۴۰ درصد تریبون‌های نمازجمعه در اختیار دولت است

سرویس سیاسی فردا: حواشی نماز جمعه عیدفطر و شعرخوانی میثم مطیعی به قدری در رسانه ها‌ی طرفدار دولت پرقدرت بررسی شد که حتی ماهیت انتخاب سخنرانان پیش از خطبه نماز جمعه مورد چالش قرار گرفته و اینطور عنوان شد که این تریبون مصادره جناح خاصی است، بر همین اساس روزنامه سیاست روز با سید محمدباقر پیش‌نمازی رئیس ستاد نماز جمعه تهران مصاحبه کرده است که مشروح آن را در ادامه می خوانید:
لطفا روال انتخاب پیش از خطبه نماز جمعه را برایمان شفاف توضیح دهید؟
معمولا اینطور است که دستگاه اجرایی در مناسبت‌های تقویمی خود از ما درخواست وقت سخنرانی پیش از خطبه را می‌کنند و ستاد نماز جمعه همکاری می‌کند.
‌
می‌گویند تریبون‌ها به نفع جریان‌های ضد دولتی مصادره شده است، این نقد را چقدر قبول دارید؟
بیایید براساس آمار با هم بررسی کنیم و مستند حرف بزنیم، ببینید از اردیبهشت ۹۵ تا الان بیست و سه نوبت تریبون به دولتی‌ها داده شده (در تهران) که در حقیقت نزدیک به ۴۰ درصد در طول یکسال است.

یعنی ۶۰ درصد در اختیار منتقدان دولت قرار گرفته؟
نه، ببینید به نکته مهمی باید توجه کرد این آمار در صورتی است که خیلی از مناسبت‌های غیراجرایی در کشور وجود دارد مانند رمضان و محرم و میلاد ائمه و… که به اقتضای موضوعی که دارد باید افرادی برای سخنرانی در همین مضامین برگزیده شوند.

یعنی تریبون‌ها به نفع جناح خاصی کار نکرده است؟
اصلا بگذارید مثال واضح و مستند بزنم، جالب است بدانید که در اردیبهشت ۹۶ که ماه انتخابات بود سه هفته پی‌درپی اعضای دولت برای سخنرانی در نماز جمعه حضور پیدا کردند و تبلیغ دولت را کردند، این رویه تبلیغ کاندیدا به حساب می‌آمد و حتی برای این کار مورد اعتراض واقع شدیم که چرا در آستانه انتخابات چنین فرصتی مهیا شده و اقدام جانبدارانه نسبت به کاندیدا تلقی شد. در حالی که ما از هیچ‌کدام از خطبا در شرایط انتخابات هم متن نخواستیم، دولتی‌ها خودشان متن را تنظیم می‌کردند و تشریف می‌آورند و مطالبشان را اعلام می‌کردند و بعضا برای دولت هم تبلیغ می‌شد.

چرا متن سخنرانی را نمی‌گرفتید؟
متن را نمی‌پرسیدیم و از روزی که من در ستاد سمت گرفتم روال کارمان این است، چراکه پرسیدن را بی‌احترامی به سخنران می‌دانیم البته این کار به معنای بی‌حساب و کتاب بودن نیست چراکه افراد شاخص دعوت می‌شوند که یا مسئولان دولتی و اساتید دولتی هستند و یا چهره‌های تحصیلکرده هستند. تاکنون سابقه نداشته در طول مسئولیت من از کسی متن بخواهیم و قبل از صحبت بخواهد متن ارائه بدهد، از همین جا اعلام می‌کنم هر کسی ادعایی دارد که خلاف این است می‌تواند اعلام کند، ایران که عربستان سعودی نیست که برنامه‌ها به افراد و خطبا دیکته بشود.

برای این روش مورد نقد هم قرار گرفتید؟
اول لازم است دوباره تاکید کنم که هرکس مستنداتی خلاف ادعایم دارد بگوید، بعد اینکه ما با مردم ارتباط تنگاتنگی داریم و نظرات آن‌ها را در برگزاری نماز جمعه موثر می‌دانیم، مثلا از طریق شبکه پیامکی مردم می‌توانند نقد و نظرشان را منعکس کنند. جاهایی را تشکر می‌کنند و جاهایی را انتقاد می‌کنند و گاهی هم سوال می‌کنند که عنداللزوم به مراجع ارسال می‌شود.

