روزهایی که پوشیدگی مد بود

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛  به نقل از راه ساجده،  لباس محلی مردم خراسان شمالی از لباس های منحصر به فردی است که با ویژگی هایی چون تنوع و رنگ هایی برگرفته از طبیعت در کنار حجاب کامل، به عنوان عنصری فرهنگی ماندگار شده است.

در تعریفی که از فرهنگ می‌شود، پوشش یکی از اجزای جدایی‌ناپذیر آن است و درواقع می‌توان آن را یکی از ارزش‌های اصلی هر فرهنگ به شمار آورد.

در خراسان شمالی که معروف است به گنجینه فرهنگ ها و قومیت ها دو قوم ترکمن و کرمانج لباس های زیبایی دارند که در کنار زیبایی شان حجاب و پوشش کامل را دارند که در ادامه به توضیح بخش های مختلف این لباس ها اشاره می شود:

پوشش قوم کرمانج خراسان شمالی:

این روزها کمتر لباس های محلی به عنوان پوشاک روزانه مورد استفاده قرار می گیرد ولی در مراسمات و جشن هایشان نماد ویژه ای است که خودنمایی می کند و به یک جز جدایی ناپذیر این اقوام تبدیل شده است.

افسانه ملکشی یکی از بانوان بجنوردی است که در عرصه دوخت لباس محلی فعالیت دارد گفت: هم استانی ها بیشتر تقاضای اجاره لباس ها را برای شرکت در مراسم ها و جشن های سنتی دارند و بیشتر سفارشات برای خرید از استان های کرمان، مرکزی، تهران و بوشهر به صورت ثابت هستند.

وی ادامه داد: علاوه بر داخل کشور توسط مشتریانم بهعنوانواسط با خارج از کشور تعداد سفارشات زیادی هم به کشور های آلمان، سوئد، مالزی، دبی ،کویت و آمریکا ارسال کرده ایم.

 این بانوی هنرمند لباس قوم کرمانج را تشریح کرد: لباس خانم ها شامل سربند، روسری بزرگ، جلیقه، پیراهن، دامن که به لهجه محلی کرمانجی، لچگی، چارقد، جلیقه، گراس، شیلوار نامیده می شودف که به طور کل مشهور به شیلوار پاچه است.

لباس آقایان شامل دستمال گردن ، پیراهن،  کمربند، شلوار، پی تابه (نوار مشکی دمپای شلوار) است.

ملکشی افزود: بیشتر رنگ هایی که برای لباس های محلی قوم کرمانج خراسان شمالی رایج است  قرمز و سفید و زرداست که با نوارهای زرد، و آبی، سبز و قرمز تزیئن می شود و این نماد ها نشات گرفته از طبیعت هستند.

وی گفت: برای دوخت یک دامن برای خانم ها حدود ۱۵ متر پارچه که متناسب با نوع فصل متغییر است که برای فصل های گرم به خاطر خنک بودن از نوع پارچه نخی و از پارچه های مخمل برای فصول سرد استفاده می شود.

ملکشی اضافه کرد: در قدیم مردم از این لباس ها برای پوشش استفاده می کردند که هم اکنون در نقش پوشش جایگاه آن کم رنگ شده است و بیشتر برای مناسبت ها و جشن ها مورد استفاده قرار می گیرد.

پوشش قوم ترکمن خراسان شمالی:

لباسهای قوم ترکمن یکی از قدیمی ترین لباسهاست که طرحهای جالب و زیبایی دارد و اکنون نیز با طرحهایی متنوع و جدید در ایران و کشورهای دیگر تولید می شود .

برگرفته از پژوهش گل جمال حجازی، کارشناس طراحی لباس از دانشگاه الزهرا :  برای دوختن لباس سنتی ترکمن از پارچه های نخی، کتانی، ماووت، تورمه، تابدا، ساوسانی، آلاتاو «دونلیق» تکه قرمزی، ساری تخته استفاده می شود.

پارچه های ماووت و تورمه برای دوخت کت «چاویت» استفاده می شود که بافت این پارچه و تار و پود آن از پشم است.

