جایگاه قانون در دفع آفت خودسری

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، روزهای دوم و پنجم تیرماه امسال و همزمان با راهپیمایی روز قدس و نماز عید فطر، فضای سیاسی شاهد توهین های بی سابقه به رییس جمهوری بود. واکنش و تحلیل ها درباره این رویدادها، امروز هشتم تیرماه در روزنامه ها بازتاب داشت. ماجراجویی آمریکا در سوریه و هشدارهای ایران علیه آن در کنار گمانه زنی درباره ترکیب کابینه دوازدهم هم محورهای توجه روزنامه ها بود.

**توهین به رییس جمهوری و ضرورت برخورد قانونی
موضوع هتاکی علیه رییس جمهوری همچنان در رسانه ها و مطبوعات کشور مورد توجه است. روز جمعه دوم تیرماه در راهپیمایی روز قدس گروهی علیه رییس جمهوری شعارهای توهین آمیز سر دادند. روز دوشنبه پنجم تیرماه و همزمان با عید فطر، تریبون نماز هم محل حمله به دولت و دستاوردهایش بود. روزنامه های امروز از ضرورت برخورد قانونی با افراد توهین کننده به رییس جمهوری موسوم به «خودسرها» سخن گفتند.
روزنامه «ایران» در گزارش خود درباره برخورد با خودسرها نوشت: مرور تجربه چهار سال دولت حسن روحانی به روشنی نشان می‌دهد که حیات رفتارهای خودسرانه همچنان در حال تمدید است. اتفاقی که روز قدس امسال و پس از آن در نماز عید فطر رخ داد نشان از یک واقعیت دارد؛ اینکه خودسرها از قربانی کردن هیچ اتفاق ملی یا مذهبی به پای گرایش خود ابایی ندارند و مضافاً اینکه همچنان احاطه خود را بر تریبون‌های خاص استمرار بخشیده‌اند. تریبون‌هایی که به مراتب کمتر یا حتی هیچ وقت در اختیار جریان‌های فکری دیگر قرار نمی‌گیرد.
به نوشته ایران، اتفاقات روز قدس و عید فطر در شرایطی رخ داده که حساسیت مردم خصوصاً در فاصله حدود تنها یک ماه از انتخابات ریاست جمهوری و رأی ۲۴ میلیونی به حسن روحانی، همچنان روی تحرکات و رفتارهای سیاسی زیاد است. چهار سال بعد از آن گزارش که قرار بود به سوزاندن ریشه‌های خودسری منجر شود، تنها کافی است به جای نام «رئیس مجلس» در این اظهارات عنوان «رئیس جمهوری» و به جای مراسم «۲۲ بهمن» مراسم «روز قدس» را جایگزین کنیم تا مشخص شود که مسأله اساسی «خودسری» در ایران همچنان پابرجاست. نوع بازتاب خبر احضار حامد طالبی که گفته می‌شد از زمینه‌سازان توهین به رئیس جمهوری در مراسم روز قدس بوده هم در فضای مجازی روشن می‌کرد که حتی طرفداران دولت هم چنین اقدامی را چندان مؤثر نمی‌دانند. خیلی از کاربران شبکه‌های اجتماعی بازداشت وی در این خصوص را تقلیل دادن زمینه‌های یک توهین سازماندهی شده به یک فرد و در واقع بی‌توجهی دوباره به زمینه‌ها و ریشه‌های این ماجرا دانستند.
«بازخوانی خودسرهای مطیع» عنوان گزارش روزنامه «آرمان» است که در بخش هایی از آن می خوانیم: برای برخی برجام برابر با پایان کاسبی به‌واسطه تحریم بود، بنابراین هدایت آنها در جریان اعتراض به توافق هسته‌ای را بر عهده گرفتند و اکنون هم عیان است برنامه‌های روحانی برای ارتباط با جهان و صلح برای کاسبان انزوا، زنگ خطر است و می‌خواهند به هر طریقی این صدا را خاموش کنند. در نهایت اینکه این گروه همیشه بوده و خواهند بود، اما آگاهی مردم و شجاعت مسئولان است که می‌تواند صدای آنها را خاموش کند که روحانی تا به امروز در این مسیر موفق عمل کرده است.
