبهشت با برداشته شدن محدودیت‌های تردد افزایش تردد خودروها در جاده‌های منتهی به مازندران مشاهده شد و همین امر نیز نگرانی‌ها را دوباره افزایش داد.

در همین روز نیز ایرج حریرچی معاون وزیر بهداشت برای نخستین بار در دوران شیوع کرونا به مازندران سفر کرد و در نشست ستاد مقابله با کرونای مازندران تأکید کرد که مسافران به مازندران سفر نکنند. حریرچی عنوان کرده بود که هرچند تعداد بستری‌ها در مازندران کاهش یافت، اما دوباره نشانه‌هایی از افزایش ابتلا در آمارها دیده می‌شود که این افزایش ابتلا به کرونا نگران کننده است و رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران هم اعلام کرد که خطر ویروس کرونا در مازندران جدی است.

با وجود همه تأکیدها حجم سفر به مازندران کاهش نیافت و با کم شدن آمارهای کرونایی و از سر گرفته شدن فعالیت کسب و کارهایی که با ممنوعیت فعالیت مواجه شده بودند، رعایت پروتکل‌های بهداشتی نیز به مرور در مناطق مختلف استان کاهش یافت. به همین دلیل خرداد و پس از ماه مبارک رمضان، شرایط عمومی مازندران تقریبا به حال و هوای روزهای پیش از کرونا نزدیک شده بود. روندی خطرناک که سبب شد مازندران یک بار دیگر از تیرماه در شرایط پیک قرار بگیرد و این بار وضعیتی به مراتب بدتر از پیک نخست را تجربه کند.

زنگ خطر کرونا در مازندران از نیمه‌های خرداد با افزایش تعداد بستری‌شدگان بخش مراقبت‌های ویژه در شهرستان بابل به صدا درآمد. اما کم‌توجهی به پروتکل‌های بهداشتی و برگزاری مجالس عروسی پس از چند ماه به تعویق افتادن این برنامه‌های خانوادگی نشان می‌داد که توجهی به این زنگ خطر نمی‌شود. به ویژه که بسیاری از این مجالس به دلیل ممنوعیت فعالیت تالارها به عروسی‌های خانگی تبدیل شده بود. بی‌توجهی‌ها به حدی افزایش یافته بود که ۲۰ تیر یک دوره مسابقه اسب‌دوانی در رینه لاریجان با حضور بیش از دو هزار نفر تماشاگر بدون رعایت پروتکل‌های بهداشتی برگزار شد که البته برگزارکنندگان این جشنواره توبیخ شدند.

موج دوم

  این بی‌توجهی‌ها سبب شد که یک بار دیگر آمار بستری‌شدگان کرونایی در مازندران افزایشی شود و ۲۹ خرداد اعلام شد که پس از ۵۰ روز دو رقمی بودن افراد کرونایی بستری در بیمارستان های بابل،  تعداد بستری‌شدگان کرونایی در این شهرستان سه رقمی شد. استمرار این بی‌توجهی‌ها نیز سبب شد که سرعت شیوع ویروس در مازندران افزایش یابد. ۱۸ تیر رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران اعلام کرد که سرعت انتقال ویروس کرونا در مازندران دو برابر شد. به همین دلیل از آخرین روزهای تیر یک بار دیگر محدودیت‌های کرونایی در مازندران تشدید شد. تعداد بستری شدگان کرونایی مازندران در موج دوم از مرز یکهزار و ۹۷۰  نفر هم گذشت، اما به دو هزار نفر رسید.