برای نماز عیدفطر و شعرخوانی مطیعی آیا سامانه پیامکی شما اعتراضی را ثبت کرد، نظر مردم در این‌باره چه بود؟
اول بگویم که تا امروز هیچ‌کس (از آنهایی که در رسانه‌ها اعتراض گسترده‌ای داشتند و می‌گفتند شعر توهین‌آمیز بوده) به ستاد نماز جمعه نگفته‌اند که کدام بیت شعر روز عید فطر حاوی بیان نا‌مناسب و خلاف وحدت بود. آن‌ها فقط به طور کلی پرخاش‌های شدید داشتند و متاسفم که می‌بینم این پرخاش‌ها از سوی جریان‌هایی بود که همیشه خودشان را پرچم‌دار آزادی‌بیان معرفی می‌کردند، اما در عمل رفتار متفاوتی از آن‌ها دیدیم.

نگفتید برخورد مردم چطور بود؟
ببینید اول بگویم که کارکرد ما این بوده که فرصت را تدارک کردیم برای اعضای دولت و حامیان دولت و دیگران و تشکل‌های دانشجویی که سخنرانان موضوعی و مداحانی که در مناسبت‌های دینی و انقلابی داشتند، اما پیامک‌هایی که از مردم داریم، طرفداران هر دو جریان را شامل می‌شود که اغلب رضایت دارند، این رفتار موید این است که فرصت را در اختیار طرفدار دولت و در قبال افرادی که دست دولت نیستند و چهره‌های فرهیخته و صاحب‌نظر هستند قرار گرفته است چراکه هر دو طیف به ما پیامک می‌زنند و نظراتشان را با ما در میان می‌گذارند.

معاون حقوقی رئیس‌جمهوری در جایی گفتند که ستاد نماز جمعه باید بابت دعوت از مطیعی و اشعار او از مردم عذرخواهی کند؟
اولا بگویم که اگر قرار به عذرخواهی باشد ابتدا باید بابت سه هفته‌ای که تریبون نماز جمعه را در اختیار دولت قرار دادیم عذرخواهی کنیم که این کار را عده‌ای رفتار یک‌جانبه به نفع کاندیدای خاص تلقی کردند. اما آقای انصاری باید بگویند چه شده که باید عذرخواهی کنیم؟ 
اگر به دعوت آقای مطیعی اعتراضی هست که باید بگویم او در بین جامعه مداحان جزو معدود مداح‌هایی است که عضو هیات علمی بوده و تحصیلکرده و مورد احترام مردم بوده، اما اگر از باب ناراحتی مردم می‌گویند باید به ایشان متذکر شوم که ویدیوی واکنش مردم به شعرخوانی مطیعی را یکبار ببینند، در روز عید فطر تصاویر ضبط شده نشان می‌دهد که مردم یکپارچه از شعر مطیعی اقبال کرده و استفاده از تعابیر احسنت و صلوات و تکبیر نشانی بر این موضوع است، ضمن آنکه برخی‌ها هم خوشایند بودن شعر را با کف زدن نشان دادند، در نهایت اینطور به نظر می‌رسد که مردم به اشکال مختلف گویا از اینکه حرف دلشان را از تریبون می‌شنیدند خوشحال شدند.
مردم دوست ندارند که تریبون دیکته شده باشد، تریبون‌های دیکته شده نمی‌تواند تریبون مردمی باشد، این موضوع نقطه قوت ماست که ما متنی را نمی‌بینیم حتی سخنران پیش از خطبه نماز جمعه را نقد کردند و فایل صوتی آن موجود است. برای منتقدان فرصت‌سازی کردیم و نقدشان را در قالب احترام بار‌ها و بار‌ها ارائه کرده‌اند و رنجیده نشدیم چراکه معتقدیم نقد‌ها به قصد خیرخواهی بوده، مردم نماز جمعه را روزآمد می‌پسندند.
ما از شبکه پیامکی بازخورد می‌گیریم نظرسنجی ارائه دادیم تا دیدگاه شهروندان و نمازگزاران را گرفته و براساس آن تلاش برای روزآمدتر شدن تریبون نماز جمعه و فرصت‌سازی برای علاقه‌مندان به این تریبون را تبیین کنیم. همه مستندهای موجود درباره اقبال رو به افزایش به تریبون را نشان می‌دهد چراکه مرتب نقد و نظر آن‌ها را رصد می‌کنیم و اشکالاتی اگر داریم مورد مطالعه قرار می‌دهیم.