آرمان همچنین در یادداشتی به قلم «حسین انصاری‌راد» فعال سیاسی آورد: با وقوع اتفاقات اخیر که در برخی تریبون‌ها علیه رئیس‌جمهور صورت گرفت، برخی فعالان سیاسی شرایط امروز جامعه را با گذشته مقایسه می‌کنند، درحالی که شرایط فعلی جامعه ایران با ابتدای انقلاب بسیار متفاوت است. امروز روزگار دیگری است و باید کشور بری و منزه از این باشد که افرادی علنا شخصیت دوم کشور را مورد اهانت قراردهند یا علیه او شعر بخوانند. این اقدامات در جامعه اسلامی به هیچ‌عنوان محلی از اعراب ندارد. بخش عظیمی از این مسائل تهمت‌پراکنی به رئیس جمهور است و در این راستا در قرآن آمده کسانی که تهمت می‌زنند، به آیات خدا ایمان ندارند. سخن بدون سند، بی‌دلیل، توهین و هتک حرمت به عالی‌ترین مقامات کشور به‌لحاظ شرعی، اخلاقی، انسانی، قانونی و حقوقی گناه و جرم محسوب می‌شود.
روزنامه «اعتماد» در گفتگو با «عبدالواحدموسوی لاری» وزیر کشور دولت اصلاحات به بررسی ریشه های توهین به رییس جمهوری پرداخت و به نقل از موسوی لاری نوشت: توهین به رییس جمهوری و این نوع حرکات به گونه‌ای است که اگر شما دقت کرده باشید می‌بینید از روز قدس که این اتفاق افتاده تا به امروز هیچ کسی، هیچ جریانی حاضر نشده است از این افراد حمایت کند برای اینکه کار بسیار ناپسندیده‌ای بوده و غیرقابل قبول، به همین دلیل هم این نوع حرکت‌ها به جای نتیجه‌گیری مثبت برای عاملان آن منفی می‌شود برای آنها و افکار عمو می هم با اینها به گونه دیگری برخورد می‌کند. باور من این است که این روش‌ها شکست خورده است و این روش‌ها دیگر جواب نمی‌دهد. بهتر است که عناصر پشت پرده اینها سعی کنند که با مردم همگام بشوند، سعی کنند که رای مردم را به رسمیت بشناسند و بپذیرند که مردم مسیری را انتخاب کردند و آنها هم باید در چارچوب همان مسیر حرکت کنند.
«فقط برخورد قانونی» عنوان گزارش روزنامه «شرق» از اقدامات توهین آمیز به رییس جمهوری است. شرق در بخش هایی از گزارش خود آورده است: احضار برخی افراد در رابطه با توهین به رییس جمهوری باعث واکنش فعالان سیاسی اصلاح‌طلب درباره ابعاد حقوقی و قضائی آن شد. آنان خواستار برخورد قانونی با متهمان شدند. عبدالله رمضان‌زاده، فعال سیاسی و سخنگوی دولت اصلاحات، ساعتی پس از اعلام خبر بازداشت دو خبرنگار اصولگرای خبرگزاری فارس، درباره این اتفاق تذکر داد. او در توییتر خود نوشت: «بازداشت کسی که احتمال فرارش نمی‌رود، بدون احضار قبلی به دادسرا و صدور قرار مناسب توسط بازپرس، منطقی نیست». علی شکوری‌راد، دبیر کل حزب اتحاد ملت ایران نیز در توییتر خود از دستگاه قضائی خواست حامد طالبی را آزاد و با همدستانش به‌صورت علنی و قانونی محاکمه کند. «علنی و قانونی و منطقی» نکته مهمی است که این فعالان سیاسی به آن اشاره کرده‌اند و این اتفاق را فارغ از بحث‌های پیرامون دستگیری و نام فرد یا افراد که به کدام جبهه سیاسی تعلق خاطر دارند، به قانون‌گرایی و بحث «جرم سیاسی» سوق می‌دهند.