امروزه با هجوم پارچه های خارجی در بازار، پارچه های قدیمی ترکمن را می توان تنها در بقچه ها و صندوق های قدیمی یافت که تنها میراث هایی از گذشته هستند و به عنوان جهیزیه جزء پارچه های نو عروس همراه وی می باشد. آن نیز برای انتقال برای نسل های بعد!

این نوع لباس که در حقیقت نوعی قبا می باشد. دارای یقه ساده و بدون برگردان می باشد و دارای قد بلند تا بالای ساق پا است از پارچه های ابریشمی وگاه مخملی (با آستین) انتخاب می شود و بر این نوع قبا راسته و آزاد است. آستین های این قبا از زیر بغل تامچ دست به ملایمت باریک می شود. و در زیر بغل قبا زائده ای سه گوش (از جنس پارچه قبا) به آن می پیوندد. این لباس از حدود کمر به پایین اندکی به فراخی می گراید و در دو پهلوی آن دو چاک مشاهده می شود. لازم به توضیح است. که بر مچ آستین و پیراهن یقه ها و کناره های آن (بویژه درجلوی سینه) تا انتهای دامن و اطراف آن و همچنین بر پیرامون چاک پهلوها، رودوزی ونقش بندی می شود.

بالاق: بالاق (Balak) یا شلوار زنانه که لیفه ای است با میان ساقی فراخ تر از میان ساقهای شلوار معمولی دمپای دوساق این نوع شلوار تنگ است و بر روی این دمپا نقش بندی و سوزن دوزی می کنند.

کلاه و روسری:

۱ – بوریک (Borik) یا عرقچین که مانند عرقچین مردان است. روی این کلاه گرد و صاف (بدون برجستگی) بود و دختران آن را با زینت آلات من جمله پولک و قبک ها می آراستند

۲- توپبی (Topbi): وقتی دختر ترکمن عروسی می کرد به جای بؤریک یا کلاه دخترانه پیشانی بندی را جایگزین می کردند. کلاه و سربند در میان ترکمن ها دارای اهمیت ویژه ای است. کلاه و سربند نه تنها معرف طایفه است. بلکه همانطور که گفته شد و موقعیت زنان ازدواج کرده یا دختران را مشخص می کند.

۳- باش آتار(چأشو): در میان برخی از طوایف همچون یموت، روسری های به نام چأشو (Ga:sew) رواج داشت که خود بر چند نوع است از قبیل: اریش چأشو. المنچه چأشو، آتلاز چأشو، قارتما چأشو، و چأشو چارقد که عموماً به روسری مربع شکل و ابریشمین اطلاق می شود. در میان برخی از ترکمنان روسری بر دو قسم بود. یکی نسبتاً ضخیم با سوزن دوزی مفصل که به آن کورته (kurte) می گفتند و دیگری بافته ای از ابریشم نازک که قینگاچ (Ggncac) نام داشت. این روسری بر دونوع بود که قیرمزی قینگاچ و کله قینگاچ می گویند.

آیاق قاب یا کُویش: کفش زنان ترکمن را غالباً هنرمندان محلی می دوزند. که از جنس چرم خام و با تزینات مختصر مهیا می شود، کفش های نظیر گل منچ لی، قیر ماکُویش با نوک برگردان و پاشنه های بلند در آن استفاده می شود.

نوع پوشش از گذشته‌های بسیار دور، تاکنون که البته مقداری دستخوش تغییرات شده نشان‌دهنده منطقه زندگی هر فرد از اقلیم و جغرافیا و حرفه گرفته تا اقتصاد آن‌ها بوده و مردم مناطقی چون کوهستان و کویر بنا به نوع پوشش به‌راحتی از یکدیگر قابل‌تفکیک بودند.

ویژگی‌های مشترک لباس‌های محلی ایرانی:

بلندی، گشادی، سادگی و حجاب از ویژگی‌های مشترک اغلب لباس‌های محلی ایرانی است، ویژگی‌ای که در لباس کردی یا کرمانشاهی نیز به عیناً قابل‌مشاهده است.

حجاب کامل لباس کرمانجی و ترکمن در خراسان شمالی از دیگر ویژگی‌های این لباس است، ویژگی‌ای که علاوه بر تنوع و شادابی باعث ماندگاری آن از گذشته‌های دور تاکنون شده است.

انتهای خبر/