در میانه‌های پیک دوم کرونا در مازندران و آخرین روزهای تیر انتشار خبری مبنی بر تولید داروی کرونا در مازندران  به سرعت در فضای مجازی دست به دست شد. خبری که البته واقعیت نداشت و از سوی دانشگاه علوم پزشکی مازندران تکذیب شد. ماجرا هم از این قرار بود که یک شربت گیاهی روی تعدادی از بیماران کرونایی در آمل آزمایش شده بود. در پنجمین ماه سال شهرستان آمل شرایط بسیار سختی از نظر شیوع کرونا داشت. رعایت پروتکل‌های بهداشتی در این شهرستان بسیار کم بود و برپایی برنامه‌های خانوادگی و دورهمی‌ها و همچنین سفرهای پایان هفته‌ای به روستاها و ییلاقات سبب شده بود که سرعت شیوع ویروس در آمل بسیار بالا باشد و این موضوع نگرانی مسئولان از وضعیت بحرانی شیوع کرونا در آمل را بیشتر می‌کرد.

افزایش سفرها به مازندران و بی‌توجهی ساکنان مناطق مختلف این استان در کنار فعالیت‌های شغلی فصلی مانند کشاورزی سبب افزایش آسیب‌پذیری کرونایی مازندران در موج دوم شد و تعداد بستری‌شدگان کرونایی در مراکز درمانی مازندران را به مرز دو هزار نفر رساند تا تداوم وضعیت قرمز کرونایی در مازندران همچنان شرایطی نگران کننده برای این استان شمالی ایجاد کند.

با فرا رسیدن شهریور و ماه محرم همچنان نگرانی‌ها برای برپایی تجمعات وجود داشت. اما تجربه‌های کسب شده در مدیریت تجمعات مذهبی از ماه رمضان و شرایط بحرانی و تدوام شرایط قرمز کرونایی در مازندران سبب شد که برنامه‌های ماه محرم نیز با رعایت پروتکل‌های بهداشتی به صورت بسیار محدود برگزار شود و برخی از آیین‌های مذهبی این استان در ماه محرم پس از دهه‌ها برپایی لغو شوند. فضای مجازی نیز به کمک هیأت‌های مذهبی آمد و بیش از ۵۰۰ هیأت مذهبی مازندران در فضای مجازی عزاداری کردند و برنامه‌های برگزار شده به صورت حضوری نیز به دلیل رعایت کردن تمام نکات مد نظر ستاد مقابله با کرونا باعث کسب نمره قبولی عزاداری مازندرانی‌ها در رعایت پروتکل‌های بهداشتی شد. اما روی دیگر تعطیلات ماه محرم، با وجود حال ناخوش مازندران برای میزبانی از مسافران، هجوم مسافران به این استان بود که باز هم نگرانی‌هایی را ایجاد کرد. ترافیک سنگین جاده‌های خروجی مازندران پس از تعطیلات ماه محرم نیز نشان می‌داد که این نگرانی‌ها درست و به جا بودند.

 مازندران همچنان در وضعیت قرمز قرار داشت و این موضوع هر روز نگرانی‌های شهروندان را بیشتر می‌کرد. شیوع کرونا در مازندران طی ماه‌های مرداد و شهریور نسبت به تیر ماه کمتر شده بود. حتی دانشگاه علوم پزشکی بابل هشتم شهریور اعلام کرد که روند بستری‌ها با یک سیر نزولی قابل توجه کاهش ۵۰ درصدی بستری بیماران کرونایی در بابل را ثبت کرده است. البته این کاهش به اندازه‌ای نبود که بتواند مازندران را از وضعیت قرمز خارج کند و مثل این روزها هر روز خبرهایی از گوشه و کنار استان درباره شیوع کرونا منتشر می‌شد. حتی اوایل شهریور شیوع کرونا بانک ملی شهرستان نکا را تعطیل کرد. اما حضور پرتعداد مسافران در تعطیلات ماه محرم سبب شده بود که نگرانی مازندرانی‌ها از موج سوم کرونا افزایش یابد. چرا که تمام شهرستان‌های مازندران در وضعیت قرمز و نارنجی قرار داشتند و در هفته دوم شهریور فقط رنگ کرونایی یک شهرستان مازندران سفید بود.