این روزنامه همچنین به نقل از «عماد الدین باقی» پژوهشگر و فعال سیاسی نوشت: اینکه افراد در اقصا نقاط دنیا انتقاد کنند یا حتی گوجه و تخم‌مرغ به طرف شخصیت‌های سیاسی پرتاب کنند، نهایتا ممکن است چند ساعت بازداشت بشوند، بحث درباره بازداشت نیست، بحث درباره رفتار‌های دوگانه است. شاید آنچه فضای سیاسی در ایران را تند کرده، همین رفتارهای دوگانه باشد. اینکه حتی اگر یک نفر در کشور دیگری بازداشت شود، اگر به نفع جریان اصولگرا باشد و بتوان از آن استفاده سیاسی و تبلیغاتی کرد، این موضوع را تیتر رسانه‌های خود قرار می‌دهند؛ ولی اگر به نفع‌شان نباشد، درباره آن موضعی نمی‌گیرند. این رفتار‌های دوگانه به انسجام سیاسی آسیب می‌رساند.
در سرمقاله روزنامه «همدلی» می خوانیم: استراتژی مخالفان دولت این است که رییس جمهور و دولت را درگیر دعوای قضایی با مردم عادی کوچه و بازار کنند و بعد از موضع دفاع از آزادی بیان و انتقاد، دولت را به دیکتاتوری متهم کنند. تقلب وتبعیض و سوء‌استفاده آنجا است که عده‌ای از تریبون‌هایی مانند نماز جمعه و صدا و سیما و سایت‌هایی که با پول دستگاه‌های حکومتی اداره می‌شوند علیه رییس جمهور و دولت و مخالفان خود سخن‌پراکنی کنند، بدون اینکه امکان پاسخگویی در این تریبون‌ها حتی برای دولت فراهم باشد.

**ماجراجویی کاخ سفید در سوریه
بیانیه آمریکا درباره تصمیم دولت سوریه برای استفاده از سلاح های شیمایی علیه مخالفان در رسانه های داخلی و خارجی بازتاب یافت. کاخ سفید شامگاه دوشنبه پنجم تیرماه با انتشار این بیانیه نسبت به تبعات این اقدام به دمشق هشدار داد. واکنش های ایران و روسیه به موضع کاخ سفید محور گزارش های روزنامه های امروز بود و شماری از آنها به بازتاب واکنش «علی شمخانی» دبیر شورای عالی امنیت ملی درباره مواضع آمریکا درباره سوریه، پرداختند.
روزنامه «جوان» در گزارش خود آورد: پس از تهدید سوریه از طرف امریکا به بهانه تکراری شیمیایی، وضعیت غیرقابل پیش‌بینی و حساسی ایجاد شده؛ در حالی که وزیر دفاع امریکا می‌گوید قصد جنگ با سوریه را ندارد اما هواپیماهای جاسوسی امریکا بر فراز آسمان سوریه فعالیت‌های خود را تشدید کرده‌اند و در همین حال ناظران با توجه به عملکرد قبلی ترامپ احتمال می‌دهند هر لحظه ممکن است امریکا دست به اقدام نظامی علیه سوریه بزند. عبدالباری عطوان، تحلیلگر معروف عرب در روزنامه مستقل رأی‌الیوم نوشته است دولت دونالد ترامپ احساس می‌کند چیزی نمانده که جنگ در سوریه را ببازد. همچنین از آنجا که چیزی نمانده که داعش پایتخت خلافت خودخوانده‌اش در عراق (موصل) و در سوریه (رقه) را از دست بدهد، دلایل حضور نیروهای امریکا و ائتلاف بین‌المللی در حال منتفی شدن است، به همین دلیل دولت امریکا می‌خواهد وارد مرحله جنگ‌های ساختگی با دولت سوریه شده و بهانه‌های واهی جدیدی را به منظور ادامه جنگ برای طولانی‌ترین مدت ممکن بتراشد.
