«یزله بر دجله»؛ روایت مردم عادی از حاج قاسم است

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرگزاری مهر، کتاب «یَزله بر دجله»؛ خاطرات مردم عراق از ایام شهادت حاج قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس، عصر روز گذشته با حضور فعالان فرهنگی شهر اصفهان و تدوینگرهای کتاب، نرگس لقمانیان و فاطمه ملکی در سرای هنر و اندیشه این شهر رونمایی شد.

حجت‌الاسلام امیر نجات‌بخش در ابتدای این مراسم رونمایی درباره مواجهه با این کتاب گفت: باید حواسمان باشد با این کتاب چه برخوردی می‌کنیم. آیا این کتاب فقط احساسات ما را برمی‌انگیزد یا راهی جدید به روی ما باز می‌کند؟ راهی که نرم افزاری است، نه جنگ مسلحانه. در این کلمات، رازی است که راه غلبه نرم‌افزاری بر جبهه استکبار را نشان می‌دهد. آقا هم گفتند سیلی نرم‌افزاری سخت‌تر از انتقام موشکی است.

هاجر صفائیه نیز از دیگر فعالان فرهنگی و پژوهشگر تاریخ شفاهی، توضیح مختصری از فرآیند تحقیق و تدوین این کتاب ارائه داد و گفت: مصاحبه با راویان و گردآوری خاطرات توسط دفتر تاریخ شفاهی اهواز انجام و همزمان با پیاده‌سازی و ترجمه، فرآیند تدوین آن شروع شد. خودم خاطرات را که می‌خواندم، بسیاری از روایت‌ها، حس و حال روایت‌های مردم ایران را تداعی می‌کرد و این حس مشترک در بسیاری از خاطرات کتاب جاری بود. توجه به زبان و فضای راویان، از دغدغه‌های مهم در حین کار بود.

بعد از قرائت بخش‌هایی از کتاب، حمیدرضا تیموری، دیگر فعال فرهنگی اصفهانی با اشاره به پیش‌گفتار کتاب گفت: «پیش‌گفتار کتاب به خوبی ضرورت جمع‌آوری خاطرات را نشان می‌دهد.، کتاب کشش خوبی دارد و اجازه می‌دهد خواننده سریع کتاب را بخواند. این کتاب را می‌توانی یک ساعت بخوانی و یک ساعت هم با آن گریه کنی.

علی جلالی نیز از منظر تاریخ‌نگاری به بررسی کتاب «یزله بر دجله» پرداخت و عنوان کرد: معمولاً کتاب‌های تاریخ، احوال پادشاهان و خواص جامعه است. ما حسرت می‌خوریم چرا احوال مردمِ عادی در کتاب‌های تاریخ نیست. خوشبختانه این کتاب، روایتِ مردم عادی از یک حادثه تاریخی است. با اینکه تدوین کتاب در مدت کوتاه انجام شده است، اما زبان کتاب برای مخاطب ایرانی قابل فهم است. البته سهم زنان از روایت‌های کتاب، کم بود و برخی از کلمات کتاب نیز به توضیح نیاز دارد.

در ادامه این برنامه، سیدرسول فاطمی نیز در سخنانی با اشاره به اهمیت پرداختن به تاریخ شفاهی توضیح داد: تاریخ شفاهی به حسب ظاهر خیلی تجملی جلوه می‌کند. اما قرآن هم قصه‌های پیامبران و اقوام مختلف را به نوعی با تاریخ شفاهی روایت کرده است. در متن این کتاب چیزی مثل نقل‌قول‌های قرآن وجود دارد. ممکن است بگویید این چه کاری است؟ وقتی این کتاب در مقایسه با کتاب‌های رمان و داستان جذابیت کمتری دارد، قصه‌اش را بنویسید تا زیباتر جلوه کند؛ ولی واقعیت خودش زیباست.

نرگس لقمانیان، از تدوین‌گران کتاب «یزله بر دجله» نیز با اشاره به تفاوت تنظیم مصاحبه و تدوین متن گفت: تنظیم مصاحبه، ژورنالیستی است. ولی تدوین، دخل و تصرف دارد. در این کتاب هم بالاخره تصرف بوده، ولی خیلی حواسمان بود که فضای مردم عراق در متن حفظ شود و لحن متن ایرانی نشود.

فاطمه ملکی، دیگر تدوین‌گر کتاب نیز در این باره در سخنانی عنوان کرد: همدردی و حس مشترک از شنیدن این واقعه، بین راویان عراقی و ما باعث سهولت و سرعت در تدوین کتاب شده بود. با اینکه راوی اولین خاطره‌ای که خواندم، مردی در کیلومترها دورتر از من و با زبانی متفاوت بود، ولی خیلی احساس همدردی کردم.

حجت‌الاسلام نجات‌بخش هم در پایان این مراسم رونمایی یادآور شد: حاج‌قاسم دنبال یگانگی بین عراق و ایران بود. این کتاب را هم باید در راستای ادامه کار حاج‌قاسم بدانیم. حاج‌قاسم زبانمان را برای حرف‌ِ دل زدن با دنیا باز کرد.

کتاب «یزله بر دجله»؛ خاطرات و روایت‌هایی از مردم عراق درباره شهادت حاج قاسم و ابومهدی المهندس است. جعفر الهایی، تحقیق و نرگس لقمانیان و فاطمه ملکی، تدوین و نگارش این کتاب را برعهده داشته‌اند. این کتاب در ۱۹۲ صفحه، شمارگان ۱۰۰۰ نسخه و با قیمت ۲۴ هزار تومان توسط انتشارات «راه یار» منتشر شده است.