حتی منتقدان دولت هم می‌گفتند انتخاب شعر مطیعی بدسلیقگی بود این نقد را از دوستانتان می‌پذیرید؟
در این زمینه دیدگاه مختلف هست. برخی‌ها نظر شما را دارند شاید بخواهند مسایل دامن‌گیر اقتصاد کشور و سیاسی تحلیل می‌کنند، من به عنوان مسئول تریبون نماز جمعه مصمم نیستم تحلیلی سیاسی بشویم.
اما این سوال وجود دارد کسانی که در شرایطی انتخابات از بستن دهان منتقدان پناه به خدا می‌بردند چطور می‌شود که طرفدارانشان خلاف نظر رئیس‌جمهوری موضع می‌گیرند؟ من می‌گویم غیردولتی‌هایی که در صف اول بودند خیلی بیشتر از دولتی‌ها بود، اما چرا یک جناح شعر را به خودشان گرفتند؟ از این رفتار تعجب کردیم حتی به برخی از دوستان گفتم بگوید کدام بیت اشکال داشته و ما متوجه نشدیم، اما چیزی نگفتند.

الان از دعوتی که از آقای مطیعی کردید با توجه به حواشی پیش آمده پشیمان نیستید؟
ممکن است کسانی اینطوری بپسندند که تریبون نماز جمعه ما شبیه نماز جمعه سعودی بشود و خطبا مثل ربات روخوانی کنند و مطالبی بگویند که دیکته شده باشد، اما من می‌پرسم چرا نباید از مطیعی دعوت می‌کردیم؟ او چهره دانشگاهی و شناخته شده‌ای است در طول سال هر جا دعوت شده جوانان از او استقبال کردند. 
فرض کنید در بین ده‌ها مداحی یک شعر هم حاشیه داشت مگر برخی از این دولتمردانی که می‌گفتند انتقاد صورت بگیرد با تعابیر توهین‌آمیز راجع به منتقدان صحبت نکردند؟ نگفتند مگر کسی حرفی زد؟ ما در کشوری هستیم که آزادی در شعارهای انقلاب مطرح می‌شد و حداقل این آزادی‌بیان است. اگر مطیعی یا هر منتقد دیگری نقدی دارد از زبان مردم و شعری سروده آیا باید در اتاق دربسته بخواند وقتی خود آقای ظریف به اروپا نامه می‌نوسد و درباره بدعهدی‌های برجام می‌گوید چرا برای ایشان روا هست، اما برای نیروی دلسوز نظام روا نیست گفتن این بدعهدی‌ها؟
علت اینکه برخی تریبون‌های عمومی ما در برخی جا‌ها با کاهش جمعیت مواجه شده شاید این است که کمتر مطالب مربوط به دغدغه مردم در آن‌ها بیان می‌شود، یکی از راه‌هایی که بیشتر مردم و خصوصا جوانان را به تریبون نماز جمعه علاقه‌مند کنیم این است که تریبون زنده باشد و با درک صحیح اگر اشکالی در کالبد جامعه می‌بیند واکنش نشان دهد.
اگر نماز جمعه محل تبیین و تحلیل مسایل اجتماعی و سیاسی و فرهنگی شد، قطعا با اقبال بیشتر مردم مواجه می‌شود و تبدیل به نماد اقتدار و عزت و سربلندی جامع اسلامی می‌شود. وگرنه مردم جذب نقاط دیگری می‌شوند که از ضعفهای ما سوء‌استفاده می‌کند.

اگر آقای مطیعی با شما مشورت می‌کردند، اجازه خواندن متن را می‌دادید؟
اگر هم مشورت می‌کردند می‌گفتم من چیزی در آن ندیدم که مصداق توهین باشد، خیلی دوست دارم بدانم که وحدت مردم براساس کدام بیت شعر بهم می‌خورد. شعر برخی ترجمان سخنان نامه حضرت علی (ع) به مالک اشتر بود و بخشی نامه ایشان به اشعث بن قیس است و برخی از صحبت‌های مسئولین مانند وزیر محترم خارجه استفاده شده است.

اجازه نقد به دیگر قوا هم می‌دهید؟
بله مستندات این انتقادات موجود است.

خب یکبار که براساس توضیحی که درباره نخواستن متن دادید طبیعی است، اما آیا منتقد را دوباره به نماز جمعه دعوت می‌کنید؟
همین الان مستندات وجود دارد نماینده تشکل دانشجویی، قوه قضاییه و مجلس را در نماز جمعه نقد کردند و دوباره همان تشکل دعوت شده است. اینطور نبوده فقط نقد دولت باشد.