این روزنامه در گزارش دیگری اظهارات شمخانی را کانون توجه قرار داد و نوشت: آنچه از صحنه میدانی عملیات مبارزه با گروه‌های تکفیری در سوریه می‌گذرد، حاکی از تنگ تر شدن حلقه محاصره گروهک تروریستی داعش است. در همین زمینه دبیر شورای عالی امنیت ملی روز گذشته ادعاهای امریکا را درباره قصد دمشق برای استفاده از سلاح شیمیایی واهی و برای مقابله با پیشروی‌های تعیین‌کننده ارتش سوریه دانست و گفت: رفتارهای نابخردانه امریکا در سوریه مصداق بارز بازی با آتش است. علی شمخانی افزود که طرح مجدد ادعاهای واهی علیه سوریه تداوم سناریوی امریکا برای سرپوش گذاردن بر شکست‌های مستمر جبهه تروریسم و مقابله با پیشروی‌های تعیین‌کننده ارتش سوریه است.
روزنامه «ابتکار» هم در گزارشی زیر عنوان «تحرکات آمریکا، پاسخ ایران و موقعیت دشوار روسیه» به بررسی تحولات میدانی سوریه پرداخت و نوشت: تحولات کنونی سوریه با پیشروی های ارتش این کشور به سمت مرزهای عراق، عقب نشینی گسترده گروه های تروریستی به خصوص داعش و تحرکات آمریکا در مرزهای شرقی این کشور سبب شده تا معادلات بحران در سوریه بیش از پیش پیچیده تر به نظر برسد. این در حالی است که حمله آمریکا به نیروهای وابسته به بشار اسد در هفته های گذشته افزایش چشمگیری داشته و در تازه ترین اقدام، آمریکایی ها در خصوص حمله شیمیایی جدید ارتش دولتی سوریه طی بیانیه ای هشدار داده و مسئولیت آن را بر عهده ایران و روسیه دانسته است. هر چند روز سه شنبه انگلیس اعلام کرد که در صورت حمله احتمالی آمریکا به سوریه از آن حمایت می کند، جیمز متیس وزیر دفاع آمریکا می گوید، اولویت کشورش مبارزه با داعش بوده و قصد ندارد که وارد جنگ با سوریه شود.
روزنامه «جمهوری اسلامی» بخش دیگری از اظهارات شمخانی را مورد توجه قرار داد و چنین نگاشت: نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی با اشاره به ضرورت ورود سازمان منع سلاحهای شیمیایی (OPCW)به موضوع ادعاهای مطرح شده از سوی آمریکا اظهار داشت که در صورتی که دولت آمریکا در طرح ادعاهای خود صداقت دارد باید اطلاعات مربوطه را در اختیار بازرسان سازمان منع سلاح‌های شیمیایی قرار دهد تا با همکاری دولت سوریه مورد راستی آزمایی بی‌طرفانه قرار بگیرد.
در گزارش روزنامه «رسالت» می خوانیم: شمخانی با یادآوری تجاوز غیر قانونی آمریکا به خاک سوریه و هدف قرار دادن پایگاه هوایی شعیرات به بهانه استفاده این کشور از سلاح شیمیایی افزود: ایران و روسیه پس از این رخداد رسما خواستار اعزام هیئت حقیقت یاب بین‌المللی برای بررسی ادعاهای مطرح شده از سوی آمریکا شدند لیکن واشنگتن برای جلوگیری از افشای پوچ بودن اتهامات مطرح شده علیه سوریه، مانع انجام این اقدام شد.