با نزدیک شدن به ۱۵ شهریور که زمان بازگشایی مجازی مدارس در سراسر کشور اعلام شده بود، نگرانی خانواده‌ها برای سلامت دانش‌آموزان در مازندران یک بار دیگر با توجه به شرایط حاد این استان بیشتر شد. اما در نهایت اعلام شد که تعیین چگونگی برگزاری کلاس درس در مازندران به مدارس واگذار شد و با دستورالعملی جدید همزمان با سراسر کشور از ۱۵ مهر زنگ آغاز سال تحصیلی جدید در مازندران به صدا در آمد.

تابستان برای مازندران در شرایطی که آمارها همچنان روندی نزولی داشت و شرایط عادی‌تر از تیر و اوایل مرداد بود رو به پایان بود و ۲۲ شهریور که مازندران حدود ۶۵۰ بیمار بستری شده مبتلا به کرونا داشت، اعلام شد که ترمز کرونا در مازندران کشیده شد. فرا رسیدن فصل سرما سبب شده بود که نگرانی‌ها بابت افزایش سرماخوردگی‌ها و انتشار ویروس افزایش یابد.

از سوی دیگر با کاهش آمار تعداد بستری‌شدگان کرونایی در مازندران، عادی‌انگاری‌ها در جامعه نسبت به رعایت پروتکل‌های بهداشتی نیز بیشتر شد. تا جایی که از هفته نخست مهر می‌شد پیش‌بینی کرد که موج سوم کرونا در مازندران پشت دخل اصناف قرار گرفته و منتظر فرصت مناسب است تا استان را یک بار دیگر با چالش مواجه کند. نگرانی‌هایی که در برخی مناطق استان که شرایط مناسبی از نظر شیوع کرونا نداشتند در دهه سوم مهر به واقعیت پیوست. ۲۳ مهر اعلام شد که آمار بیماران  کرونایی رامسر دو برابر شد. این شرایط سبب شد که محدودیت‌های کرونایی یک بار دیگر از سر گرفته شود.

این وضعیت نشان می‌داد که مازندران در مسیر موج سوم کرونا قرار دارد. چرا که در دو هفته پایانی مهر آمارهای تعداد بیماران بستری شده مبتلا به کرونا در مازندران روند ملایم افزایشی به خود گرفته بود. در حالی که ۱۱ مهر تعداد بیماران کرونایی بستری در بیمارستان‌های استان ۴۳۵ نفر بود، ۲۶ مهر این آمار به ۶۰۵ نفر رسید. سه روز بعد، یعنی در ۲۹ مهر نیز پس از چند هفته که تعداد بیماران کرونایی ورودی به بیمارستان‌های مازندران در هر شبانه‌روز دو رقمی بود، ورودی بیماران کرونایی به بیمارستان‌های مازندران سه رقمی شد. با استمرار این روند رو به رشد، سوم آبان با افزایش ۱۷ درصدی تعداد مبتلایان به کرونا در مازندران، به ۷۱۷ نفر رسید. این روند روند صعودی و نگرانی از ورود استان به موج سوم ابتلا به بیماری کووید-۱۹ سبب شد تا ستاد استانی مقابله با کرونا محدویت‌های کرونایی را تا ۹ آبان تمدید کند. با این حال حتی در دل محدودیت‌های کرونایی نیز بی‌توجهی به پروتکل‌ها همچنان دیده می‌شد و از گوشه و کنار جولان کرونا در جشن‌های خانگی را می‌شد مشاهده کرد.

آغاز موج سوم

موج سوم کرونا در مازندران با شیبی بسیار ملایم‌تر از سایر استان‌های کشور آغاز شد. هفدهم آبان نیز رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران اعلام کرد که روند ملایم صعودی در مازندران در حال تند شدن است و از تند شدن ضربان کرونا در هشت شهر مازندران خبر داد. ضمن این که از نشانه‌های موج سوم می‌شد تشخیص داد که در موج سوم قرار است مخرب‌تر رفتار کند. آمارها نشان می‌داد میانگین سنی بیماران کرونایی بابل پنج سال کاهش یافت و این یعنی شیوع بیماری در سنین پایین‌تر افزایش یافته بود. این شرایط رو به بحران کرونا در مازندران سبب شد ۲۰ آبان به طور رسمی اعلام شود محدودیت‌های کرونا در تمام شهرهای مازندران اعمال می‌شود.

