علت درد عضلات پس از ورزش چیست؟

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از روز چهارشنبه خبرنگار حوزه دانشگاه و آموزش ایرنا، موسسه سلامت و بهداشت عمومی کشور گزارشی از دلایل گرفتگی و درد عضلانی پس از ورزش منتشر کرد.

در این گزارش آمده است: گرفتگی و درد عضلانی در اغلب موارد چند ساعت یا حتی چند روز پس از انجام فعالیت اتفاق می‌افتد و خستگی تمام بدن را فرا می‌گیرد. شدت خستگی و درد عضلات می‌تواند تا حدی باشد که حتی لباس پوشیدن یا بالا و پایین رفتن از چند پله هم کاری بس دشوار به نظر برسد. در واقع به نظر می‌رسد که گویا عضلات و بدن با تأخیری چند ساعته تا چند روزه نسبت به این فعالیت واکنش نشان می‌دهند! ولی چرا؟

بر اساس این گزارش، به این وضعیت درد عضلانی تاخیر یافته یا به‌صورت مخفف گفته می‌شود و این نوع درد عضلانی نشان دهنده ورزش‌ها و فعالیت‌های بدنی برون گرا (انقباض برون‌گرای عضله) است. در این نوع فعالیت‌ها عضلات تحت تنش به‌جای فشرده شدن، کشیده می‌شوند و به‌طور مثال هنگام دویدن (به‌خصوص در سراشیبی) یا انجام حرکت اسکوات عضلات پشت ساق در عین کار کردن، کشیده می‌شوند.

دردهای عضلانی نیز معمولاً حاصل انجام ورزش‌های برونگرایی هستند که بدن به آن‌ها عادت ندارد که می‌تواند باعث آسیب دیدن عضلات شود. در واقع درد عضلانی DOMS نوعی از آسیب‌های کشیدگی عضلانی محسوب می‌شود. درد ناشی از آن نیز می‌تواند از درد خفیف و گرفتگی جزئی که شاید تنها چند ساعت ماندگار باشد، تا دردهای شدید و غیرقابل تحمل که باعث محدود شدن حرکت می‌شود باشد.

این موسسه افزود: در این مورد تئوری‌های زیادی مطرح شده ولی به‌طور قطعی هنوز نمی‌توان در مورد آن اظهار نظر کرد. برخی هم بر این باورند که ترکیبی از تمام تئوری‌ها مکانیزم های شناختی بدن باهم باعث این واکنش و ایجاد درد می‌شود.

براساس این گزارش، اولین مساله قابل توجه این حقیقت است که انجام  فعالیت‌های برون‌گرای شدید باعث می‌شود عضلات و بافت‌های هم بند آسیب ببینند. این خود باعث به هم خوردن ترکیب کلسیم شده و موجب آسیب بیشتر می‌شود. این آسیب باعث تورم محلی شده و عصب‌ها را تحریک می‌کند. از آن جا که این فرآیند حدود ۴۸ ساعت طول می‌کشد، درد ناشی از آسیب عضلانی هم معمولاً ۲ روز پس از انجام فعالیت حس می‌شود.

این موسسه در این گزارش  یادآور شد: در بسیاری از تئوری‌هایی که در مورد درد عضلانی پس از ورزش، رادیکال‌های آزاد یکی از عوامل کلیدی ایجاد درد در نظر گرفته شده‌اند که باعث اکسایش بافت‌ها و آسیب به آن‌ها در طی فعالیت برون گرا می‌شود. هر جا که صحبت از رادیکال‌های آزاد می‌شود، بلافاصله نام آنتی‌اکسیدان‌ها به‌عنوان خنثی کننده آن هم مطرح می‌شود. بنابراین بر اساس برخی تئوری‌ها مصرف آنتی‌اکسیدان می‌توان معجزه درمان این درد باشد. مطالعات و تحقیقات مختلفی در این مورد انجام شده که نشان می‌دهد آنتی‌اکسیدان‌ها نه تنها برای رفع درد عضلانی پس از ورزش، که به‌طور کلی برای ترمیم عضلات فوق‌العاده ضروری هستند.

طبق این گزارش، برخی هم روش سرما درمانی را برای کاهش درد عضلات و گرفتگی ترجیح می‌دهند. در این روش از کمپرس سرد در محل درد استفاده شده یا آن که کل بدن تحت سرما درمانی قرار می‌گیرد. هر چند که هیچ نوع شواهد قطعی از اثر گذاری مثبت این روش برای رفع DOMS وجود ندارد.

موسسه سلامت و بهداشت عمومی کشور در این گزارش افزود: ولی ساده‌ترین و شناخته شده ترین راه درمان گرفتگی و درد عضلات، یک ماساژ ساده است که طبق مطالعات می‌تواند درد را کاهش دهد. به‌خصوص زمانی که این ماساژ در بازه زمانی ۴۸ ساعت پس از انجام ورزش انجام شود.

براساس این گزارش، برخی مطالعات انجام شده هم استفاده از لباس فشاری و مصرف پروتئین شیر برای سرعت بخشیدن به بازیابی را توصیه کرده‌اند و در این میان تغذیه هم می‌تواند تاثیر به سزایی در کاهش درد عضلانی داشته باشد. میوه‌ها، سبزی‌ها، گیاهان دارویی، گلوتامین و دیگر مکمل‌های غذایی می‌توانند در بازیابی سریع‌تر موثر باشند.