روزنامه ایران نوشت: واشنگتن این روزها با ادعای تازه خود تحت عنوان «حمله شیمیایی تازه» توسط مقامات سوریه تلاش دارد، علاوه بر افزایش فشارها به دولت مرکزی، ائتلافی را متشکل از کشورهای قدرتمند تشکیل دهد تا رؤیای حمله به سوریه را بار دیگر محقق سازد و در همین راستا نیز با مقامات فرانسه و انگلیس رایزنی کرده‌است. این در حالی است که دولت سوریه اعلام کرده هرگز از سلاح شیمیایی استفاده نکرده و قصد انجام چنین اقدام ضد بشری را نیز ندارد.

**کابینه آینده و انتظارات جریان های سیاسی
ترکیب هیات دولت دوازدهم همچنان در فضای سیاسی کشور موضوع بحث و تحلیل است. روزنامه های چاپ امروز در گزارش ها و یادداشت هایی به بررسی کابینه دوازدهم و نقش و سهم جریان های سیاسی در آن پرداختند.
«چهره جدید کابینه» عنوان گزارش روزنامه اعتماد است که در بخش هایی از آن گفتگوی این روزنامه با «معصومه ابتکار» رییس سازمان محیط زیست را می خوانیم: با نزدیک شدن به انتخاب اعضای کابینه دوازدهم، حضور زنان در جمع وزیران خیلی پررنگ‌تر از دوره‌های قبل مورد بحث قرار گرفته است. ابتکار در این زمینه معتقد است این موضوع هم به عنوان یکی از مطالبات از دولت جدید مطرح بوده که طرح آن هم به دو دلیل است. نخست اینکه تعداد خانم‌های ایرانی توانمند در جامعه، روز به روز بیشتر از قبل می‌شوند و دوم اینکه بانوان ایرانی تاکنون توانسته‌اند توان خود را در عرصه‌های مدیریتی به‌خوبی نمایش دهند. از همین رو خانم‌های معاون وزیر بسیار خوبی در دولت یازدهم داشته‌ایم که ممکن است زمینه برای حضور آنها در عرصه مدیریتی وزارتخانه‌ها فراهم شود همین‌طور در ادارات دولتی به‌کارگیری خانم‌ها در دولت یازدهم بسیار چشمگیر بوده است و قطعا این دستاورد می‌تواند در شکل‌گیری یک کابینه‌ای که نقش و سهم خانم‌ها در آن قوی‌تر از گذشته باشد، موثر باشد.
روزنامه «مردم سالاری» در گزارشی درباره ضرورت تغییر در کابینه نوشت: در رابطه با تغییر کابینه بحث‌های زیادی تا کنون مطرح شده است، کارشناسان مختلف موارد گوناگونی را برای تغییر نام می‌برند. بیژن مقدم فعال سیاسی با تأکید بر ضرورت ترمیم کابینه توسط روحانی در دولت آتی، اظهار کرد که به طور طبیعی رییس جمهور در فعالیت‌های دولت اولش با اما و اگرهایی روبرو است. به همین دلیل بر اساس شرایطی وزرایش را انتخاب می‌کند اما وقتی دور اول تمام می‌شود با کسب آرای مردم برای فعالیت‌های دور دومش می‌تواند کابینه جدید و پویاتری را بری خود برگزیند. با توجه به پایان دولت یازدهم و شروع فعالیت‌های دولت دوازدهم بهترین فرصت برای رییس‌جمهور روحانی فراهم است تا تغییراتی را در کابینه‌اش ایجاد کند.

**پژوهشم**۹۴۰۲**۹۲۷۹**خبرنگار: لیلا واحدی**انتشاردهنده: سیدمحمد موسی کاظمی
ایرنا پژوهش، کانالی برای انعکاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearchهمراه شوید.