یکی از نکات آماری مرتبط با کرونا در مازندران اعلام نکردن تعداد فوت‌شدگان کرونا در این استان از اواخر اسفند سال قبل تا ۲۱ آبان بود. اما در این روز پس از ماه‌ها سکوت آماری درباره تعداد جان‌باختگان کرونا در مازندران، اعلام شد که کرونا جان هزار و ۷۵۸ مازندرانی را گرفت.

از اول آذر ماه قرار شد همزمان با آغاز اجرای طرح شهید سلیمانی، محدودیت‌های کرونایی سراسری در تمام استان‌ها با سختگیری‌های بیشتر اجرا شود و استاندار مازندران نیز اعلام کرد که مازندران برای اجرای طرح جدید محدودیت ها آماده شد. قرمز بودن همیشگی وضعیت مازندران در شیوع کرونا سبب شد که توجه به اجرای محدودیت‌ها در این استان بیشتر باشد. به ویژه در شهرهای ساری، بهشهر و آمل که وضعیت قرمز داشتند. با اجرای این طرح جاده‌های ورودی مازندران خلوت شد، اما ترافیک بین شهری افزایش یافت. در حالی که انتظار می‌رفت محدودیت‌های کرونایی روند شیوع و ابتلا را کاهش دهد، ۱۲ آذر اعلام شد که وضعیت کرونایی محمودآباد، نور و گلوگاه قرمز شد و تعداد شهرهای قرمز مازندران به ۶ شهر رسید و بابل به وضعیت قرمز نزدیک شد. با اجرای طرح شهید سلیمانی در مازندران دامنه گستردگی کرونا در این استان بیشتر نمایان شد. چرا که در پانزدهمین روز آذر اعلام شد توسط عوامل این طرح ۱۸ هزار بیمار مشکوک به کرونادر مازندران شناسایی شدند.

با افزایش روزانه تعداد بیماران مبتلا به کرونا در مازندران برای مردم و حتی مسئولان این پرسش پیش آمده بود که با وجود محدودیت‌های سختگیرانه، چرا رنگ کرونایی مازندران قرمزتر شد؟ آمار بیماران بستری کرونایی استان از ۴۶۱ نفر در روز جمعه ۱۱ مهر طی یک ماه به ۸۴۳ بیمار بستری رسید. حتی ۱۷ آذر با رسیدن تعداد بستری‌شدگان کرونایی مازندران طی یک شبانه‌روز به ۲۰۶ نفر، بستری بیماران کرونایی در مازندران رکورد زد و مجموع بیماران بستری شده به ۹۷۸ نفر رسید. 

کاسبان و فعالان صنفی نیز با توجه به این نتیجه معکوس از تعطیل شدن بی نتیجه کسب و کار خود گلایه جدی داشتند. به همین دلیل از هفته سوم آذر تاب‌آوری بازار مازندران در برابر محدودیت‌های کرونایی کاهش یافت و بسیاری از صنوف اقدام به شکستن محدودیت‌ها کردند. مسئولان استان اعلام کردند که دلیل افزایش آمار بیماران این است که رعایت پروتکل های بهداشتی در مازندران به ۶۵ درصد کاهش یافت و حتی سخنگوی ستاد مقابله با کرونای مازندران اعلام کرد آمل از بدترین مناطق شیوع کرونا در کشور است. شرایط حاد مازندران در حالی رقم خورده بود که سایر نقاط کشور روندی کاهشی در تعداد مبتلایان داشتند و فقط مازندران روند افزایشی داشت. به همین دلیل سخنگوی وزارت بهداشت ۲۴ آذر به مازندران سفر کرد تا از نزدیک در جریان وضعیت مدیریت کرونا در این استان قرار بگیرد.

در شرایطی که مسئولان استان نگران دورهمی مردم به مناسبت شب یلدا بودند تا از افزایش روند شیوع جلوگیری شود، کرونا همچنان در مازندران در حال شیوع بود و حتی یک شب پیش از شب یلدا یک بار دیگر آمار بیماران کرونایی در مازندران چهار رقمی شد و به یکهزار و ۴۶ نفر رسید. ۶ دی نیز رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران اعلام کرد شیوع کرونا در ۱۲ شهرستان مازندران افزایشی است.  شرایط حاد و رو به افزایش کرونا در مازندران سبب شد که تمهیدات و امکانات ویژه ای برای این استان در نظر گرفته شود. به همین دلیل یکم دی اعلام شد که ۱۰ هزار تست فوری کرونا به مازندران اختصاص یافت.

با آغاز زمستان در حالی که محدودیت های کرونایی همچنان در مازندران ادامه داشت، افزایش آمار مبتلایان به کرونا در مازندران بر خلاف تمام نقاط کشور احتمال جهش ژنتیکی ویروس در مازندران را مطرح کرد؛ این که رفتار متفاوت کرونا در مازندران، جهش ژنتیکی یا عادی انگاری است؟ در روزهایی که سراسر کشور درگیر پیک سوم کرونا بود، مازندران روندی باثبات داشت و این تصور ایجاد شده بود که توانسته پیک سوم کرونا را مدیریت کند. اما شرایط کاملا متفاوت شد و مازندران در روزهایی که همه استان ها از پیک خارج شدند به سمت موج سوم حرکت کرد. تا ۹ دی تعداد بستری شدگان کرونا در مازندران به هزار و ۱۹۷ بیمار رسید و این افزایش سرعت کرونا در مازندران برای رسیدن به موج سوم عجیب و پرسش برانگیز بود.

 عادی انگاری کرونایی در شهرهای مازندران سبب شده بود که ویروس آزادانه در شهرها و روستاهای استان گسترش یابد و در نتیجه تعداد فوتی کرونایی افزایش یافت. در دی ماه تعداد فوت مبتلایان به کرونا در مازندران به ۲۲ نفر در یک روز هم رسید که با توجه به کاهش آمار فوت در کشور، بیشترین سهم مرگ ناشی از کرونا بین استان ها معمولا مربوط به مازندران بود. تعداد مجموع مبتلایان به کرونا در پیک سوم به مرز یکهزار و ۴۰۰  نفر هم رسید و برای چند هفته تنها مناطق قرمز کشور چند شهر از مازندران بودند. اما با نزدیک شدن به اواخر دی اعلام شد که همه شهرهای قرمز مازندران وارد وضعیت نارنجی شدند و به مرور در بهمن ماه بر تعداد شهرهای زرد این استان افزوده شد.

مهمترین اتفاق مرتبط با کرونا در این استان نیز قطعا آغاز واکسیناسیون محدود در مازندران است. ۲۰ بهمن اعلام شد که واکسن کرونا به مازندران رسید و ۲۱ بهمن نیز واکسیناسیون برای کادر درمان آغاز شد. همزمان با آغاز واکسیناسیون روند ابتلا به کرونا در مازندران نیز روی شیب ملایم کاهشی قرار گرفت و حتی اعلام شد که وضعیت ۶ شهرستان مازندران به رنگ آبی نزدیک شد.

حالا در نخستین سالگرد شیوع کرونا در مازندران و پس از جان‌باختن بیش از ۲ هزار و ۴۰۰ مازندرانی بر اثر ابتلا به کرونا و صدها میلیارد تومان خسارت به اقتصاد این استان، همزمان با امیدی که از آغاز تزریق واکسن ایجاد شده، بیم شیوع کرونای جهش یافته انگلیسی نیز احساس می‌شود و کماکان تنها راه مقابله با این بیماری رعایت پروتکل‌هاست.